ကမၻာ့ ယဥ္ေက်းမႈၿမိဳ႕ေတာ္ လန္ဒန္

လန္ဒန္ (အဂၤလန္)
လန္ဒန္ၿမိဳ႕သည္ အဂၤလန္ႏွင့္ ယူႏိုက္တက္ကင္းဒမ္း တို႔၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္သည္။
ယူေကတြင္ အႀကီးမားဆံုး ၿမိဳ႕ေတာ္ႏွင့္ ၿမိဳ႕ျပ နယ္ေျမျဖစ္ၿပီး ဥေရာပ သမဂၢ နယ္ေျမတြင္လည္း အႀကီးဆံုး ျဖစ္သည္။ သိမ္းျမစ္ကမ္း ေပၚတြင္ တည္ရွိၿပီး သမိုင္းေၾကာင္း အရ ေရာမလူမ်ဳိးမ်ား ထူေထာင္ခဲ့သည္ဟု သိရွိရသည္။

ကမၻာေပၚတြင္ ထိပ္တန္း ဘ႑ာေရး အခ်က္အခ်ာ ေနရာတစ္ခ ုျဖစ္ၿပီး ပၪၥမ သို႔မဟုတ္ဆ႒မေျမာက္ ဂ်ီဒီပီ အမ်ားဆံုး ၿမိဳ႕ျပနယ္ေျမ တစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။

 ထို႔ျပင္ ကမၻာ့ ယဥ္ေက်းမႈ ၿမိဳ႕ေတာ္ တစ္ခု အျဖစ္လည္း သတ္မွတ္ ခံရသည္။ ကမၻာေပၚတြင္ ႏိုင္ငံတကာမွ ခရီးသြားမ်ား လာေရာက္မႈ အမ်ားဆံုး ၿမိဳ႕ေတာ္လည္း ျဖစ္ၿပီး ကမၻာ့ အႀကီးဆံုး ေလေၾကာင္းပို႔ေဆာင္ေရး စနစ္လည္း ရွိသည္။

လန္ဒန္ၿမိဳ႕ရွိ တကၠသိုလ္ ၄၃ ခုသည္ ဥေရာပတြင္ အဆင့္ျမင့္ ပညာေရးက႑၌ အႀကီးမားဆံုး ျဖစ္ၾကသည္။ ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္ လန္ဒန္ အိုလံပစ္ က်င္းပခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ေခတ္သစ္ ေႏြရာသီ အိုလံပစ္ ပြဲေတာ္ကို သံုးႀကိမ္ လက္ခံ က်င္းပခြင့္ရေသာ ပထမဆံုးၿမိဳ႕ေတာ္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။

လန္ဒန္ၿမိဳ႕တြင္ လူဦးေရႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ အမ်ဳိးအစား မ်ားစြာရွိရာ ဘာသာစကားေပါင္း ၃ဝဝ ေက်ာ္ အသံုးျပဳ လ်က္ ရွိေနသည္။ လန္ဒန္ၿမိဳ႕တြင္ တရားဝင္ ေနထိုင္ေသာ လူဦးေရ ၈၁၇၄၁ဝဝ ရွိရာ ဥေရာပ သမဂၢ နယ္ေျမ အတြင္းတြင္ လူဦးေရ အထူထပ္ဆံုးေသာ ၿမိဳ႕ျပနယ္ေျမ တစ္ခု ျဖစ္သည္။ ယူႏိုက္တက္ကင္းဒမ္း တစ္ခုလံုး၏ ၁၂ ဒသမ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိသည္။

လန္ဒန္ၿမိဳ႕တြင္ ကမၻာ့ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ ေနရာ ေလးခုရွိရာ ၎တို႔မွာ လန္ဒန္ေမွ်ာ္စင္၊ ဝက္စ္မင္နင္ စတာ ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္း၊ စိန္႔မာဂရက္ ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းႏွင့္ သမိုင္းဝင္ ဂရင္းဝစ္ခ်္အ ေဆာက္အအံုမ်ား ျဖစ္သည္။ အျခား ထင္ရွား ေက်ာ္ၾကားေသာ ေနရာမ်ားမွာ ဘက္ကင္ဟမ္ နန္းေတာ္၊ ပစ္ကာဒီလီ အဝိုင္း၊ စိန္ေပါလ္ ဘုရားရွိ ခိုးေက်ာင္း၊ ေမွ်ာ္စင္တံတားႏွင့္ ထရာဖယ္လ္ဂါ ပန္းၿခံတို႔ ျဖစ္သည္။ လန္ဒန္ၿမိဳ႕တြင္ ေျမာက္ျမားစြာေသာ ျပတိုက္မ်ား၊ အႏုပညာ ျပခန္းမ်ား၊ စာၾကည့္တိုက္မ်ား၊ အားကစား ပြဲေတာ္မ်ားႏွင့္ အျခားေသာ ယဥ္ေက်းမႈ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ရွိသည္။

လန္ဒန္ ေျမေအာက္ရထားသည္ ကမၻာေပၚတြင္ သက္တမ္း အရင့္ဆံုး ရထားလမ္း ကြန္ရက္တစ္ခု ျဖစ္သည္။

ေဒသဆိုင္ရာ အစိုးရ

လန္ဒန္ၿမိဳ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို အပိုင္းႏွစ္ပိုင္း ခြဲျခားထားၿပီး လန္ဒန္ၿမိဳ႕ေတာ္ အာဏာပိုင္ အဖြဲ႕က ၿမိဳ႕ေတာ္တစ္ ဝန္းလံုး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို တာဝန္ယူ၍ နယ္ေျမ အစိတ္အပိုင္းမ်ား အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို လက္ေအာက္ရွိ အာဏာပိုင္ အဖြဲ႕အစည္း ၃၃ ခုက တာဝန္ယူသည္။

လန္ဒန္ၿမိဳ႕ေတာ္ အာဏာပိုင္ အဖြဲ႕တြင္ ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္ႏွင့္ လန္ဒန္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အဖြဲ႕တို႔ ပါဝင္သည္။ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ကို ၿမိဳ႕ျပ ရဲတပ္ဖြဲ႕က တာဝန္ယူ ေစာင့္ေရွာက္ၿပီး လန္ဒန္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး ရဲတပ္ဖြဲ႕သည္ အမ်ဳိးသား မီးရထားႏွင့္ လန္ဒန္ ေျမေအာက္ရထား လုပ္ငန္းမ်ားကို တာဝန္ယူ ႀကီးၾကပ္သည္။ လန္ဒန္ မီးသတ္ႏွင့္ အေရးေပၚ စီမံခန္႔ခြဲေရး အာဏာပိုင္ အဖြဲ႕သည္ ကမၻာေပၚတြင္ တတိယ အႀကီးဆံုး မီးသတ္ လုပ္ငန္းျဖစ္ သည္။ အမ်ဳိးသား က်န္းမာေရးလုပ္ငန္း အေရးေပၚဌာနကို လန္ဒန္ အေရးေပၚ လုပ္ငန္းဌာနမွ ကူညီ ေထာက္ပံ့သည္။

ကမၻာေပၚတြင္ အေရးေပၚ လူနာတင္ယာဥ္ လုပ္ငန္းကို အခမဲ့ အႀကီးမားဆံုး ေဆာင္ရြက္ေပးေသာ အဖြဲ႕ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ လန္ဒန္ ေလေၾကာင္း အေရးေပၚ အဖြဲ႕၊ ဘုရင္မႀကီး၏ ကမ္းေျခေစာင့္ တပ္ဖြဲ႕ႏွင့္ ေတာ္ဝင္ အမ်ဳိးသား အသက္ကယ္ေလွ အဖြဲ႕တို႔က သိမ္းျမစ္ အတြင္း ေစာင့္ၾကပ္ တာဝန္ယူသည္။

လန္ဒန္ၿမိဳ႕တြင္ ယူႏိုက္တက္ ကင္းဒမ္း၏ အစိုးရအဖြဲ႕ တည္ရွိၿပီး ဝက္စ္မင္နင္စတာ နန္းေတာ္တြင္ ထားရွိ သည္။ အစိုးရဌာန အမ်ားအျပားမွာ ပါလီမန္ႏွင့္ ဝႈိက္ေဟာလ္အနီးတြင္ တည္ရွိသည္။ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၏ အမွတ္ (၁ဝ) ေဒါင္းနင္း လမ္း ေနအိမ္မွာလည္း အဆိုပါ အေဆာက္အအံုမ်ား အနီး၌ တည္ရွိသည္။ ၿဗိတိသွ်ပါလီမန္သည္ အျခား ပါလီမန္ စနစ္မ်ား၏ စံျပျဖစ္ၿပီး ပါလီမန္မ်ား၏ မိခင္ဟု ေခၚေဝၚျခင္း ခံရသည္။

ရာသီဥတု

လန္ဒန္ၿမိဳ႕သည္ မွ်တေသာ သမုဒၵရာပိုင္း ရာသီဥတုရွိကာ ၿဗိတိန္ ေတာင္ပိုင္း ေဒသအမ်ားစုႏွင့္ ဆင္တူ သည္။ ေဆာင္းရာသီ အခ်ိန္မ်ားတြင္ သာမန္အားျဖင့္ ေအးခဲၿပီး ႏိုဝင္ဘာလမွ မတ္လအထိ ႏွင္းခဲမ်ား ဖံုးလႊမ္းျခင္းကို တစ္ပတ္လွ်င္ ႏွစ္ႀကိမ္ ႀကံဳေတြ႕ရသည္။ ဒီဇင္ဘာလမွ ေဖေဖာ္ဝါရီလ အထိ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ေလးႀကိမ္မွ ငါးႀကိမ္ ႏွင္းမ်ား က်တတ္သည္။ မတ္ႏွင့္ ဧၿပီ အေတာအတြင္း ႏွင္းက်ဆင္းမႈ နည္းပါးၿပီး ႏွစ္ႏွစ္ သို႔မဟုတ္ သံုးႏွစ္လွ်င္ တစ္ႀကိမ္ သာ ျဖစ္ေပၚေလ့ ရွိသည္။

ေႏြရာသီ အခ်ိန္မ်ားတြင္ ပံုမွန္အားျဖင့္ ပူေႏြးၿပီး တစ္ခါတစ္ရံ ပူအိုက္သည္။ လန္ဒန္ၿမိဳ႕လယ္ရွိ အပူခ်ိန္သည္ ဆင္ေျခ ဖံုးႏွင့္ ၿမိဳ႕စြန္ ေဒသမ်ားထက္ ၅ ဒီဂရီ ပိုမိုပူေႏြးသည္။

လူေနရပ္ကြက္မ်ား

လန္ဒန္ၿမိဳ႕ ၿမိဳ႕ျပနယ္ေျမကို လူေန ရပ္ကြက္မ်ားျဖစ္ေသာ ဘလြန္းဘူရီ၊ ေမဖဲ၊ ဝင္ဘေလ စေသာ နာမည္မ်ား ကို အစြဲျပဳ ေခၚေဝၚသည္။ လန္ဒန္ အေနာက္ပိုင္း အရပ္သည္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕၏ အဓိက ေဖ်ာ္ေျဖေရးႏွင့္ ေစ်းဝယ္ရာ ေနရာမ်ား တည္ရွိရာျဖစ္ၿပီး ကမာၻလွည့္ ခရီးသည္မ်ားကို ဆြဲေဆာင္လ်က္ ရွိသည္။ အေရွ႕ဘက္ အစြန္း ရပ္ကြက္မွာမူ လန္ဒန္ ဆိပ္ကမ္းႏွင့္ အနီးတြင္ တည္ရွိၿပီး ျပည္ပမွ လာေရာက္ ေနထုိင္သူ အမ်ားဆံုး ရပ္ကြက္ ျဖစ္သည္။ လန္ဒန္ၿမိဳ႕၏ အဆင္းရဲဆံုး ရပ္ကြက္မ်ားထဲတြင္ တစ္ခု အပါအဝင္ျဖစ္သည္။ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ ကို ၁၉၆၅ ခုႏွစ္မွစ၍ ဘုိေရာ့ရပ္ကြက္ ၃၂ ခုအျဖစ္ ခြဲျခားခဲ့သည္။

ဗိသုကာလက္ရာ

လန္ဒန္ၿမိဳ႕၏ အေဆာက္အအံုမ်ားမွာ ေခတ္ကာလ အလိုက္ ဗိသုကာပံုစံ အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိသည္။ ေခတ္ေဟာင္း လက္ရာမ်ား ပါဝင္သကဲ့သုိ႔ ေခတ္ေပၚ လက္ရာမ်ားလည္း ေတြ႕ရသည္။ ထင္ရွားေသာ ေခတ္သစ္လက္ရာ မ်ားတြင္ ဘဲဥပံုသဏၭာန္ ရွိေသာ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမႏွင့္ ၿဗိတိသွ် စာၾကည့္တိုက္မ်ား ပါဝင္သည္။

လန္ဒန္ၿမိဳ႕ အလယ္ပိုင္းတြင္ အႀကီးမားဆံုးေသာ ပန္းၿခံမ်ားမွာ ဟိုက္ပတ္ႏွင့္ ကင္ဆင္တန္ ဥယ်ာဥ္တို႔ ျဖစ္ၿပီး ေျမာက္ ပိုင္းရွိ ရီးဂ်င့္ ပန္းၿခံတို႔လည္း ပါဝင္သည္။ ရီးဂ်င့္ ပန္းၿခံတြင္ ကမၻာ့ သက္တမ္းအရင့္ဆံုး သိပၸံတိရစၧာန္ ဥယ်ာဥ္လည္း ပါဝင္ၿပီး ၎မွာ ကမာၻလွည့္ ခရီးသည္ အမ်ားဆံုး လာေရာက္ေသာ မဒမ္တူးေဆာ့ ဖေယာင္းျပတိုက္ အနီးတြင္ တည္ရွိသည္။ လန္ဒန္ ၿမိဳ႕လယ္ပိုင္းႏွင့္ နီးစပ္ေသာ ပန္းၿခံမ်ားတြင္ ဂရင္းပတ္ခ္ ႏွင့္ စိန္႔ဂ်ိမ္းပတ္ခ္တို႔ ပါဝင္သည္။

လူမ်ဳိးစုမ်ား

အဂၤလန္ အမ်ဳိးသား စာရင္းအင္း႐ံုးမွ ရရွိေသာ အခ်က္အလက္မ်ား အရ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ သန္းေခါင္ စာရင္းတြင္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕၌ ေနထိုင္သူမ်ား၏ ၅၉ ဒသမ ၈ ရာခုိင္ႏႈန္းမွာ လူျဖဴမ်ား ျဖစ္ၿပီး ၂ဝ ဒသမ ၉ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ အာရွ တိုက္သားမ်ားႏွင့္ အာရွ ဇာတိဖြားမ်ား ျဖစ္သည္။ အိႏၵိယ လူမ်ဳိးမ်ားမွာ ၆ ဒသမ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိၿပီး ပါကစၥတန္ႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ လူမ်ဳိးမ်ားမွာ ၂ ဒသမ ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းစီ ရွိသည္။ တ႐ုတ္လူမ်ဳိး ၁ ဒသမ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိၿပီး အာရပ္လူမ်ဳိး မ်ားမွာ ၁ ဒသမ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိသည္။ ေနာက္ထပ္ ၄ ဒသမ ၉ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ အျခား အာရွတိုက္သားမ်ား ျဖစ္သည္။ ၁၅ ဒသမ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ လူမည္းႏွင့္ လူမည္းဇာတိဖြားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

ဘာသာေရး

၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ သန္းေခါင္စာရင္း အရ ခရစ္ယာန္ ဘာသာဝင္မ်ားမွာ လန္ဒန္ၿမိဳ႕တြင္ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ၿပီး ၄၈ ဒသမ ၄ ရာခုိင္ႏႈန္း ရွိသည္။ ၎တို႔ေနာက္တြင္ ဘာသာမဲ့ ၂ဝ ဒသမ ၇ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ မူဆလင္ ၁၂ ဒသမ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ဟိႏၵဴ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ဂ်ဴး ၁ ဒသမ ၈ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ဆစ္ ၁ ဒသမ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းတို႔ ရွိၾကသည္။

လန္ဒန္ၿမိဳ႕တြင္ ခရစ္ယာန္ ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္း မ်ားစြာတည္ရွိၿပီး မူဆလင္ ဗလီမ်ား၊ ဆစ္ဘုရား ေက်ာင္းမ်ား၊ ဟိႏၵဴ ဘုရားေက်ာင္းမ်ားလည္း ရွိသည္။

စီးပြားေရး

လန္ဒန္ၿမိဳ႕ အေနျဖင့္ ယူႏိုက္တက္ ကင္းဒမ္း (GDP) ၏ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ရယူ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္သည္။ ထို႔အျပင္ ကမၻာေပၚရွိ အခ်က္အခ်ာ က်ေသာ ဘ႑ာေရး ဗဟိုဌာနမ်ား အနက္ တစ္ခုျဖစ္ၿပီး နယူးေယာက္ ကဲ့သုိ႔ပင္ ႏိုင္ငံတ ကာ ေငြေၾကးလုပ္ငန္း အတြက္ အေရးႀကီးေသာ ေနရာတစ္ခု ျဖစ္သည္။

လန္ဒန္ၿမိဳ႕ရွိ အႀကီးဆံုး လုပ္ငန္းမွာ ေငြေၾကးလုပ္ငန္း ျဖစ္ၿပီး ယူေက၏ ေငြေၾကး ေစ်းကြက္တြင္ အဓိက ပါဝင္လ်က္ ရွိသည္။ လူေပါင္း ၃၂၅ဝဝဝ မွာ လန္ဒန္ရွိ ေငြေၾကး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္လ်က္ ရွိၾကသည္။ လန္ဒန္ၿမိဳ႕တြင္ ႏိုင္ငံရပ္ျခားဘဏ္ ၄၈ဝ ေက်ာ္ ရွိရာ ကမၻာေပၚရွိ မည္သည့္ ၿမိဳ႕ႀကီးထက္ မဆိုို ပို မိုမ်ားျပားသည္။ ၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဘ႑ာေရး အက်ပ္အတည္းေၾကာင့္ တစ္ႏွစ္အတြင္း၌ အလုပ္အကိုင္ ၇ဝဝဝဝ ေက်ာ္ ေလွ်ာ့ခ် ခဲ့ရသည္။ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ေတာ္သည္ အဂၤလန္ဘဏ္၊ လန္ဒန္ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းႏွင့္ Lloyd's of London အာမခံ ေစ်းကြက္တုိ႔၏ တည္ေနရာလည္း ျဖစ္သည္။ လန္ဒန္ၿမိဳ႕တြင္ အဓိက စီးပြားေရးရပ္ကြက္ ငါးခုရွိရာ ၿမိဳ႕ေတာ္ရပ္ကြက္၊ ဝက္စ္မင္စတာ၊ ကေနရီ၊ ကင္ဒန္ႏွင့္ လမ္းဘတ္တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

ခရီးသြားလုပ္ငန္း

လန္ဒန္ၿမိဳ႕သည္ ခရီးသြားလုပ္ငန္း၏ ထင္ရွား ေက်ာ္ၾကားေသာ ေနရာတစ္ခု ျဖစ္သည္။ လန္ဒန္ၿမိဳ႕သို႔ ႏိုင္ငံ တကာ ခရီးသြားမ်ား ႏွစ္စဥ္ ၁၄ သန္းေက်ာ္ လာေရာက္လ်က္ ရွိၿပီး ဥေရာပ၌ ခရီးသည္ လာေရာက္ လည္ပတ္မႈ အမ်ားဆံုး ၿမိဳ႕ေတာ္လည္း ျဖစ္သည္။ လန္ဒန္ၿမိဳ႕တြင္ အဓိက ကမာၻလွည့္ ခရီးသည္မ်ား လာေရာက္ လည္ပတ္သည့္ ေနရာမ်ားမွာ ၿဗိတိသွ်ျပတိုက္၊ အမ်ဳိးသား အႏုပညာ ျပခန္း၊ အမ်ဳိးသား သမိုင္း ျပတိုက္၊ သိပၸံ ျပတိုက္၊ ဗစ္တိုးရီးယားႏွင့္ အဲလ္ဘတ္ ျပတိုက္၊ မဒမ္တူးေဆာ့ ဖေယာင္းျပတိုက္၊ အမ်ဳိးသား ပင္လယ္ေရေၾကာင္း ျပတိုက္ႏွင့္ လန္ဒန္ေမွ်ာ္စင္ တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ ။

ေက်ာ္ဇင္ထြဋ္

http://myawady.com.mm/knowledge/incredibleworld/other-case/item/1623