ခ၀ဲပြင့္တုန္းတန္ေဆာင္မုန္း
လွဴကထိန္သကၤန္းႏွင့္၊ မဂ္လမ္းတဲ့ ဆုပန္႐ြယ္၊
သည္ခၽိန္ဆို ဝတ္မႈန္ႀကဲလို႔၊ ခဝဲေ႐ႊညႇာရင္းမွာ၊
သင္းရနံ႔ကယ္။ေကာင္းကင္လယ္၊
ထက္ဝယ္ဆံုဦး ေ႐ႊလစႏၵာႏွင့္ ၾကတိၲကာ ၾကယ္ေရာင္ထြန္းတယ္
ထြန္းထိန္လို႔ျမဴး"
( ဖုိးသူေတာ္ဦးမင္း )
တန္ေဆာင္မုန္းလသည္ ျမန္မာ ျပကၡဒိန္လ ဆယ့္ႏွစ္လတြင္ အ႒မေျမာက္ လျဖစ္ပါသည္။
တန္ေဆာင္မုန္းလ၏ ပထမလဝက္သည္ မိုးဥတု၌ ကၽေရာက္ၿပီး ဒုတိယလဝက္မွာ ေဆာင္းဥတု၌
ပါဝင္ေနရာ မိုးေႏွာင္း ေဆာင္းဦး ကာလျဖစ္၍ သာယာ ၾကည္ႏူးဖြယ္ ေကာင္းေသာ လ တလပင္ ျဖစ္ပါသည္။ တန္ေဆာင္မုန္းလသည္ မိုးေႏွာင္းခၽိန္ ေဆာင္းဝင္ခါစ ကာလျဖစ္၍ ႏွင္းကၽလိုက္၊ မိုးဖြဲဖြဲ ႐ြာခၽလိုက္ ျဖစ္ေလ့ ရွိတတ္သည္။ထို႔ေၾကာင့္ ေရွးျမန္မာႀကီးမၽားက တန္ေဆာင္မုန္းတြင္ 'ဆီးႏွင္းတၿပိဳက္ မိုးတလိုက္' ဟု စပ္ဆိုခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္ေပမည္။
တန္ေဆာင္မုန္းလ၌ ေကာင္းကင္ျပင္သည္ ၾကည္လင္ သာယာလၽက္ ရွိၿပီး ေဆာင္းဦး ရာသီ၏ ေရွ႕ေျပးျဖစ္ေသာေျမာက္ျပန္ေလေအးသည္လည္း ျဖည္းညႇင္းစြာ တိုက္ခတ္ေလ့ ရွိပါသည္။
တန္ေဆာင္မုန္းလ၏ ရာသီပန္းမွာ ခဝဲပန္း ျဖစ္၍ထင္ရွားေသာ ပြဲေတာ္မွာ ကထိန္ပြဲပင္ ျဖစ္သည္။
ခဝဲပန္းႏွင့္အတူ အလွခၽင္း ၿပိဳင္တတ္ၾကေသာ ၾကာပန္း၊ ျပည္ပန္းညိဳ၊မယ္ဇလီ၊ ႏွင္းပန္းတို႔သည္လည္း တန္ေဆာင္မုန္းလ၏အလွကို ပိုမိုတင့္တယ္ ပီျပင္ေစပါသည္။တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔သည္ သီတင္းကြ်တ္ လျပည့္ေန႔ ကဲ့သို႔ပင္ဗုဒၶဘာသာႏြယ္ဝင္တို႔၏ ေန႔ထူး ေန႔ျမတ္ တေန႔ပင္ ျဖစ္သည္။ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔၌ ကၽင္းပေလ့ ရွိေသာ
တန္ေဆာင္တိုင္ ပြဲေတာ္သည္ ဘုရားရွင္အား ဆီမီးထြန္းညႇိ ပူေဇာ္သည့္ ပြဲေတာ္ ျဖစ္သကဲ့သို႔ ကထိန္သကၤန္း ကပ္လွဴခြင့္ရေသာေနာက္ဆံုးေန႔ ျဖစ္သည္။ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔သည္ ျမတ္စြာ ဘုရားရွင္က အဇာတသတ္ မင္းႀကီး အမွဴးျပဳေသာပရိသတ္တို႔အား သာမညဖလသုတ္ေတာ္ ေခၚ ရဟန္းျပဳရ ျခင္းအကၽိဳးျပတရား ေတာ္ကို ေဟာၾကားေတာ္မူေသာ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ျဖစ္သည္။
ေရွးသုေသသီိတုိ႔ကတန္ေတာင္တိုင္ပဲြသည္ဗုဒၶသာသနာမေပၚထြန္းခင္ကမးီနတ္ကုိပူ
ေဇာ္ေသာပဲြမွ်သာျဖစ္သည္ဟုဆိုသည္၊ေကာင္းကင္တြင္မုိးသားကင္းစင္၍နကၡအေပါင္းစုံသည့္
ထုိတန္ေဆာင္းမုန္းလအခါသမယတြင္လူတို႔အထူးစိတ္နွဳလုံးႀကည္လင္၍
မီးနကၡပူေဇာ္ပဲြျဖင့္နတ္မင္းႀကိီးအားပူေဇာ္ႀကသည္ဟုဆိုသည္။ နတ္မင္းႀကီးဆိုသည္မွာပိႆနုိးနတ္မင္းႀကီးဟုေခၚေသာမဟာ၀ိနာယကနတ္မင္းႀကီးျဖစ္သည္၊ ထုိနတ္မင္းႀကီးသည္သီတင္းက်ြတ္ဆန္း ၁၂ ရက္ေန႔မွစ၍အိပ္သြားရာ
တန္ေဆာင္မုန္းလဆန္း၁၂ရက္ေန႔ေရာက္မွနို္းထလာသည္၊ထုိ႔ေႀကာင့္တန္ေဆာင္မုန္းလကိုနတ္နို္းလ
ဟူ၍လည္းေခၚႀကသည္၊။
ထုိလတြင္ေဆးေပါင္းခေသာလလည္းျဖစ္၍တန္ေဆာင္မုန္းလတြင္ပြင့္ေသာမယ္ဇလီ ဖူး၊မယ္စဇလီပြင့္တို႔ကိုသုပ္စားလ်င္ေရာဂါမ်ိဳး၉၆ပါးကင္းသည္ဟုယူဆႀကသည္၊ထုိ႔ျပင္မီးနကၡ ပဲြနွင့္အတူက်ီးမနိုဳးပဲြကိုလည္းက်င္းပႀကသည္၊ထုိဓေလ့မွာ
အေပ်ာ္အပါးသက္သက္အခ်င္းခ်င္းက်ီဆယ္ေသာပဲြျဖစ္သည္၊လျပည့္ညသန္းေကာင္လူတို႔အိပ္ေမာက်ေနစဥ္
အိမ္ျပင္တြင္ထားေသာပန္းအု္ိးစေသာလူ႔အသုံးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ားကုိတေနရာသုိ႔ေရြ႔ေျပာင္း၍ထားႀကသည္၊
ထုိဓေလ့မ်ားမွာေက်းလက္ေတာရြာမ်ားတြင္သာအနည္းငယ္က်န္ေလ့ရွိျပီး၊ေပ်ာက္ကြယ္လုနီးနီးျဖစ္ေနေလျပီ
( ေရွးကျမန္မာမ်ားတန္ေဆာင္မုန္းလက်ီးမနို္းပဲြလုပ္ႀကပုံနွင့္မယ္ဇီဖူးအေႀကာင္းသီးျခား ေဆာင္းပါး
ေရး၍တင္ဆက္ပါမည္ )
ဇာတ္နိပါတ္ေတာ္မ်ားတြင္ႀကတၱိကာနကၡသဘင္ဆင္ရင္က်င္းပ၍ကေႀကာင္းေဖၚျပသည္ ဥမၼာဒႏၱီဇာတ္တြင္ထုိနကၡပဲြသဘင္ဆင္ရင္က်င္းပေႀကာင္းေရးဖဲြ႔ထားသည္ကိုေတြ႔ရသည္၊ တန္ေဆာင္မုန္းလ၌ ကထိန္သကၤကပ္လွဴေသာကထိန္ပဲြကုိဆင္ႏြဲေလ့ရွိသည္
ဤတြင္ 'ကထိန္' ဟူသည္ 'ကထိန' ဟူေသာ ပါဠိေဝါဟာရမွ ဆင္းသက္လာျခင္း ျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။ ကထိန္၏ အဓိပၸာယ္မွာ'ၿမဲျမံျခင္း၊ ခိုင္ခံ့ျခင္း' ျဖစ္၍ ရဟန္းေတာ္မၽားသည္ ၿမဲျမံ ခိုင္ခံ့သည့္ အကၽိဳးထူး ငါးပါးကို ရရွိေသာေၾကာင့္ 'ကထိန္' ဟု ေခၚဆိုရျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။
ဤတြင္ အခြင့္သင့္သျဖင့္ ကထိန္ခင္းရျခင္း၏ အစပထမ ျဖစ္ရပ္ကို အကၽဥ္းခၽဳပ္၍ တင္ျပ လိုပါေသးသည္။ ဗုဒၶဘာသာ ႏြယ္ဝင္တို႔၏ကိုးကြယ္ အားထား မွီခို ဆည္းကပ္ရာ ျဖစ္ေသာ ဘုရားရွင္ သက္ေတာ္ထင္ရွား ရွိစဥ္အခါက ျဖစ္ပါသည္။ ဘုရားရွင္သည္သာဝတိၴျပည္၊ အနာထပိဏ္ သူေဌးႀကီး ေဆာက္လုပ္ လွဴဒါန္းအပ္ေသာ ေဇတဝန္ ေကၽာင္းေတာ္၌ သီတင္းသံုးေတာ္မူစဥ္က ျဖစ္သည္။
ေကာသလမင္းႀကီးႏွင့္ ညီေနာင္မၽား ျဖစ္ၾကေသာ ဘဒၵဝဂၢီညီေနာင္ သံုးကၽိပ္တို႔သည္ ျမတ္စြာ ဘုရားရွင္အား ဖူးေျမာ္ခြင့္ရရန္ ပါေဝယၽကတိုင္းမွ လာၾကရာ
လမ္းခရီး အၾကားရွိ 'သာေကတၿမိဳ႕' ၌ ဝါဆို ဝါကပ္ၾကသည္။ သီတင္းကြ်တ္၍ ခရီးဆက္လာၾကရာ ဘုရားရွင္ ေရွ႕ေမွာက္ အေရာက္တြင္
ဘုရားရွင္ ခြင့္ျပဳထားေသာ သကၤန္း သံုးထည္စလံုး စိုစိုစြတ္စြတ္ ညစ္ေထးေထး ျဖစ္ေနသျဖင့္ ထိုရဟန္းတို႔၏ ပင္ပန္း ဆင္းရဲမႈကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး
ကထိန္သကၤန္း ကပ္လွဴျခင္းကို ခြင့္ျပဳေတာ္မူျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ ကထိန္ခင္းရျခင္း၏ သမိုင္း အစပင္ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုပါသည္။ ကထိန္ပဲြျပဳလုပ္သည္ကိုကထိန္ခင္းသည္ဟုဆိုသည္၊ကထိန္ခင္းသည္ဆိုသည္မွာသီတင္း က်ြတ္လျပည့္ေန႔မွတန္ေဆာင္းမုန္းလျပည့္ေန႔အထိတလအတြင္းသတ္မွတ္၍သံဃာကိုလွဴျခင္း
ျဖစ္သည္၊သာမန္အားျဖင့္၀ိေသသထူးေသာသကၤန္းအလွဴပဲြႀကီး
ဟုဆိုနုိ္င္သည္၊သံဃာဟုဆိုရာတြင္မိမိႀကည္ညုိေသာရဟန္း၊သိက်ြမ္းေသာရဟန္း၊မိမိကုိယ္းကြယ္
ေသာေက်ာင္းတြင္ေက်ာင္းထို္င္ေသာရဟန္းတုိ႔ကိုရည္းစူ၍မလွဴရ၊ပုဂၢိဳလ္စဲြထား၍ရည္စူျပီးမလွဴရ၊
ကထိန္သကၤန္းကပ္လွဴ ေသာအလွဴရွင္မ်ားကကထိနစီ၀ရံသံဃႆေဒမ၊
ဤကထိန္သကၤန္းကိုသံဃာအားလွဴဒါန္းပါ၏ ဟုရည္စးူ၍လွဴရသည္၊
က်ြန္ပ္တို႔ေတြ႔ျမင္ေနရသည္မွာကထိန္သကၤန္းကိုရဟန္းသံဃာမ်ားကိုသာလွဴဒါန္းေန သည္ကိုေတြ႔ျမင္ေနရသည္၊စင္စစ္ကထိန္သကၤန္းကို ရဟန္း၊သာမေဏ၊သီလရွင္၊ဖုိးသူေတာ္ စသည္တုိ႔ကိုလည္းလွဴနိုင္သည္ ၊လွဴဘြယ္၀တၱဳမွာဒုကုဋ္ေခၚ ၂ ထပ္သကၤန္း ၊ဧကသီ၊ခါး၀တ္ သင္းပိုင္ဟူ၍သုံးမ်ိဳးရွိသည့္အနက္တမ်ိဳးမ်ိဳးကိုလွဴလ်ွင္လည္းကထိန္အလွဴပင္ျဖစ္သည္၊ ကထိန္ခင္းျခင္းနွင့္တဆက္ထည္းမသုိးသကၤန္းရက္လုပ္၍လွဴေသာအလွဴပဲြကိုလည္း တန္ေဆာင္မုန္းလတြင္ျပဳလုပ္ႀကသျဖင့္၊မသိုးသကၤန္းရက္လုပ္ကပ္လွဴျခင္းအေႀကာင္းကား မယ္ေတာ္မိနတ္သားကသားေတာ္ဘုရားအေလာင္းေတာ္ေတာထြက္၍ရဟန္းျပဳေတာ့မည္ကုိ သိေသာအခါညတြင္းခ်င္းျပီးေအာင္ရက္လုပ္၍လွဴသည္ကိုအေႀကာင္းျပဳ၍မသုိးသကၤန္းရက္ လုပ္ပူေဇာ္ႀကသည္ဟုဆိုသည္၊တခ်ိဳ႔ကလည္းကထိန္ပုဆိုးရေသာရဟန္းသည္ညတြင္းခ်င္းပင္ ခ်ဳပ္ဆိုးျခင္းျပဳ၍ကထိန္ခင္းသည္ကိုအစဲြျပဳ၍၊လူတို႔ကသုိးသကၤန္းရက္လုပ္ပူေဇာ္ျခင္းျဖစ္သည္ ဟုဆိုပါသည္၊
ဤတြင္သာမညဖလ အခါေတာ္ေန႔ အေၾကာင္းကို အကၽဥ္းခၽဳပ္၍ တင္ျပလိုပါသည္။ထီးနန္းရယူ ပိုင္ဆိုင္လိုမႈတည္းဟူေသာ အလို ေလာဘေၾကာင့္ ဆရာမိုက္၏ တိုက္တြန္းမႈျဖင့္ မိမိ၏ ေမြးဖခင္ရင္းကို သတ္မိမွားသူ အဇာတသတ္မင္းသည္မိမိအမွားကို သိျမင္ၿပီး ေနာင္တႀကီးစြာရကာ စားမဝင္ အိပ္မေပၽာ္ ျဖစ္ေနသည္။ ထိုသို႔ ျဖစ္ေနစဥ္ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ည၏ေအးခၽမ္း သာယာၾကည္လင္မႈကို ျမင္ေတြ႕ရေသာ အခါ ယခုလို ေန႔မၽိဳး၌ အဘယ္သို႔ေသာ ရဟန္း သာမေဏ၊ အဘယ္သို႔ေသာ ျဗဟၼဏတို႔ထံ ဆည္းကပ္ရလွ်င္ ေကာင္းမည္နည္းဟု ေတြးေတာမိကာ မင္းခၽင္းတို႔အား ဖြင့္ဟ တိုင္ပင္မိပါသည္။ မင္းခၽင္းတို႔ကလည္းမင္း လိုလိုက္ မင္းႀကိဳက္ ေဆာင္တတ္ေသာ အခြင့္အေရးသမားမၽား ပီပီ မိမိတို႔ ကိုးကြယ္ ဆည္းကပ္သည့္ မိစာၦဒိ႒ိ ဆရာႀကီးေျခာက္ဦးတို႔အား အသီးသီး ၫႊန္ျပၾကရာ အဇာတသတ္မင္းက နားမဝင္ေခၽ။ထိုအခၽိန္တြင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ျဖစ္ေသာ ေဆးဆရာ ဇီဝကကမူ မည္သို႔မွ် မေလွ်ာက္တင္ဘဲ ႏႈတ္ဆိတ္၍ ေနသည္ကို အဇာတသတ္မင္းႀကီး ျမင္ေတြ႕ရေသာ အခါ ဆရာ ဇီဝက အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိတ္ဆိတ္ေနပါသနည္းဟု ေမးေတာ္မူပါသည္။
ထိုအခါ အခြင့္ေကာင္းကို ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနသူ ဆရာ ဇီဝကသည္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ ဂုဏ္ေတာ္မၽားကို ခၽီးမြမ္းကာဂုဏ္ေတာ္ ကိုးပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူေသာ အကြ်ႏု္ပ္၏ ဆရာ ဘုရားရွင္သည္ ကြ်န္ေတာ္မၽိဳး၏ သရက္ဥယၽာဥ္၌ မၽားစြာေသာ ရဟန္း ပရိသတ္ ျခံရံကာ
သီတင္းသံုးလၽက္ ရွိပါေၾကာင္း၊ ဘုရားရွင္အား အရွင္မင္းႀကီး ဆည္း ကပ္ရပါမူ အရွင္မင္းႀကီး၏ စိတ္ေတာ္သည္ ၾကည္လင္ ေအးခၽမ္း လာပါလိမ့္မည္ဟု ေလွ်ာက္တင္ေလသည္။ ေဆးဆရာ ဇီဝက၏ အကၽိဳးသင့္ ေလွ်ာက္ထား တင္ျပမႈကို အဇာတသတ္ မင္းႀကီး ၾကားရေသာ
အခါ ဝမ္းသာအားရ ျဖစ္ေတာ္မူ၍ ဆင္ျမင္းဗိုလ္ပါ ျခံရံလၽက္ ႀကီးကၽယ္ ခမ္းနားလွေသာ အစီအစဥ္ျဖင့္ ညတြင္းခၽင္းပင္ ဆရာ ဇီဝက၏ ဥယၽာဥ္ေတာ္သို႔ ႔ကခၽီေတာ္မူပါသည္။
ရဟန္းအေပါင္း ျခံရံလၽက္ သီတင္းသံုး ေနေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကို ဖူးေတြ႕ရေသာ အခါ အဇာတသတ္ မင္းႀကီးက ေမးျမန္း ေလွ်ာက္ထားသျဖင့္ ျမတ္စြာ ဘုရားရွင္သည္ သာမညဖလ သုတ္ေတာ္ကို ေဟာၾကားေတာ္မူသည္မွာ ခဝဲပန္း လိႈင္လိႈင္ပြင့္ေသာ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ ညခၽမ္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသို႔ ဘုရားရွင္သည္ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔တြင္ သာမည ဖလသုတ္ေတာ္ကို ေဟာၾကားေတာ္မူျခင္းကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ တန္ေဆာင္ မုန္းလျပည့္ေန႔ကို သာမညဖလ အခါေတာ္ေန႔ဟုသတ္မွတ္ ေခၚေဝၚၾကျခင္းျဖစ္ေႀကာင္းတင္ျပရင္း ျဖင့္ခ၀ဲပြင္တုန္းတန္ေဆာင္မုန္းကုိ
အဆုံးသပ္လုိက္ပါသည္၊
ေငြစန္းရယ္တဲ့ပုဏၰမီ -- ေရွြႀကီးညိုတာယာနွင့္ -
- ခ်မ္းစရာသီ -- လွဴကထိန္ခါေတာ္ပဲြရယ္နွင့္
ခ၀ဲပြင့္၀ါစီစီ --
သာႀကည္လဲ့ျမဴရွင္း -- လတန္ေဆာင္မွာ
--ႀကယ္ေျပာင္ေျပာင္အသေရတင့္ပါဘိ
ေရွြျမင့္မုိရ္၀ါထိန္ထိန္နွင့္ -
- ခါအခ်ိန္ေျမာက္ေလေသြးတယ္ - ေအးတဲ့ေငြနွင္း
ေမာင္သုည
မွိီက်မ္းသာ စာေပမ်ား
ေမာင္ထင္ - ၁၂လရာသီလမ်ား
No comments:
Post a Comment