အင္း၀ ဆုိတာက အထက္အညာေဒသ စစ္ကုိင္း နဲ႔ မႏၱေလး ၾကားရွိ ႏိုင္ငံတကာ တံတားဦးေလဆိပ္ သြားရာ လမ္းေဘးမွာ တည္ရွိပါသည္။
အင္း၀ၿမိဳ႕ေဟာင္းသည္ ေအဒီ 1364 မွ 1840 အထိ နွစ္ေပါင္း ( ၄၀၀ ) ခန္႔ ၄
ႀကိမ္တုိင္တိုင္ မင္းေနျပည္ ျဖစ္ခဲ့ေသာ ၿမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္း တစ္ခုျဖစ္သည္။
ၿဗိတိသ်ွတို႔ တိုက္ခိုက္ သိမ္းယူျခင္း မျပဳမီက ျမန္မာႏိုင္ငံကို ျပည္ပက Ava အင္း၀ ဟုသာ ေခၚေ၀ၚသုံးစြဲခဲ့ၾကသည္။
၁၃၆၄ ခုႏွစ္ ရွမ္းလူမ်ိဳးတုိ႔ တုိက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ စစ္ကိုင္းေနျပည္ေတာ္ ပ်က္စီးသြားေသာအခါ သတိုးမင္းဖ်ား ( ၁၃၆၄ - ၁၃၆၈ ) က အင္း၀တြင္ မင္းေနျပည္ေတာ္ တည္ေထာင္ကာ ၿမိဳ႕ေတာ္ကုိ ရတနာပူရ ဟု သမုတ္ခဲ့သည္။
၁၅၂၇ ခုႏွစ္ ေရႊနန္းေၾကာ့ရွင္ ( ၁၅၀၂- ၁၅၂၇ ) ကို ရွမ္းသိုဟန္ဘြားက လုပ္ႀကံခဲ့သည္မွ စ၍ အင္း၀ကုိ ရွမ္းမင္းတုိ႔ အုပ္စိုးခဲ့ၾကသည္။
၁၅၅၅ တြင္ ဟံသာ၀တီ ဆင္ျဖဴမ်ားရွင္ ( ၁၅၅၁- ၈၁ ) က အင္း၀ကို တိုက္ခိုက္ ေအာင္ျမင္ၿပီး အင္း၀တြင္ ဘုရင္ခံထား အုပ္ခ်ဳပ္ေစခဲ့ျပန္သည္။
၁၅၉၃ တြင္ အင္း၀ဘုရင္ခံ မင္းရဲေက်ာ္စြာဟံသာ၀တီ သို႔ စုန္ရာတြင္ ၿမိဳ႔အျဖစ္မွ ရပ္စဲခဲ့သည္။
၁၅၉၉ တြင္ ဟံသာ၀တီ ဆင္ျဖဴမ်ားရွင္၏ သားေတာ္တစ္ပါးျဖစ္ေသာ ေညာင္ရမ္းမင္းသား ( ၁၅၉၉ - ၁၆၀၅ ) အင္း၀ေနျပည္ေတာ္ကုိ ျပန္လည္တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ၿမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္းကို အေရွ႕ အေနာက္ႏွင့္ ေတာင္အရပ္တုိ႔သို႔ တုိးခ်ဲ႕ခဲ့သည္။ ရတနာပူရ အမည္ကို ဖ်က္ကာ ေရႊ၀ၿမိဳ႕ႀကီးဟု သမုတ္ခဲ့ျပန္သည္။
၁၇၅၂ ခုနွစ္တြင္ မြန္တို႔က အင္း၀ကို တိုက္ခိုက္ ေအာင္ျမင္သိမ္းပိုက္ျပန္သည္။
ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္မွ တတိယမင္းဆက္ျဖစ္ေသာ ဆင္ျဖဴရွင္ ေျမဒူးမင္း ( ၁၇၆၃- ၁၇၇၆ ) က ၁၇၆၅ တြင္ ရတနာပူရ ( အင္း၀ ) မင္းေနျပည္ေတာ္အသစ္ကုိ တတိယအႀကိမ္ တည္ခဲ့ျပန္သည္။
ဘိုးေတာ္ဘုရား ( ၁၇၈၂- ၁၈၁၉ ) နန္းတက္ၿပီး ၁၇၈၃ တြင္ အမရပူရ ေနျပည္ေတာ္သစ္ကုိ တည္ေထာင္ခဲ့ရာ အင္း၀ေနျပည္ေတာ္ ပ်က္သုဥ္းခဲ့ရျပန္သည္။
ဘုိးေတာ္ဘုရားကို ဆက္ခံသူ ဘႀကီးေတာ္ ( ၁၈၁၉-၁၈၃၇ ) က ၁၈၂၁ ခုႏွစ္တြင္ အင္း၀သို႔ မင္းေနျပ ည္ေတာ္ ျပန္လည္ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့သည္။
သာယာ၀တီမင္း ( ၁၈၃၇- ၁၈၄၆ ) က ၁၈၄၀ ခုႏွစ္တြင္ အမရပူရ သို႔ ေနျပည္ေတာ္ ေျပာင္းေရႊ႕သည္မွ စ၍ အင္း၀ၿမိဳ႕ေဟာင္းသည္ အၿပီးတိုင္ ေနျပည္ေတာ္အျဖစ္မွ ရပ္စဲခဲ့သည္။
၁၃၆၄ ခုႏွစ္ ရွမ္းလူမ်ိဳးတုိ႔ တုိက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ စစ္ကိုင္းေနျပည္ေတာ္ ပ်က္စီးသြားေသာအခါ သတိုးမင္းဖ်ား ( ၁၃၆၄ - ၁၃၆၈ ) က အင္း၀တြင္ မင္းေနျပည္ေတာ္ တည္ေထာင္ကာ ၿမိဳ႕ေတာ္ကုိ ရတနာပူရ ဟု သမုတ္ခဲ့သည္။
၁၅၂၇ ခုႏွစ္ ေရႊနန္းေၾကာ့ရွင္ ( ၁၅၀၂- ၁၅၂၇ ) ကို ရွမ္းသိုဟန္ဘြားက လုပ္ႀကံခဲ့သည္မွ စ၍ အင္း၀ကုိ ရွမ္းမင္းတုိ႔ အုပ္စိုးခဲ့ၾကသည္။
၁၅၅၅ တြင္ ဟံသာ၀တီ ဆင္ျဖဴမ်ားရွင္ ( ၁၅၅၁- ၈၁ ) က အင္း၀ကို တိုက္ခိုက္ ေအာင္ျမင္ၿပီး အင္း၀တြင္ ဘုရင္ခံထား အုပ္ခ်ဳပ္ေစခဲ့ျပန္သည္။
၁၅၉၃ တြင္ အင္း၀ဘုရင္ခံ မင္းရဲေက်ာ္စြာဟံသာ၀တီ သို႔ စုန္ရာတြင္ ၿမိဳ႔အျဖစ္မွ ရပ္စဲခဲ့သည္။
၁၅၉၉ တြင္ ဟံသာ၀တီ ဆင္ျဖဴမ်ားရွင္၏ သားေတာ္တစ္ပါးျဖစ္ေသာ ေညာင္ရမ္းမင္းသား ( ၁၅၉၉ - ၁၆၀၅ ) အင္း၀ေနျပည္ေတာ္ကုိ ျပန္လည္တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ၿမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္းကို အေရွ႕ အေနာက္ႏွင့္ ေတာင္အရပ္တုိ႔သို႔ တုိးခ်ဲ႕ခဲ့သည္။ ရတနာပူရ အမည္ကို ဖ်က္ကာ ေရႊ၀ၿမိဳ႕ႀကီးဟု သမုတ္ခဲ့ျပန္သည္။
၁၇၅၂ ခုနွစ္တြင္ မြန္တို႔က အင္း၀ကို တိုက္ခိုက္ ေအာင္ျမင္သိမ္းပိုက္ျပန္သည္။
ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္မွ တတိယမင္းဆက္ျဖစ္ေသာ ဆင္ျဖဴရွင္ ေျမဒူးမင္း ( ၁၇၆၃- ၁၇၇၆ ) က ၁၇၆၅ တြင္ ရတနာပူရ ( အင္း၀ ) မင္းေနျပည္ေတာ္အသစ္ကုိ တတိယအႀကိမ္ တည္ခဲ့ျပန္သည္။
ဘိုးေတာ္ဘုရား ( ၁၇၈၂- ၁၈၁၉ ) နန္းတက္ၿပီး ၁၇၈၃ တြင္ အမရပူရ ေနျပည္ေတာ္သစ္ကုိ တည္ေထာင္ခဲ့ရာ အင္း၀ေနျပည္ေတာ္ ပ်က္သုဥ္းခဲ့ရျပန္သည္။
ဘုိးေတာ္ဘုရားကို ဆက္ခံသူ ဘႀကီးေတာ္ ( ၁၈၁၉-၁၈၃၇ ) က ၁၈၂၁ ခုႏွစ္တြင္ အင္း၀သို႔ မင္းေနျပ ည္ေတာ္ ျပန္လည္ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့သည္။
သာယာ၀တီမင္း ( ၁၈၃၇- ၁၈၄၆ ) က ၁၈၄၀ ခုႏွစ္တြင္ အမရပူရ သို႔ ေနျပည္ေတာ္ ေျပာင္းေရႊ႕သည္မွ စ၍ အင္း၀ၿမိဳ႕ေဟာင္းသည္ အၿပီးတိုင္ ေနျပည္ေတာ္အျဖစ္မွ ရပ္စဲခဲ့သည္။
စာစု-ပန္းကမၻာ
ဓါတ္ပုံဖန္တီးမူ-အကုိစတီ(Steed Boymdy)
မူရင္း=အင္း၀ ပုံရိပ္မ်ား(၁)
No comments:
Post a Comment