Hernia အူက်-မက် သိပါရေစ

                            

ကန္ေတာ့ေနာ္ဆရာ ကြ်န္တာ့ ညာဖက္အေစ့ဖက္မွာ အူက်တာျဖစ္ေနပါတယ္။ ျဖစ္ေနတာကေတာ့ ၅ နစ္ေလာက္ရွိပါၿပီ။ ခြဲစိတ္ဖို႔လုိပါသလား။ ခြဲစိတ္သင့္ပါသလား သိခ်င္ပါတယ္။ အလုပ္ပင္ပန္းရင္ ေတာ္ေတာ္ ၾကီးလားၿပီး နည္းနည္းေတာ့ ေအာင့္ပါတယ္ဆရာ။

16 Aug 2010, 18:26
ဆရာခင္ဗ်ား ကိုယ့္ကိုယ္ကို အူက်-မက် သိရေအာင္ မည္သို႔ စမ္းသပ္ စစ္ေဆးႏိုင္ပါသလဲ။ ေက်းဇူးျပဳၿပီး ေျဖၾကားေပးပါ။

ေယာက္်ားေတြမွာ အဲဒီေနရာမယ္ ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါေတြ အဓိက ၄ မ်ိဳး ရွိတယ္။
1. Hernia အူက်တာ၊
2. Hydrocele မုတၲေရာဂါ၊
3. Epididymitis က်ားအေစ့ေရာင္တာ နဲ႔
4. Varicocele (ေဗရီကိုဆီးလ္) ေသြးျပန္ေၾကာထံုးတာေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။

ေယာက္်ားတိုင္းရဲ႕ Scrotum ကပ္ပယ္အိတ္ တဖက္စီထဲမယ္ Testis ေဝွးေစ့ တလံုးစီ ရွိၾကရတယ္။ အေစ့အထက္မွာ အထက္-ေအာက္ တန္းေနတာကို အေၾကာလို႔ အလြယ္ေခၚတဲ့ထဲမွာ Arteries and Vein ေသြးေၾကာေတြ၊ Nerve အာရံုေၾကာနဲ႔ Vas deferens သုတ္ရည္ျပြန္အားလံုးက ကပ္ေနၾကျပီး လက္ေခ်ာင္းေလး တေခ်ာင္း စာေလာက္သာ တုတ္တယ္။

ဗိုက္ထဲမွာသာေနရတဲ့ အူက ေအာက္ဆင္းျပီး ကပ္ပယ္အိတ္ထဲ က်လာတာကို Hernia (ဟာနီယာ) အူက်တာ ေခၚပါတယ္။ မုတ္ ဆိုတဲ့ မုတၠ Hydrocele (ဟိုက္ဒရိုဆီး) ကေတာ့ အေစ့ကို ဖံုးေနတဲ့ အိတ္ထဲက ပံုမွန္ရွိရမဲ့ ခပ္ပါးပါး အရည္ေတြ အမ်ားၾကီး ျဖစ္လာတာကို ေခၚတယ္။ အူက်တာနဲ႔ မုတ္က မနာၾကတာမွာ လာတူတယ္။ အသက္အရြယ္ မေရြးျဖစ္တာလဲ တူတယ္။ အေၾကာ-အေစ့ ေရာင္တယ္ ဆိုတာ အေတာ္ နာတယ္။ (စာတပုဒ္ ေရးထားပါတယ္။) ေဝွးေစ့ရဲ႕ ေသြးျပန္ေၾကာေတြ ေဖါင္းၾကြေနတာကို Varicocele (ေဗရီကိုဆီး) ေခၚတယ္။ မနာဘူး။ (စာတပုဒ္ ေရးထားပါတယ္။)

ဒီေရာဂါ ေလးမ်ိဳးအျပင္ ရွားရွားပါးပါးေတြလည္း ရွိေသးတယ္။ Scrotal elephantiasis ဆင္ေျခေထာက္ပိုးေၾကာင့္ မုတ္လို ျဖစ္တာ၊ Hydrocele of testis အေစ့က မုတ္လိုျဖစ္တာ၊ Spermatocele သုတ္ပိုးအိတ္ျဖစ္တာ၊ Testicular torsion အေၾကာထံုးတာ၊ Testicular cancer အေစ့ ကင္ဆာ နဲ႔ TB အေစ့ တီဘီေတြ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ ထူးဆန္းတာတခုက Undescended testis ေမြးကတည္းက အေစ့က တဖက္ျဖစ္ ႏွစ္ဘက္လံုးျဖစ္ျဖစ္ ကပ္ပဲ့အိတ္ထဲမွာ မရွိတာ။ အေစ့ တဖက္ထဲသာ စမ္းလို႔ရရင္ ဒါျဖစ္မယ္။ ေအာက္အထိမက်ဘဲ ေပါင္ျခံမွာျဖစ္ျဖစ္ ဗိုက္ထဲျဖစ္ျဖစ္ ရွိေနမယ္။ ခြဲစိတ္ျပဳျပင္ေပးရတယ္။ (စာတပုဒ္ ေရးထားပါတယ္။)

(ဟာနီယာ) အူက်တာက မတ္တပ္ရပ္ရင္ က်လာမယ္။ ေခ်ာင္းဆိုး-ႏွာေခ်ရင္၊ ေျပးရင္၊-ခုန္ရင္၊ အေလးအပင္မရင္၊ ဗိုက္ကို ညွစ္လိုက္ရင္ ထြက္လာမယ္။ အိပ္ေနရင္ သူ႔ဖါသာ ျဖစ္ျဖစ္၊ သြင္းေပးလို႔ျဖစ္ျဖစ္ ျပန္ဝင္သြားမယ္။ ၁ လ၊ ၁ ႏွစ္ကေန၊ ၁ဝ ႏွစ္၊ အႏွစ္ ၂ဝ အထိ ၾကာႏိုင္တယ္။ ၾကာၾကာ ျဖစ္ေနသူမွာ ယုတ္တရက္ နာလာတာကေတာ့ အေရးေပၚ။ ျပန္မဝင္ႏိုင္ဘဲ က်ေနတဲ့ အူက ေခါက္ေနလို႔။ အူက ေရာင္-နာ-ပိတ္တာ ျဖစ္လာတယ္။ Strangulated Hernia ေန႔ေန႔-ညည အေရးေပၚ ခြဲရလိမ့္မယ္။

က်လာတဲ့ အူဆိုတာကို အေစ့ရဲ႕ အေပၚမွာ၊ သီးသန္႔ စမ္းလို႔ရတယ္။ မျဖစ္တဲ့ ဘက္နဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္ပါ။ ေခ်ာင္းအတု ဆိုးခိုင္းရင္ က်က်လာလို႔၊ ေဖါင္းေဖါင္း လာမယ္။ လွဲအိပ္ခိုင္းတာနဲ႔ ဝင္သြားမယ္။ က်လာတဲ့ေနရာက ဗိုက္ေအာက္ပိုင္း၊ ေပါင္ျခံအထက္ ေနရာက ျဖစ္တယ္။ ျပန္သြင္းေပးရင္ ထြက္လာတဲ့ ေနရာဆီကို သြင္းေပးရတယ္။ အတိအက် ေျပာရင္ ကပ္ပဲ့အိတ္ အထက္ တည့္တည့္၊ ဆီးစပ္က အရိုးမာမာရဲ႕ ျဖစ္တဲ့ဘက္ အထက္-ေဘး ၂ လကၼေလာက္ ေနရာပါ။ က်ေနတဲ့အူကုိ ျပန္သြင္းျပီး၊ မတ္တပ္ရပ္ အေနအထားမွာ အဲဒီေနရာမွာ စမ္းတဲ့သူက လက္နဲ႔ ဖိ-ပိတ္ထားရင္ ေခ်ာင္းဆိုးခိုင္းေပမဲ့ အူက က်မလာဘူး၊ ထြက္ေပါက္ကို ဖိ-ပိတ္ထားလို႔ပါ။ ဒါဆို အူက်ေရာဂါ ေသျခာျပီ။

ထြက္လာတဲ့ ေနရာဆိုတာ ဘာလဲ။ ဗိုက္ကို ဖံုးကာေပးထားတဲ့ ၾကြက္သားလႊာက ၃-၄ ထပ္ရွိတယ္။ (ဒါရိုက္ရွင္) လားရာ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိတယ္။ အထက္-ေအာက္၊ တေစာင္း။ ၾကြက္သားေတြက ေပါင္ျခံထိပ္က အရြတ္ရွည္မွာ လာတြယ္တာေတြက အူက်တာနဲ႔ ဆိုင္တယ္။ လာတြယ္ၾကတဲ့အခါ ဂေဟဆက္သလို မဟုတ္ဘူး။ အဟေလးေတြ က်န္ေနတယ္။ အဲဒီ ေနရာေလးေတြက အေပါက္လို ျဖစ္ေနလို႔ အားနည္းခ်က္ဘဲ။ ဗိုက္ကို တင္းအား-ညွစ္အား လုပ္တဲ့အခါ ဗိုက္ထဲ ရွိတာေတြဟာ အေပါက္ ေနရာေတြကေန ထြက္ဘို႔ ၾကိဳးစားပါတယ္။ ထြက္လာႏိုင္ရင္ Hernia ျဖစ္ျပီေပါ့။ ေခၚေတာ့သာ အူက်တယ္လို႔ အလြယ္ေခၚတာ၊ ဗိုက္ထဲက အနီးအနာက ထြက္လို႔ရတာ ထြက္မွာဘဲ။

က်လာတယ္ဆိုတာ အူသပ္သပ္ က်တာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ၾကြက္သားေတြရဲ႕ အတြင္းမွာ ဗိုက္တျပင္လံုးကို ဖံုးေနတဲ့ အလႊာပါးပါးေလး ရွိေသးတယ္။ အဲဒီအလႊာက ထြက္မဲ့ေနရာကေန တေျဖးေျဖးခ်င္း စူစူထြက္လာတာမို႔ အိပ္ကေလးျဖစ္ျပီး၊ အိတ္ထဲမွာက အူသိမ္၊ အူေျမွးေတြလဲ ကပ္ပါေနမယ္။ ညာဘက္မွာျဖစ္ရင္ အူအတက္ ဆိုတာလည္း ပါႏိုင္တယ္။

(ဟာနီယာ) ဆိုတာ ေယာက္်ားေတြ မွာသာ ျဖစ္တယ္ ထင္ၾကတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြလည္း အူက်တာ ျဖစ္တယ္။ နည္းပါတယ္။ ေယာက္်ားေတြကို ခြဲေပးဘူးတာ မေရတြက္ႏိုင္ေပမဲ့ အမ်ိဳးသမီး ၂ ေယာက္သာ ခြဲေပးရဘူးတယ္။ သူတို႔မွာ ကပ္ပဲ့အိတ္ မဟုတ္ဘဲ မ-အဂၤါ ႏႈတ္ခမ္းသားထဲကို က်လာတယ္။ သိပ္လဲမၾကီးလွဘူး။

(၁) အခုထိေရးခဲ့တာက အမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့ ေပါင္ျခံမွာျဖစ္တယ္။ Inguinal hernia ေခၚတယ္။
(၂) ေပါင္ထိပ္မွာျဖစ္ရင္ Femoral hernia ေခၚျပီး၊ ဒီအမ်ိဳးအစားက အမ်ိဳးသမီးေတြ ပိုျဖစ္တယ္။
(၃) ကေလးငိုရင္ ခ်က္မွာ စူထြက္လာတာကို Umbilical hernia ေခၚတယ္။ ကေလးကိုတခါတည္း နာမယ္ေပးတယ္။ “ခ်က္ေဖါင္း” လို႔။ ကေလးမွာအဲလိုျဖစ္တိုင္းေတာ့ မခြဲရပါ။ ၾကီးတဲ့အထိရွိေနေသးမွာ ခြဲရတယ္။
(၄) ဗိုက္ခြဲထားတဲ့ ခ်ဳပ္ရိုးေနရာကေန စူထြက္တာကို Incision hernia ေခၚတယ္။
(၅) ဗိုက္နဲ႔ ရင္ေခါင္းကို ပိုင္းျခားထားေပးတဲ့ ၾကြက္သားၾကီးမွာျဖစ္ရင္ Diaphragmatic hernia ေခၚတယ္။ Acid Reflux အူက်တာ မဟုတ္တဲ့ (ဟာနီယာ) စာတပုဒ္ထဲမွာ ေရးထားပါတယ္။

ဘာလို႔ အူက်တာလဲ။ ဗိုက္ဖံုးၾကြက္သား ခႏၶာေဗဒမွာ အားနည္းေနသူ၊ ဗိုက္ကို တင္းအားျဖစ္ေစမွာေတြ လုပ္တာ မ်ားလို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ မျဖစ္ေစခ်င္သူေတြ ဒါမ်ိဳး ဆင္ျခင္ရမယ္။ အေျပး-အခုန္၊ အေလးမ၊ အတက္-အဆင္း။ ဒါ့ေၾကာင့္ အားကစားသမား ေရာဂါလို႔ ထင္ရတယ္။ အမွန္က အဲလိုေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ခႏၶာေဗဒက (ပါဖက္) ဆိုရင္ မျဖစ္ပါဘူး။

(ဟာနီယာ) ေသျခာရင္ ခြဲရမွာပါ။ မခြဲဘဲ ယာယီ သက္သာေအာင္ လုပ္တာမ်ိဳးေတာ့ ရွိတယ္။ အသက္ၾကီးသူေတြ၊ အခြဲ မခံသင့္ေသးသူေတြ ဥပမာ ဆီးခ်ိဳ၊ ႏွလံုးေရာဂါရွိေနသူေတြ အတြက္သာ ညႊန္းပါတယ္။ Hernia Belt ခါးပတ္တမ်ိဳး ပတ္ထားရတယ္။ အခ်ိန္ေရြးျပီးခြဲႏိုင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ အသက္အေတာ္ၾကီးမွခြဲတယ္။ သတိထားဘို႔ေတာ့ရွိတယ္။ ၾကာေလေလ ၾကီးေလေလျဖစ္မယ္။ အေနရခက္မယ္။ စိတ္ထဲမွာ ငါ့မွာ ဒီေရာဂါရွိေနတယ္လို႔ ကသိကေအာင့္ ခံစားေနရႏိုင္တယ္။

ခြဲစိတ္တာက ထမင္းစားေရေသာက္ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဆရာဝန္မ်ား ခြဲတာ-စိတ္တာ လက္ေတြ႔သင္ရင္ (ဖိုင္မိုးဆစ္) ပန္းငံုတာကေန စၾကရတယ္။ ဒိေနာက္မွာ (ဟိုက္ဒရိုဆီး) မုတ္ခြဲတာ။ ဒိေနာက္မွာ (ဟာနီယာ) ခြဲရတယ္။ အေတြ႔အၾကံဳေတာ့ လိုတယ္။ တခါတေလ ခြဲရင္းနဲ႔ အိတ္ ရွာမေတြ႔ရင္ ေတာအုပ္ထဲ လမ္းေပ်ာက္သူလဲ ျဖစ္တတ္တယ္။ ခြဲျပီးမွ ျပန္ျဖစ္သူေတြလည္း ရွိတတ္တယ္။ အသက္ၾကီးသူေတြ အတြက္ေတာ့ နည္းနည္း ပိုလုပ္ ေပးရတာမ်ိဳး ရွိတယ္။ ဖါေထးရတာမ်ိဳး။ ဇရာက ဆရာဝန္ေတြကို ပိုဒုကၡေပးပါတယ္။

ဒီစာကို ၁၇-၈-၂ဝ၁ဝ ေန႔က ေရးျပီးတင္ေတာ့ ေမးလာတာတခုရွိတယ္။ မခြဲေသးဘဲေစာင့္ခ်င္သူေတြအတြက္ ဆက္ဖတ္ပါ။

2011/1/11
ကြ်န္ေတာ္ အူက်ေနတာ ဂ ႏွစ္ေလာက္ရွိပါျပီ။ ခုကြ်န္ေတာ္ တျခားႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္ေနပါသည္။ အရင္က အူကို တင္လို႔ ရေသးတယ္။ အခု အူက မာျပီး တင္လို႔မရဘူး ျဖစ္ေနပါတယ္။ အရမ္းလည္း ေအာင့္ေနပါတယ္။ ဘယ္လို သက္သာေအာင္ လုပ္ေပးရမည္ကို ေျပာျပေပးပါ။

အခုခ်က္ခ်င္း အိပ္ယာမွာ လဲလိုက္ပါ။ အူက်တဲ့ ေနရာေပၚမွာ ေရခဲတင္ပါ။ ေရခဲကို ပလပ္စတစ္အိတ္မွာ ထည့္ျပီး တင္ပါ။ လိုေသးရင္ ကုတင္ ေျခရင္းပိုင္းကို ျမွင့္ထားပါ။ စိတ္ေရာ ကိုယ္ပါ နားလိုက္ပါ။ အစာအမာ မစားနဲ႔အံုး။ သြားရည္စာလဲ ဆာလြန္းမွသာ စားပါ။ ၁-၂ နာရီအတြင္း ျပန္ဝင္ရမယ္။ ကိုယ့္ဖါသာ ျပန္သြင္းၾကည့္ပါ။ သြင္းတဲ့အခါမွာ ကပ္ပဲ့အိတ္ကေန အထက္၊ ေနာက္၊ ေဘးဘက္ဆီ ဦးတည္ပါ။ ဝင္သြားပါလိမ့္မယ္။ ၂-၃ နာရီမွ မဝင္ရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။

ဆရာဝန္က ျငိမ္ေဆး၊ အိ္ပ္ေဆး ထိုးေပးမယ္။ သြင္းၾကည့္မယ္။ အဲဒါေတြနဲ႔ မရရင္ေတာ့ အေရးေပၚခြဲရပါမယ္။ ႏိုင္ငံျခားေရာက္ေနလဲ ခြဲရပါလိမ့္မယ္။

Dr. တင့္ေဆြ


http://myawadynews.blogspot.com/2013/10/hernia.html