စေတာ့ရွယ္ယာဘာဆိုတာသိလိုသူတ ိုင္းအတြက္

စေတာ့႐ွယ္ယာအမ်ိဳးမ်ိဳးအေႀကာင္း သိလိုသမွ် ေမးလိုသမွ်
………………………………………
စေတာ့ေစ်းကြက္စိတ္ဝင္စားသူမ်ား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ားႏွင့္ မိဘျပည္သူမ်ားအားလံုးကို Myanmar Investment Watch၏ စေတာ့ေစ်းကြက္ မိတ္ဆက္အသိပညာျဖန္႔ေဝျခင္း အစီအစဥ္မွျပန္
လည္ႀကိဳဆိုလိုက္ပါသည္။ အရင္အပတ္မွာ အစီအစဥ္၁ အေနျဖင့္ စေတာ့ေစ်းကြက္ႏွင့္ရန္ကုန္
စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းတို႔အေႀကာင္း မ်ွေဝတင္ဆက္ခဲ႔ပါသည္။ အခုအပတ္မွာ အစီအစဥ္၂အျဖစ္ စေတာ့
ေစ်းကြက္တြင္ ေရာင္းဝယ္မည့္စေတာ့႐ွယ္ယာ ႏွင့္ေငြေခ်းသက္ေသခံလက္မွတ္အမ်ိဳးမ်ိဳး အေႀကာင္း
ရွင္းလင္းတင္ဆက္မည့္ အေမးအေျဖစာစဥ္ကို မ်ွေဝလိုက္ပါသည္။ ဖတ္ရႈသူမိဘျပည္သူအားလံုး
နားလည္သေဘာေပါက္လြယ္ကူေစရန္ လြယ္ကူရိုး႐ွင္းစြာအစဥ္အလာ အတိုင္းတင္ဆက္ထားပါ
သည္။ စေတာ့ေစ်းကြက္ဗဟုသုတ ႀကြယ္ဝလိုသူတိုင္း ဤအစီအစဥ္အျပီးတြင္ စေတာ့ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံ
မႈဆိုင္ရာ အသိပညာမ်ား အတိအလင္းတိုးပြားလာမည္ဟု MIW မွ ေျပာႀကားလိုပါသည္။

စေတာ့ေစ်းကြက္ႏွင့္ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းမွာ ဘာေတြအဓိကေရာင္းျပီး ဘာေတြဝယ္သလဲ။
………………………………………
ကုန္စည္မ်ားအေရာင္းအဝယ္ျပဳေနသည့္ ကုန္စည္ေစ်းကြက္တြင္ ကုန္စည္ဒိုင္ Commodities Exchange တစ္ခုအတြင္း႐ွိပြဲရံုမ်ားသည္ ဆန္ပဲငရုတ္ သႀကား ေျပာင္းစသည့္ကုန္စည္ ပၥစည္းအမ်ိဳး
မ်ိဳးကို ေဖာက္သည္မ်ားထံ အေရာင္းအဝယ္ေန႔စဥ္ျပဳလုပ္ႀကပါသည္။ ထိုနည္းတူစြာ စေတာ့ေစ်းကြက္
အတြင္း႐ွိ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းတစ္ခုတြင္ အေရာင္းအဝယ္အက်ိဳးေဆာင္ ကုမၸဏီမ်ား Brokerage Firms သည္ေငြေခ်းသက္ေသခံ လက္မွတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ား ေဖာက္သည္မ်ားထံ အေရာင္းအဝယ္ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား ေန႔စဥ္ျပဳလုပ္ေပးပါသည္။ ထိုေငြေခ်းသက္ေသခံလက္မွတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီမ်ားမွထုတ္ေဝသည့္ စေတာ့့မ်ားရွယ္ယာမ်ား ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္မ်ားႏွင့္ အစိုးရေငြေခ်း
စာခ်ဳပ္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ ထိုစေတာ့ရွယ္ယာမ်ား ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္မ်ားအေပၚ အေျခခံသည့္
ႀကိဳေရာင္း ႀကိဳဝယ္ကတိစာခ်ဳပ္မ်ား Futures ႏွင့္အေရာင္းအဝယ္ေရြးခ်ယ္ခြင့္စာခ်ဳပ္မ်ား Options
တို႔လည္းပါဝင္ပါသည္။

စေတာ့ဆိုတာဘာလဲ။ စေတာ့ႏွင့္အစု႐ွယ္ယာ ဘာကြာျခားသလဲ။ စေတာ့ရွယ္ယာေတြကို ဘာေႀကာင့္ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီေတြက ေရာင္းတာလဲ။
………………………………………
ဥပမာျပ၍ ဤေမးခြန္းကိုေျဖႀကားလိုပါသည္။ ကိုေအာင္သည္ အလြန္ေအာင္ျမင္ေသာ လက္ဖက္
ရည္ဆိုင္လုပ္ငန္းတစ္ခုကို ပိုင္ဆိုင္သည့္ လုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးျဖစ္သည္။ သူ၏လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ ေခတ္သစ္သည္ အရသာေကာင္းမြန္ေသာအစား
အစာရ႐ွိမႈႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈျပည့္မွီ၍ အလြန္နာမည္ႀကီးပါသည္။ အေမ်ွာ္အျမင္ရည္မွန္းခ်က္ႀကီး
ေသာကိုေအာင္သည္ သူ၏လက္ဖက္ရည္ဆိုင္လုပ္ငန္းကို ျမန္မာျပည္အႏွံ႕ခ်ဲ႕ထြင္ရန္ သူ႔အေပၚယံု
ႀကည္သည့္မိတ္ေဆြ ၇ ဦးတို႔၏ အရင္းအႏွီးတို႔ျဖင့္အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီသို႔ ေျပာင္းလဲဖြဲ႔စည္းလိုက္သည္။

အစုရွယ္ယာဝင္ ၇ဦးထက္ပိုလ်ွင္ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီဖြဲ႔စညး္ႏိုင္ျပီျဖစ္၍ က်န္သည့္အရင္းအႏွီးလိုအပ္ခ်က္
ကို ျဖည့္စည္းရန္အမ်ားျပည္သူမ်ားအား စေတာ့ရွယ္ယာမ်ားထုတ္ေဝေရာင္းခ်ရန္ ဆံုးျဖတ္လိုက္
သည္။ ျမန္မာျပည္တစ္ဝန္း ျမိဳ႕ႀကီး၅ျမိဳ႕တြင္ ဆိုင္မ်ားဖြင့္လွစ္မည္ျဖစ္၍ မတည္ရင္းႏွီးေငြ က်ပ္
သန္းတစ္ေထာင္ခန္႔လိုမည္ကို သိေသာကိုေအာင္သည္ က်ပ္၁၀၀၀၀ဖိုးရွိ အစုရွယ္ယာေစာင္ေရတစ္
သိန္းကို ေခတ္သစ္လက္ဖက္ရည္ဆိုင္လုပ္ငန္း ကုမၸဏီ၏ဒါရိုက္တာအဖြဲ႕မ်ားမွသေဘာတူညီခ်က္ျဖင့္ ထုတ္ေဝေရာင္းခ်ပါေတာ့သည္။

ဤဥပမာကို ႀကည့္ျခင္းအားျဖင့္ စေတာ့ရွယ္ယာ မ်ားကို အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီမ်ားမွထုတ္ေဝေရာင္းခ် သည္မွာ အရင္းအႏွီးလိုအပ္ခ်က္ေႀကာင့္ျဖစ္သည္။ စေတာ့ရွယ္ယာဆိုသည္မွာလည္း အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီ
တစ္ခု၏ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းကို ပိုင္ဆိုင္ေႀကာင္း အာမခံသည့္ စာခ်ဳပ္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေႀကာင့္ စေတာ့ရွယ္ယာဝယ္ယူျခင္းျဖင့္ ထိုအမ်ားပိုင္ကုမၸဏီအေပၚတြင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံျပီးသားျဖစ္သြားသည္။ ထိုလုပ္ငန္းကုမၸဏီ၏ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းပိုင္ဆိုင္မႈကိုစေတာ့ရွယ္ယာကအာမခံ၍ ထိုလုပ္ငန္းကုမၸဏီမွရ
ရွိသည့္ အက်ိဳးအျမတ္တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းကို အဆိုပါစေတာ့ရွယ္ယာပိုင္ဆိုင္သူထံ ခံစားေစရပါမည္။ အက်ိဳးအျမတ္ခံစားခြင့္ႏွင့္အတူ ရရွိမည္မွာ ကုမၸဏီ၏ဘုတ္အဖြဲ႔ဒါရိုက္တာအဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းေရးအတြက္ မဲေပးခြင့္ျဖစ္သည္။ အစုရွယ္ယာမ်ားစြာပိုင္ဆိုင္ေလမဲေပးခြင့္အေရအတြက္မ်ားေလျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္
အစုရွယ္ယာပိုင္ရွင္မ်ား ကိုယ္တိုင္လည္း ဒါရိုက္တာအဖြဲ႔ စီမံခန္႔ခြဲမႈအဖြဲ႕တြင္လည္း ဝင္ေရာက္ေရြးခ်ယ္
ခံပိုင္ခြင့္ရွိပါမည္။ ဤနည္းမ်ားျဖင့္စေတာ့ရွယ္ယာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူသည္ ကုမၸဏီ၏စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈတြင္ လည္းေကာင္း အေရးႀကီးဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားခ်ရာတြင္လည္းေကာင္း မဲေပးျခင္းျဖင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ပါမည္။

စေတာ့ႏွင့္ အစုရွယ္ယာသည္ ဆိုလိုရင္းအတူတူပင္ျဖစ္သည္။ ကုမၸဏီကအရင္းအႏွီးစုရန္ ေရာင္းခ်
သည့္အာမခံစာခ်ဳပ္ ဥပမာအားျဖင့္ ေခတ္သစ္ကုမၸဏီ၏ က်ပ္၁၀၀၀၀တန္ စာခ်ဳပ္သည္ အစုရွယ္
ယာတစ္ခုျဖစ္သည္။ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူတစ္ဦးက ေခတ္သစ္ကုမၸဏီတြင္ အစုရွယ္ယာ၁၀ခုပိုင္ဆိုင္
လ်ွင္ သို႔မဟုတ္၁၀၀ခုပိုင္ဆိုင္လ်ွင္ ထိုသူသည္ ေခတ္သစ္ကုမၸဏီစေတာ့ပိုင္သည္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။
သို႔မဟုတ္ ကုမၸဏီကအစုရွယ္ယာ ၅ခုျဖစ္ေစ ၁၀ခုျဖစ္ေစ အေရအတြက္တစ္ခုခုကို စေတာ့ဟု သတ္မွတ္ခ်င္လ်ွင္ သတ္မွတ္ႏိုင္သည္။ ထို႔ေႀကာင့္ထိုအေခၚအေဝၚႏွစ္ခုသည္ အဓိပၸာယ္အားျဖင့္ တူ
ညီပါသည္။ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းတြင္ ေရာင္းဝယ္မည့္စေတာ့ရွယ္ယာမ်ားသည္ အျပည့္ထည့္ဝင္ထား
သည့္ရွယ္ယာမ်ား fully paid shares မ်ားျဖစ္ရပါမည္။ က်ပ္၁၀၀၀၀တန္ဖိုးဖြင့္လွစ္ထားသည့္ အစုရွယ္ယာကို အနည္းဆံုးက်ပ္၁၀၀၀၀ေပး၍ ဝယ္ယူရင္းႏွီးထားျခင္းကို ဆိုလိုပါသည္။

စေတာ့ရွယ္ယာမ်ားမွ အက်ိဳးအျမတ္မ်ား ဘယ္လိုရရွိသလဲ။ စေတာ့ေစ်းႏႈန္းမ်ား ဘာေႀကာင့္အတက္
အက်ျဖစ္တာလဲ။
………………………………………
ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ားသည္ စေတာ့ရွယ္ယာမ်ားကို ဝယ္ယူလိုသည္မွာ ေနာက္တစ္ခ်ိန္တြင္အက်ိဳးအ
ျမတ္မ်ား ရရွိလို၍ျဖစ္သည္။ ထို႔ေႀကာင့္အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီမ်ားသည္ အစုရွယ္ယာမ်ားေရာင္းခ်သည္
မွ ရရွိလာသည့္အရင္းအႏွီးမ်ားကို အသံုးျပဳ၍ စေတာ့ရွယ္ယာပိုင္ရွင္မ်ား၏ အက်ိဳးအျမတ္အမ်ား
ဆံုးရရွိေအာင္ ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္သြားရမည္ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္စေတာ့ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ျပဳလုပ္မည့္
သူမ်ားသည္ အက်ိဳးအျမတ္အမ်ားဆံုးရရွိသည့္ လုပ္ငန္းတို႔တြင္သာ ရင္ႏွီးျမွဳပ္ႏွံလိုသည္ျဖစ္၍ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီတို႔သည္ အနာဂတ္တြင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ားကို ဆြဲေဆာင္ရန္စဥ္ဆက္မျပတ္ ႀကိဳး
ပမ္းလုပ္ေဆာင္သြားရန္ လိုအပ္ပါသည္။

ဤသို႕ႀကိဳးပမ္းရင္းျဖင့္ ရရွိလာသည့္အက်ိဳးအျမတ္မ်ားကို စေတာ့ရွယ္ယာမ်ား အေရအတြက္အတိုင္း
ရွယ္ယာပိုင္ရွင္မ်ားကို ျပန္လည္ခြဲေဝေပးရပါမည္။ထိုအမ်ားပိုင္ကုမၸဏီ၏ အျမတ္ဝင္ေငြမွ စေတာ့ရွယ္
ယာတစ္ခုထံ ခြဲေဝေပးသည့္ ခြဲတမ္းကိုအျမတ္ေဝစုDividendsလို႔ ေခၚပါသည္။ ထိုအျမတ္ေဝစုကို
တစ္ခ်ိဳ႕ကုမၸဏီမ်ားက သံုးလတစ္ႀကိမ္ခြဲေဝေပး၍ တစ္ခ်ိဳ႕ကတစ္ႏွစ္ တစ္ႀကိမ္ခြဲေဝေပးပါသည္။ သတိျပဳရမည္မွာ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီမ်ားသည္ ရရွိလာသည့္ အျမတ္ဝင္ေငြ Profitsမ်ား အားလံုး
ကို အျမတ္ေဝစုအျဖစ္ခြဲမေပးပဲ အခ်ိဳ႕ကို ကုမၸဏီ၏
အနာဂတ္စီမံကိန္းမ်ားတြင္ ထပ္မံရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံရန္ သိမ္းဆည္းထားတတ္ပါသည္။ သို႔မွသာကုမၸဏီ
သည္ ေစ်းကြက္ဆက္လက္ခ်ဲ႕ထြင္ရန္ ကုန္ပၥစည္းအသစ္မ်ား ထပ္မံတီထြင္ရန္လိုအပ္သည့္ အရင္းအႏွီး
ရရွိႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ အက်ိဳးအျမတ္အားလံုးကို အျမတ္ေဝစုအျဖစ္ခြဲေဝေပးေသာ ကုမၸဏီသည္ ႀကီးထြားတိုးတက္မႈ Growthရႏိုင္မည္မဟုတ္ပဲျပိဳင္ဘက္ကုမၸဏီမ်ား၏ ေက်ာ္တက္ျခင္းကို ခံရမည္
ျဖစ္သည္။ ထို႔ေႀကာင့္ အျမတ္ေဝစုDividendsသည္ စေတာ့ရွယ္ယာမ်ားမွ အက်ိဳးအျမတ္ရရွိရန္
လမ္းေႀကာင္းတစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။

စေတာ့ရွယ္ယာမ်ားမွ အျမတ္ရရွိရန္ အျခားလမ္းေႀကာင္းတစ္ခုကို ဆက္လက္တင္ျပပါမည္။ ကမာၻ႔
နာမည္ေက်ာ္ တန္ဖိုးအႀကီးဆံုးျဖစ္သည့္ Appleကုမၸဏီသည္ အျမတ္ေဝစုလံုးဝခြဲေဝမေပးခဲ႔သည့္
ကုမၸဏီျဖစ္ပါသည္။ Apple ကုမၸဏီ၏ ရရွိလာသည့္ အျမတ္ဝင္ေငြအားလံုးကို ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ား
ထပ္မံျပဳလုပ္ရန္အတြက္သာ သိမ္းဆည္းထားပါ
သည္။ အျမတ္ေဝစုလံုးဝခြဲေဝမေပးေသာ္လည္း Apple ကုမၸဏီသည္ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားစြာ ႏွစ္စဥ္
ရရွိေနသည္ကို ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူတိုင္းသိပါသည္။ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ Apple ကုမၸဏီ၏ စေတာ့
ရွယ္ယာမ်ား ေစ်းတက္လာပါသည္။ ၂၀၀၄ခုႏွစ္တြင္၃၅ ေဒၚလာရွိသည့္အစုရွယ္ယာ ေစ်ႏႈန္းမွာ ၂၀၁၄
ခုႏွစ္ ဇြန္လအတြင္း အစုရွယ္ယာတစ္စုလ်ွင္ ကန္ေဒၚလာ ၇၀၀ အထိတန္ဖိုးျမင့္တက္သြား
ပါသည္။ လြန္ခဲ႔သည့္၁၀ ႏွစ္ကထက္ အဆ၂၀ျမင့္တက္သြားျခင္း ျဖစ္ျပီး Apple စေတာ့ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံ
သူမ်ားသည္ ၂၀၀၄ခုႏွစ္ကတည္းက ရင္းႏွီးခဲ႔လ်ွင္ အစုရွယ္ယာတစ္စုလ်ွင္ အက်ိဳးအျမတ္ကန္ေဒၚလာ
၆၆၅ ရရွိေနမည္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔စေတာ့ရွယ္ယာမ်ားတန္ဖိုး တက္ျခင္းျဖင့္ ရရွိေသာအက်ိဳးအျမတ္
Capital Gainသည္ စေတာ့ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံျခင္းမွ အျမတ္ရရွိရန္ အျခားနည္းလမ္းတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေျမကြက္ဝယ္၍ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ားသည္လည္း ထိုနည္းတူအက်ိဳးအျမတ္ရရွိျခင္းျဖစ္သည္။

့ကမာၻ႕စေတာ့ေစ်းကြက္မ်ားတြင္ စေတာ့ရွယ္ယာမ်ားတန္ဖိုးတက္လာျခင္းမွ ရရွိသည့္ အက်ိဳးအျမတ္မ်ား
ကို ႏွစ္စဥ္အျမတ္ေဝစုမွ ရသည့္အက်ိဳးအျမတ္မ်ားထက္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူအမ်ားစုမွ ပိုမိုအားထား
တတ္ပါသည္။ စေတာ့တန္ဖိုးအလြန္အမင္းတက္္လာလ်ွင္ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီမ်ားသည္ လက္ရွိအစု
ရွယ္ယာတစ္ေစာင္ကို အစုရွယ္ယာ၅ေစာင္ သို႔မဟုတ္၁၀ ေစာင္ ခြဲပစ္ေလ့ရွိသည္။ ထိုသို႔စေတာ့ရွယ္ယာတစ္ေစာင္ကို အေရအတြက္မ်ားစြာ ခြဲပစ္သည့္ Stock Split အတြက္စုစု
ေပါင္းစေတာ့ရွယ္ယာတန္ဖိုး ေလ်ာ့က်သြားမည္ မဟုတ္ပဲ အမ်ားျပည္သူဝယ္ယူရန္ ပိုမိုအဆင္ေျပ
ေစပါသည္။ Appleသည္လည္း ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇြန္လ၉ရက္ ေန႔တြင္ ၄င္း၏ကန္ေဒၚလာ ၇၀၀ တန္ဖိုး
ရွိအစုရွယ္ယာတစ္ေစာင္တိုင္းကို ကန္ေဒၚလာ ၁၀၀တန္ဖိုးရွိ အစုရွယ္ယာ ၇ေစာင္အျဖစ္ အစုရွယ္
ယာခြဲျခမ္းျခင္း Stock Split လုပ္ခဲ႔ပါသည္။

အထက္ပါရွင္းလင္းခ်က္မ်ားကို ႀကည့္လ်ွင္ စေတာ့ေစ်းကြက္ရွိ စေတာ့ရွယ္ယာမ်ား အဘယ္ေႀကာင့္
ေစ်းႏႈန္းအတက္အက်ျဖစ္သည္ကို အႀကမ္းဖ်င္း သိ
ရွိႏိုင္ပါသည္။ စေတာ့ေစ်းႏႈန္းအတက္အက်သည္ အဓိကအားျဖင့္ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီမ်ား၏ အက်ိဳး
အျမတ္ျဖစ္ထြန္းႏိုင္မႈ ရွိမရွိ ေပၚတြင္မူတည္ပါသည္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ အက်ိဳးအျမတ္ႏွစ္စဥ္ ျဖစ္ထြန္း
ေနသည့္ ကုမၸဏီ၏စေတာ့ေစ်းႏႈန္းမ်ားသည္ အတက္ျပေနမည္သာ ျဖစ္သည္။ အက်ိဳးအျမတ္ဝင္
ေငြရရွိသည္ထက္ပို၍ကို စေတာ့ေစ်းႏႈန္းမ်ားတက္သြားႏိုင္ပါသည္။ ထိုသို႔ျဖစ္ျခင္းမွာ စေတာ့ရင္းႏွီးျမွဳပ္
ႏွံသူမ်ားသည္ ထိုကုမၸဏီ၏စြမ္းေဆာင္ရည္ အေပၚပိုမိုယံုႀကည္လာ၍ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္အရံႈးေပၚသည့္ကုမၸဏီမ်ား၏ စေတာ့ရွယ္ယာေစ်းႏႈန္းမ်ား
သည္လည္း ဆံုးရံႈးမႈပမာဏထက္ပို၍ ေစ်းက်သြားႏိုင္ပါသည္။

 

 စေတာ့ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ား၏ ကုမၸဏီ
စြမ္းေဆာင္ရည္အေပၚ ယံုႀကည္မႈနည္းလာျခင္း
ေႀကာင့္ျဖစ္ပါသည္။ အခ်ိဳ႕အရံႈးေပၚေနသည့္ ကုမၸဏီမ်ားမွာမူ ႏွစ္စဥ္စေတာ့ေစ်းက်ျခင္းမရွိဘဲ အတက္ျပေနသည္မ်ားလည္း ရွိပါသည္။ အေႀကာင္းမွာ ထိုကုမၸဏီမ်ား၏ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံထား
သည့္ စီမံကိန္းသစ္ ကုန္ပၥစည္းသစ္မ်ားမွ ထြက္ေပၚလာမည့္ အနာဂတ္အက်ိဳးအျမတ္မ်ားအေပၚ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ားက အေကာင္းျမင္ေနျပီး လက္ရွိအနည္းငယ္အရံႈးေပၚမႈကို ဂ႐ုမစိုက္၍ပဲျဖစ္ပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ iPod မ်ားမထုတ္လုပ္မီ ဆက္တိုက္အရံႈး
ေပၚေနေသာ္လည္း ၄င္း၏စေတာ့ေစ်းႏႈန္းမ်ား အတက္ျပေနခဲ႔သည့္ Appleကုမၸဏီျဖစ္သည္။
စေတာ့ေစ်းႏႈန္းမ်ားကို အတက္အက် ျဖစ္ေစႏိုင္
္သည့္အေႀကာင္းအရင္းမ်ားစြာရွိပါသည္။ ကုမၸဏီတစ္ခု၏ စေတာ့ရွယ္ယာသည္ ေရာင္းလိုအားဝယ္လိုအားေႀကာင့္လည္း ေစ်းႏႈန္း
အတက္အက်ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ ဥပေဒအေျပာင္းအလဲ ႏိုင္ငံေရး အေျခအေန
သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္အေပၚ ထိခိုက္မႈရွိမရွိ ႏိုင္ငံျခားေငြလဲလွယ္မႈႏႈန္းထား ေျပာင္းလဲမႈႏွင့္
ႏိုင္ငံျခားေစ်းကြက္တို႔မွ သက္ေရာက္ရိုက္ခတ္မႈမ်ား
ေႀကာင့္ လုပ္ငန္းကုမၸဏီတို႔၏ စေတာ့ရွယ္ယာေစ်း
ႏႈန္းမ်ား ေန႔စဥ္ႏွင့္အမ်ွအတက္အက် ျဖစ္ေပၚေနရ
ပါသည္။ အေမ်ွာ္အျမင္ရွိေသာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူတိုင္း
လုပ္ေဆာင္ရမည္မွာ အေျပာင္းအလဲမ်ားေသာ စေတာ့ေစ်းကြက္ အတြင္းမွ အနာဂတ္တြင္အက်ိဳး
အျမတ္အမ်ားဆံုးရရွိႏိုင္မည့္ စေတာ့ရွယ္ယာမ်ားကို စေတာ့ေစ်းႏႈန္းတန္ဖိုး ထိုက္တန္သည့္ အခ်ိန္
္မ်ားတြင္ ဝယ္ယူကာေရရွည္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံရန္ ျဖစ္သည္။ ထို႕ေႀကာင့္စေတာ့ေစ်းကြက္အတြင္းရွိ
အေရာင္းအဝယ္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးပံုရိပ္
ကိုေႀကးမံု မွန္သဖြယ္ထင္ဟပ္ေစပါသည္။

စေတာ့ရွယ္ယာအမ်ိဳးအစားဘယ္ႏွမ်ိဳးရွိသလဲ။ စေတာ့ရွယ္ယာအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ဘယ္လိုခြဲျခားသလဲ။
………………………………………
အျမတ္ေဝစုခြဲေဝမႈအေပၚမူတည္၍ စေတာ့ရွယ္ယာ
အမ်ိဳးအစားႏွစ္မ်ိဳးရွိပါသည္။ သာမန္ရွယ္ယာမ်ား
Common Shares ႏွင့္ ဦးစားေပးရွယ္ယာ
မ်ား Preferred Shares တို႔ျဖစ္ပါသည္။ သာမန္ရွယ္ယာမ်ားသည္ အထက္ပါေဖာ္ျပခဲ႔သည့္
အစုရွယ္ယာမ်ားပင္ျဖစ္ျပီး ကုမၸဏီရံႈးလ်ွင္ အရံႈးေပၚ
၍ ျမတ္လ်ွင္ျမတ္သေလာက္အက်ိဳးအျမတ္ေဝစု ရရွိပါသည္။ ဦးစားေပးရွယ္ယာမ်ားသည္ အမ်ားပိုင္
ကုမၸဏီတစ္ခု၏ဆံုးရံႈးမႈ အက်ိဳးအျမတ္ရရွိမႈအေပၚ
တြင္ မမူတည္ပဲ ႏွစ္စဥ္ပံုေသအတိုးႏႈန္းထားတစ္
မ်ိဳးရရွိမည့္ ရွယ္ယာမ်ားျဖစ္သည္။ ဥပမာ
က်ပ္၁၀၀၀၀တန္ဦးစားေပးရွယ္ယာသည္ ႏွစ္စဥ္ အက်ိဳးအျမတ္၇၀၀က်ပ္ပံုေသရရွိမည္ဆို တာမ်ိဳး
ျဖစ္သည္။ ဦးစားေပးရွယ္ယာသည္ မဲေပးပိုင္ခြင့္မရွိ
သည့္အျပင္ ကုမၸဏီမ်ားမွ အခ်ိန္ကာလတစ္ခု
အႀကာတြင္ ျပန္လည္အမ္းထုတ္ပိုင္ခြင့္ရွိပါသည္။
ထို႔ေႀကာင့္ဦးစားေပးစေတာ့မ်ား၏ ေစ်းႏႈန္းသည္ ကုမၸဏီ၏အက်ိဳးအျမတ္ရရွိမႈႏွင့္ စေတာ့ေစ်းႏႈန္း
အတက္အက်ေပၚတြင္ မမွီခိုပဲမ်ားေသာအားျဖင့္
တည္ျငိမ္ပါသည္။ ဦးစားေပးစေတာ့ရွယ္ယာမ်ား၏ အားသာခ်က္မွာ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီတစ္ခုဖ်က္သိမ္း
ေဒဝါလီခံသည့္အခါတြင္ သာမန္စေတာ့
့ရွယ္ယာမ်ားထက္ အရင္ရင္းႏွီးထည့္ ဝင္ေငြမ်ား ျပန္လည္ရရွိသည္ျဖစ္၍ ဆံုးရံႈးႏိုင္ေခ်
အလြန္နည္းပါးသည္။ သို႕ေသာ္ဦးစားေပးရွယ္ယာ
မ်ားသည္ ကမာၻ႕ေစ်းကြက္တြင္ ပံုေသႏႈန္းထားရရွိ
မႈမ်ားစြာနည္းပါးလာသည့္အတြက္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံ
သူမ်ားအႀကား ဝယ္ယူရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈနည္းပါးသြားပါ
ျပီ။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ FMI ကုမၸဏီသည္လည္း ၂၀၁၄ခုႏွစ္ စာရင္းထုတ္ျပန္ခ်က္အရ က်ပ္သန္း၂၂၇ ခန္႕ ဦးစားေပးရွယ္ယာမ်ား ထုတ္ေဝ
ထားသည့္ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီျဖစ္ပါသည္။

ႏိုင္ငံတကာရွိ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီမ်ားတြင္ Class A ရွယ္ယာႏွင့္ Class B ရွယ္ယာဟူ၍ ရွယ္ယာ
အတန္းအစားႏွစ္မ်ိဳးခြဲထားပါေသးသည္။ Class A ရွယ္ယာမ်ားသည္ အမ်ားျပည္သူသို႕ ေရာင္းခ်
သည့္သာမန္ရွယ္ယာႏွင့္ ဦးစားေပးရွယ္ယာတို႔ျဖစ္
ျပီး အျမတ္ေဝစုမ်ားရင္းႏွီးျမွဴပ္ႏွံလိုက္သည္ႏွင့္ ရရွိပါမည္။ Class B ရွယ္ယာမ်ားသည္ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီကို စတင္တည္ေထာင္သူတို႔၏ ရွယ္ယာမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ Class B ရွယ္ယာမ်ား
သည္ ကုမၸဏီစတင္တည္ေထာင္ခ်ိန္မွ စ၍ သတ္မွတ္သည့္ကာလ သံုးႏွစ္ေလးႏွစ္သို႔မဟုတ္
ႀကိဳတင္သတ္မွတ္ထားသည့္ အက်ိဳးအျမတ္ပမာဏ
တစ္ခုမရမခ်င္း ၄င္းရွယ္ယာတို႕၏အက်ိဳးအျမတ္ေဝ
စုမ်ားကို ထုတ္ယူခြင့္မရွိသလိုျပန္လည္ေရာင္းခ်
ခြင့္မရွိပါ။ ထိုကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားအတြက္ တည္ေထာင္သူမ်ားသည္ အခ်ိန္ကာလတစ္ခုထိ ကုမၸဏီအေပၚအစုရွယ္ယာရွင္မ်ား၏ မဲဆႏၵမပါဘဲ
အလံုးစံုစီမံခြင့္ရမည္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ခြဲျခား
သတ္မွတ္ထားျခင္းသည္ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီ၏ အေစာပိုင္းကာလမ်ားတြင္ အေရးႀကီးသည့္ထိန္းခ်ဳပ္
မႈမ်ားျဖင့္ ပဲ႔ကိုင္ရန္ တည္ေထာင္သူမ်ားအား အခြင့္အာဏာေပးအပ္ျခင္းျဖစ္ျပီး တစ္ခ်ိန္ထဲမွာပင္
တည္ေထာင္သူတို႔၏ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ား ၄င္းကုမၸဏီ
အတြင္းမွ ရုတ္တရက္ေရာင္းထုတ္ျခင္း မျပဳေစရန္
ျဖစ္သည္။

စေတာ့ရွယ္ယာမ်ားကို ကုမၸဏီတို႔၏ ခိုင္မာမႈ အက်ိဳး
အျမတ္ျဖစ္ထြန္းႏိုင္မႈေပၚ မူတည္၍လည္း အမ်ိဳးမ်ိဳး
သတ္မွတ္ထားပါသည္။ ေငြေႀကးအဖြဲ႕အစည္း ခိုင္မာေသာႏွစ္ေပါင္းႀကာရွည္စြာ လုပ္ကိုင္
္လာခဲ႔ေသာအမ်ားပိုင္ကုမၸဏီတို႔၏ စေတာ့ရွယ္ယာ
မ်ားကို အျပာတန္း Blue Chips လို႔ေခၚပါသည္။
အခုမွအသစ္တည္ေထာင္သည့္ အျမတ္အစြန္း
နည္းပါးေနဦးမည့္ကုမၸဏီတို႔၏စေတာ့မ်ားကို New issues အသစ္ထုတ္ေဝမႈမ်ားဟုလည္း ေခၚပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ FMI ကုမၸဏီ၏စေတာ့ရွယ္ယာမ်ားသည္ အျပာတန္းဝင္သည္ဟု ဤႏိုင္ငံအေနအထားအရ ဆိုႏိုင္ပါသည္။

စေတာ့ရွယ္ယာဝယ္ယူသည့္အခါ စာခ်ဳပ္ပါစံႏႈန္း
တန္ဖိုးထက္ဘာေႀကာင့္ ပိုေပးရသလဲ။ ထိုရွယ္ယာ
မ်ားဝယ္ယူစဥ္ ေပးေခ်သည့္ေငြေႀကးမ်ား ဘယ္သူ႕
ထံေရာက္ရွိသြားသလဲ။
………………………………………
စေတာ့ရွယ္ယာမ်ားကို အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီမ်ားက စတင္ေရာင္းခ်ရာတြင္ စံႏႈန္းတန္ဖိုး par value
ထက္ပိုမ်ားသည့္ ေစ်းႏႈန္းအျဖစ္သာ ေရာင္းခ်ေလ့
ရွိပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ FMI ကုမၸဏီ၏ စေတာ့ရွယ္ယာပါ စံႏႈန္းတန္ဖိုးမွာ ၁၀၀၀က်ပ္ျဖစ္ျပီး
ကုမၸဏီမွ တိုက္ရိုက္ေရာင္းခ်ခဲ႔သည့္ အစုရွယ္ယာ
ေစ်းႏႈန္းမွာ ၂၀၁၄ခုႏွစ္တြင္ ၁၁၀၀၀က်ပ္ျဖစ္
ပါသည္။ ကုမၸဏီမ်ားမွ အခုလို ၄င္းတို႔၏အစုရွယ္
ယာမ်ားကို ေရာင္းခ်ရျခင္းမွာ အရင္းအႏွီးပိုလ်ွံလံု
ေလာက္စြာ ရလို၍ ျဖစ္ျပီးအမ်ားျပည္သူသို႕ စတင္ေရာင္းခ်သည့္ ရွယ္ယာမ်ားစံႏႈန္းတန္ဖိုး ေအာက္မေရာက္ရွိရန္ ျဖစ္သည္။ စံႏႈန္းတန္ဖိုးအထိ
အနည္းဆံုး ေပးေခ်ျပီးေသာ ရွယ္ယာမ်ားသည္ အျပည့္ထည့္ဝင္ျပီး ရွယ္ယာမ်ား ျဖစ္သြားျပီျဖစ္၍
စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းတြင္ လြတ္လပ္စြာ အေရာင္းအဝယ္
လုပ္ႏိုင္ျပီျဖစ္သည္။ စံႏႈန္းတန္ဖိုးထက္ပို၍ ေပးေခ်ခဲ႔
သည့္ ေငြေႀကးမ်ားသည္ ကုမၸဏီထံသို႔ ပရီမီယံ
အရင္းအႏွီးအျဖစ္ ေရာက္ရွိသြားျပီး ကုမၸဏီကထို
အရင္းအႏွီးမ်ားကို ထည့္ဝင္ျပီး အရင္းအႏွီးမ်ား
အတိုင္း စီမံကိန္းမ်ား ထုတ္လုပ္မႈမ်ားတြင္ သံုးစြဲ
ရင္းႏွီးမည္ျဖစ္၍ တစ္ဦးတစ္ေယာက္အိတ္ထဲသို႕
ေရာက္ရွိသြားျခင္းမဟုတ္ပဲ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈအျဖစ္
ေျပာင္းလဲသြားျခင္းသာျဖစ္သည္။ ထို႔ေႀကာင့္ က်ပ္
၁၁၀၀၀တန္ဖိုး ရွိအစုရွယ္ယာသည္ တန္ဖိုးေလ်ာ႔
့က်ေျပာင္းလဲသြားမည္မဟုတ္ပါ။ သို႔ေသာ္စေတာ့
အိပ္ခ်ိန္းတြင္ အေရာင္းအဝယ္ျပဳသည့္ စေတာ့ရွယ္
ယာမ်ားမွ အက်ိဳးအျမတ္ Capital Gainရရွိမႈမ်ား
သည္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ားအႀကား အခ်င္းခ်င္း ေပးေခ်
ရရွိသြားျခင္းျဖစ္ျပီး အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီမွ အဆိုပါ
အက်ိဳးအျမတ္မ်ားကို လံုးဝရရွိခြင့္ မရွိေတာ့ပါေခ်။

ၰစေတာ့ရွယ္ယာအေႀကာင္းသိလိုသမ်ွ ေမးခြန္းမ်ားစာစဥ္ကို ဒီမွာပဲနိဂံုးခ်ဳပ္လိုက္ပါတယ္။ က်န္ရွိေနေသးသည့္ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္မ်ား အစိုးရေငြတိုက္စာခ်ဳပ္မ်ားႏွင့္ ႀကိဳေရာင္းႀကိဳဝယ္ေစ်းကြက္မ်ား
အေႀကာင္းကို ေနာင္လာမည့္စာစဥ္တြင္ ဆက္လက္တင္ျပသြားပါမယ္။ မိဘျပည္သူမ်ားအားလံုး

လြတ္လပ္စြာ ေမးခြန္းမ်ား
ေမးျမန္းရန္ ဖိတ္ေခၚလိုက္ပါတယ္။
စေတာ့ေစ်းကြက္မိတ္ဆက္ အစီအစဥ္စာစဥ္၂ ။ စေတာ့ေစ်းကြက္အေႀကာင္း ဗဟုသုတရရွိရန္ ဤအစီအစဥ္တြင္ စာစဥ္မ်ား ဗီဒီယိုတင္ဆက္မႈမ်ားျဖင့္ မ်ွေဝတင္ဆက္သြားပါမည္။
 

MIW Originals
အားလံုးလြတ္လပ္စြာေမးခြန္းမ်ား ေမးျမန္းႏိုင္ပါသည္ခင္ဗ်ာ။

 

https://www.facebook.com/mmrinvest/photos/a.1757344414489988.1073741826.1753