သီဟုိဠ္ (သီရိလကၤာ) ပါဠိစာေပသမုိ္င္း

• အား Ven Kavinda ေရးသားပါသည္ စက္တင္ဘာ 12, 2012 at 10:50pm
• ေပးပို ့မည္   View Blog

စာေမးပြဲနီးျပီဆိုေတာ့ သုံးပုဒ္ေလာက္တင္ျပီးရင္ နားေတာ့မယ္ အဲဒီေတာ့ ဒါကဒုတိယတစ္ပုဒ္ပါ။ နားမလည္လည္းမတတ္ႏုိင္ဘူး။ ဗဟု သုတသမားေတြ ေလ့လာရေအာင္လို႔ တင္လိုက္ပါတယ္။ ေနာ့္။

သီဟိုဠ္ကၽြန္းသို႔ ဗုဒၶသာသနာေရာက္ရွိျပီးေနာက္မွ ေပၚလာေသာသာသနာဆုိင္ရာ က်မ္းဂန္တို႔ကား အ႒ကထာ၊ဋီကာအႏုဋီကာစသည္ျဖင့္ မ်ားစြာရွိသည္။ အ႒ကထာဟူသည္ ဘုရားရွင္ေခတ္ကတည္းကပင္ ေပၚေပါက္ခဲ့ျပီးျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အ႒ကထာဟူ၍ မထင္ရွားခဲ့ပါပဲ ပကိဏၰကေဒသနာ-(အေထြေထြတရားေတာ္)ဟူ၍သာ ထင္ရွားခဲ့သည္။ 

 

 

တတိယသဂၤါယနာတင္ျပီးေနာက္တြင္ အရွင္မဟိႏၵမေထရ္သည္ သီဟိုဠ္သို႔သဂၤါယနာသုံးတန္တင္ပါဠိေတာ္ႏွင့္တကြ ပကိဏၰကေဒသနာ (အ႒ကထာ)တို႔ကို ယူေဆာင္သြားခဲ့သည္။ ယင္းအ႒ကထာမ်ား သီဟုိဠ္သို႔ေရာက္ေသာအခါ သင္ယူရလြယ္ေစျခင္းငွာ သီဟိုဠ္ဘာသာျဖင့္အ႒ကထာအမ်ိဳးမ်ဳိးျပန္ဆိုေရးသားႀကသည္။ အိႏၵိယေတာင္ပုိင္း ဘာသာျဖင့္ေရးေသာ အ႒ကထာတို႔လည္း ရွိေသးသည္။ အရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသ သည္ သီဟုိဠ္သို႔ႀကြ၍ အ႒ကထာမ်ားကို ျပဳစုေသာအခါ ယင္းတို႔ကိုပင္ အမွီုျပဳေရးသားရသည္။ အရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသ မတိုင္မီေပၚေသာ ေရွးအ႒ကထာတို႔ကို မဟာအ႒ကထာ၊ မဟာပစၥရီ အ႒ ကထာ၊ စူဠပစၥရီအ႒ကထာ၊ ကုရုႏၵီအ႒ကထာ၊ အႏၶကအ႒ကထာ၊ အရိယအ႒ကထာ၊ သေခၤပအ႒ကထာ စသည္တို႔ျဖစ္သည္။ ယင္းတို႔ တြင္မွ အရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသသည္ မဟာ၀ိဟာရ၀ါသီဂိုဏ္း သားတို႔အယူကို အမွန္အတုိင္းထုတ္ေဖၚျပထားသည့္ မဟာအ႒ကထာကို အေလးစားဆုံးျဖစ္သည္။ အျခားအ႒ကထာကို တစ္ရံတစ္ခါမွသာအေႀကာင္းတုိက္ဆိုင္သျဖင့္ ေရးသားသည္။

မဟာအ႒ကထာ၊မဟာပစၥရီအ႒ကထာ၊ကုရုႏၶီအ႒ကထာတို႔သည္ သီဟဠ႒ကထာဟုေခၚသည္။ အရွင္မဟိႏၵယူေဆာင္လာေသာ မူလ အ႒ကထာကိုပင္ မဟာအ႒ကထာဟုေခၚသည္။ မဟာပစၥရီအ႒ကထာကား ေဖါင္ေပၚေနလ်က္ေရးသားျပဳစုေသာအ႒ကထာျဖစ္သည္။ ကုရုႏၶအ႒ကထာကား ကုရုႏၵီ၀လႅိမည္ေသာေက်ာင္းတြင္ ေရးသားေသာအ႒ကထာျဖစ္သည္။ စူဠပစၥရီအ႒ကထာ၊သေခၤပအ႒ကထာတို ႔သည္ အက်ယ္တ၀င့္ေရးသားေသာအ႒ကထာတို႔၏ အက်ဥ္းခ်ဳပ္အ႒ကထာမ်ားျဖစ္သည္။ အႏၶကအ႒ကထာဟူသည္ အိႏၵိယေတာင္ပုိင္း ဘာသာ စကားတစ္ခုျဖင့္ ေရးသားေသာအ႒ကထာျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္အရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသသည္ သီဟုိဠ္ကၽြန္း၀ယ္စာတတ္အေက်ာ္ ဆရာေတာ္တို႔၏ အယူ၀ါဒမ်ား၊ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ား ဇမၺဴဒိပ္၌ ထင္ရွားေသာမေထရ္တို႔၏ အယူအဆမ်ား ေရွးေရွးဆရာတို႔၏အယူအဆမ်ား နိကာယ္ေဆာင္ဘာဏကမေထရ္တို႔၏ ၀ါဒမ်ားကိုတိုက္ဆိုင္ေလ့လာ၍ အ႒ကထာသစ္မ်ားေရးသားခဲ့သည္။

ဒီပ၀ံသေခၚေသာက်မ္းတစ္ေစာင္လည္း အရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသ၏ က်မ္းမ်ားမေပၚမီေရွးကပင္ ေပၚခဲ့ေသာက်မ္းျဖစ္သည္။ ယင္းက်မ္းကား ဗုဒၶသာသနာႏွင့္ပတ္သက္သည့္ အိႏၵိယႏွင့္သီဟိုဠ္ ရာဇ၀င္သမိုင္းကိုေရးသားထားသည့္က်မး္ျဖစ္သည္။ က်မ္းျပဳသူမထင္ရွားပဲ အမည္ မသိေထရ္တစ္ပါးဟူ၍လည္းေကာင္း မေထရ္အမ်ားဟူ၍လည္းေကာင္း ခန႔္မွန္းရသည္။ ၄င္းက်မ္းကို သာသနာႏွစ္-၈၀၈ မွ ၈၃၅ (ေအဒီ- ၃၂၅ မွ ၃၅၂) တုိင္ေအာင္ သီဟုိဠ္တြင္ မင္းျပဳေသာ မဟာေသနမင္း၏အေႀကာင္းျဖင့္ အဆုံးသတ္ေရးသားထားသည္။ ထုိ႔ေႀကာင့္၄င္းက်မ္း သည္ ေအဒီေလးရာစု အတြင္းျပဳစုေသာက်မး္ျဖစ္မည္ဟု မွတ္သားရပါသည္။ အရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသသည္ ဤက်မ္းကိုလည္း ကိုးကားခဲ့ ပါေသးသည္။ ထို႔အျပင္ မဟာ၀ံသက်မး္လည္းရွိပါေသးသည္။ ဒီပ၀ံသႏွင့္ အတူပင္ မဟာေသနမင္းတြင္အဆုံးသတ္ထားသည္။ ထူးျခား ခ်က္မွာ ဒီပ၀ံသက်မ္းကဲ့သုိ႔စာေပအျပစ္အနာအဆာမရွိပဲ ေခ်ာေမြ႕သည့္ ဂါထာဗႏၶအဖြဲ႔တို႔ျဖင့္ဖြဲ႔ဆိုထားသည္။ က်မ္းျပဳဆရာမွာ အရွင္မဟာ နာမျဖစ္၍ ေအဒီေျခာက္ရာစုအဦးပုိင္းဟု ခန္႔မွန္းရသည္။ ၄င္းက်မး္၏အဆက္မွာ စူဠ၀ံသက်မ္းျဖစ္၍ သီဟိုဠ္ကၽြန္းကို အဂၤလိပ္တို႔သိမ္းယူ သည္အထိ အျဖစ္တို႔ပါ၀င္သည္။

အရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသသည္ သူ၏က်မ္းမ်ားကိုျပဳစုေသာအခါ ၄င္းသည္ပကိဏၰကေဒသနာမ်ားကိုမူရင္းျပဳ၍ မာဂဓဘာသာသို႔ျပန္ဆိုရုံမွ် သာျဖစ္ေႀကာင္း မိမိကိုယ္ကိုႏွိမ့္ခ်ထားေသာ္လည္း အရွင္သည္သူ၏က်မး္မ်ားကို ျပဳစုေသာအခါ သူ၏ပင္ကိုဥာဏ္ကိုအသုံးျပဳထားမႈမ်ား တစ္ရံတစ္ခါမဟာအ႒ကထာပါအခ်က္အခ်ိဳ႕ကို ပမာဒလိခိတဟုဆိုကာ မဟာပစၥရီအ႒ကထာတို႔ကို လက္ခံခဲ့ျခင္းတို႔ကို ေတြ႕ရသည္။ အရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသျပဳစုခဲ့ေသာက်မး္တို႔မွာ ၀ိနည္းပိဋက၊ ဒီဃနိကာယ္၊ မစၨ်ိမနိကယ္၊ သံယုတၱနိကာယ္၊ အဂၤုတၱရနိကယ္၊ အဘိဓမၼာ ပိဋက၊ ခုဒၵကပါဌ၊ ဓမၼပဒ၊ သုတၱနိပါတ္၊ ဇာတ္ႏွင့္ ပါဋိေမာက္အဖြင့္အ႒ကထာမ်ားအျပင္ ၀ိသုဒၶိမဂ္အ႒ကထာတို႔ျဖစ္၍ ဆ႒သဂၤါယနာမူျဖင့္ စာအုပ္ေပါင္း-၃၅အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ-၁၃၀၀၀ေက်ာ္မွ်ရွိသည္။

အရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသသည္ သာသနာႏွစ္-၉၀၀ မွ ၁၀၀၀-အတြင္း ေပၚထြန္းေသာပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ရကား ၄င္းအရွင္ႏွင့္ တစ္ေခတ္တည္းပင္-ဟု ယူဆရေသာအ႒ကထာဆရာတစ္ဦးမွာ အရွင္ဗုဒၶဒတၱပင္ျဖစ္ သည္။ အရွင္သည္ ဗုဒၶ၀ံသအ႒ကထာ၊ အဘိဓမၼာ၀တာရ၊ ၀ိနယ၀ိနိစၧယ၊ ဥတၱရ၀ိနိစၧယစေသာ က်မး္မ်ားစြာကို ျပဳစုခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္အာစရိယဓမၼပါလေခၚေသာ အရွင္ဓမၼပါလမေထရ္သည္ ဥဒါန္း၊ ဣတိ၀ုတ္၊ ၀ိမာန၀တၳဳ ၊ ေပတ၀တၳဳ၊ ေထရဂါထာ၊ ေထရီဂါထာ၊ စရိယာပိဋကႏွင့္ ေနတၱိပါဠိေတာ္တို႔၏ အ႒ကထာမ်ားကို ေရးသားခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ အရွင္ဥပေသန သည္ နိေဒၵသ ပါဠိေတာ္အ႒ကထာကိုလည္းေကာင္း အရွင္မဟာနာမသည္ ပဋိသမၻိဒါမဂ္အ႒ကထာကိုလည္းေကာင္း ။ ျပဳစုေတာ္မူခဲ့သည္။ အပါဒါန္အ႒ကထာကိုမူ အမည္မသိေႏွာင္းေခတ္ေပၚမေထရ္ တစ္ပါးျပဳစုခဲ့သည္-ဟုဆိုသည္။

ဋီကာတို႔တြင္ ေရွးအက်ဆုံးဋီကာမွာ အရွင္အာနႏၵာျပဳစုခဲ့ေသာ အဘိဓမၼာအ႒ကထာသုံးက်မ္းအဖြင့္ မူလဋီကာပင္ျဖစ္သည္။ ယင္းက်မ္း တြင္ အရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသ၏အယူဆကို ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ပင္ ပယ္ျမစ္ေ၀ဖန္ခဲ့သည္။ ၄င္းေနာက္တြင္ အရွင္ဓမၼပါလသည္ ဥဒါန္းအ႒ကထာကို လည္းေကာင္း အရွင္သာရိပုႀတာသည္ သုတၱန္ဋီကာမ်ားကိုလည္းေကာင္း ျပဳစုခဲ့သည္။ ၄င္းတို႔တြင္ ဒီဃနိကာယ္ မဇၥ်ိမနိကာယ္ သံယုတၱ နိကာယ္ အ႒ကထာမ်ား၏ ဋီကာမ်ား၊ အဂၤုတၳိဳရ္ဋီကာတစ္ပုိင္းတစ္စကို အရွင္ဓမၼပါလမေထရ္ကလည္းေကာင္း အဂၤုတၳိဳရ္ဋီကာသစ္ကို အရွင္သာရိ ပုႀတာကလည္းေကာင္း ၀ဇီရဗုဒၶိဋီကာကို အရွင္၀ဇီရဗုဒိၶမေထရ္ကလည္းေကာင္း သာရတၳဒီပနီဋီကာကို အရွင္သာရိပုႀတာ မေထရ္ကလည္းေကာင္း ၀ိမတိ၀ိေနာဒနီဋီကာကို အရွင္ကႆပ မေထရ္ကလည္းေကာင္း ေနတၱိဋီကာေဟာင္းႏွင့္၀ိသုဒၶိမဂ္မဟာဋီကာကို အရွင္ဓမၼပါလမေထရ္ကလည္းေကာင္း ေရးသားခဲ့သည္။

ဋီကာကိုထပ္ဆင့္ဖြင့္ေသာက်မ္းကို အႏုဋီကာဟုေခၚ၍ ဋီကာတိုင္းတြင္လည္း အႏုဋီကာမရွိပါပဲ အဘိဓမၼာအ႒ကထာ၏အဖြင့္ျဖစ္ေသာ မူလဋီကာမွာသာ အႏုဋီကာရွိသည္။ ယင္းအႏုဋီကာ ကို အရွင္ဓမၼပါလမေထရ္ပင္ျပဳစုခဲ့သည္။ မူလဋီကာဆရာတို႔က အ႒ကထာဆရာ ကိုေ၀ဖန္ခဲ့သည့္နည္းတူ အႏုဋီကာဆရာသည္လည္း အ႒ကထာဆရာဘက္မွေန၍ မူလဋီကာအဆိုကို စိစစ္ေ၀ဖန္ခဲ့သည္။

ဋီကာ၊အႏုဋီကာက်မ္းတို႔ႏွင့္တစ္ျပိဳင္နက္ေသာ္လည္းေကာင္း မေရွးမေႏွာင္းေသာ္လည္းေကာငး္ သာသနာဆိုင္ရာေပၚထြက္ခဲ့ေသာက်မ္းမွာ ဂ႑ိက်မ္းမ်ား လက္သန္းက်မ္းမ်ား၊ သဒၵါ၊ အလကၤာ၊ဆန္း၊အဘိဓာန္က်မး္မ်ားျဖစ္သည္။

၀ိနည္းအ႒ကထာ၏ဂ႑ိက်မ္းမ်ားမွာ ဂ႑ိပဒ၊မဟာဂ႑ိပဒ၊မဇၥ်ိမဂ႑ိပဒႏွင့္ စူဠဂ႑ိပဒတို႔ျဖစ္သည္။ ဂ႑ိပဒမွာ မာဂဓဘာသာေရးျဖစ္၍ က်န္သုံးက်မး္မွာ သီဟိုဠ္က်မး္မ်ားျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႔သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔ေရာက္လာဟန္မတူပဲ ယခုအခ်ိန္တြင္လည္း သီဟိုဠ္ႏုိင္ငံတြင္ မရွိေတာ့ေခ်။ မဟာ-မဇၥ်ိမ-စူဠဂ႑ိသုံးေစာင္ကို အရွင္ေဇာတိပါလျပဳစုသည္ဟု ပိဋကတ္ေတာ္သမိုင္း တြင္ဆိုသည္။ ယေန႔ေတြ႕ျမင္ေန ရေသာ ဂ႑ိႏွစ္က်မ္းအနက္ ပဋိသမၻိဒါမဂၢဂ႑ိပဒကို သီရိပရကၠမဗာဟုမင္းလက္ထက္ မဟာထူပ၀င္က်မ္းျပဳမေထရ္ျပဳစုသည္ဟု ပိဋ ကတ္ေတာ္သမုိင္း၌ ဆိုသည္။ ၀ိသုဒၶိမဂၢဂ႑ိပဒကို ပုဂံျမိဳ႕၊အရွင္သဒၶမၼေဇာတိပါလျပဳစုသည္ဟု ၄င္းပိဋကတ္ေတာ္သမုိင္းတြင္ဆိုသည္။

လက္သန္းက်မး္တို႔သည္ ၀ိနည္းလက္သန္းက်မ္း အဘိဓမၼာလက္သန္းက်မး္ဟု ႏွစ္မ်ိဳးရွိရာ ၀ိနည္းလက္သန္းအ႒ကထာအေရတြက္ မွာ ႏွစ္ဆယ္ရွိ၍ ထင္ရွားေသာက်မး္အခ်ိဳ႕မွာ သာရတၳ ဒီပနီဋီကာဆရာ အရွင္သာရိပုႀတာျပဳစုသည့္ ၀ိနယသဂၤဟအ႒ကထာ၊ အရွင္ဗုဒ ၶဒတၱျပဳစုသည့္ ၀ိနယ၀ိနိစၧယႏွင့္ဥတၱရ၀ိနိစၧယက်မး္ အရွင္သဒၶမၼသီရိျပဳစုသည့္ ခုဒၵသိကၡာက်မး္ အရွင္မဟာ သာမိျပဳစုသည့္ မူလသိကၡာ စသည္တို႔ျဖစ္သည္။ အဘိဓမၼာလက္သန္းအ႒ကထာမွာ ဆယ္က်မး္ရွိ၍ အရွင္အႏုရုဒၶါ၏ အဘိဓမၼတၳသဂၤဟက်မ္း ပရမတၳ၀ိနိစၧယက်မ္း နာမရူပပရိေစၧဒက်မ္း အရွင္ဗုဒၶဒတၱ၏ အဘိဓမၼာ၀တာရက်မ္း အရွင္ကႆပ၏ ေမာဟ၀ိေစၧဒနီက်မ္း အရွင္ဓမၼပါလ၏ သစၥသံခိပ္က်မ္း တို႔သည္ ထင္ရွားေသာက်မး္မ်ားျဖစ္သည္-ဟု ပိဋကတ္ေတာ္သမိုင္းတြင္ ဆိုထားသည္။

ထို႔ေနာက္ပါဠိဘာသာ၏အထိမ္းအကြပ္ျဖစ္ေသာ သဒၵါက်မး္မ်ားေပၚလာကာ ယင္းသဒၵါက်မ္းတို႔အနက္ ထင္ရွားသည္မွာ အရွင္ကစၥည္း မေထရ္၏ သဒၵါႀကီးေခၚ ကစၥာယနဗ်ာကရုဏ္း က်မ္းပင္ျဖစ္သည္။ ယင္းက်မ္းသည္ ခရစ္ႏွစ္-၁၀၀ ေက်ာ္ ၂၀၀ အတြင္ သို႔မဟုတ္ ေနာက္ အက်ဆုံး ၄၀၀ အတြင္း ( သာသနာႏွစ္၆၀၀-၇၀၀-၉၀၀ အတြင္း) ေပၚထြက္မည္ဟု ပညာရွင္တို႔ ယူဆႀကသည္။ ထိုသို႔ဆိုပါလ်င္ ယင္း က်မ္းသည္ အိႏၵိယျပည္ျဖစ္က်မ္းျဖစ္ရပါမည္။ ၄င္းက်မး္၏အျခံရံက်မး္မွာ အမ်ားအျပားပင္ျဖစ္သည္။ ထိုက်မး္မ်ားအနက္ အရွင္၀ဇိရဗုဒၶိျပဳ စုေတာ္မူ သည့္ ႏ်ာသက်မ္း၊ အရွင္ဗုဒၶပၸိယျပဳစုသည့္ ရူပသိဒၶိက်မ္းစာကိုယ္ႏွင့္ဋီကာ၊ သီဟိုဠ္အရွင္ဓမၼကိတၱိျပဳစုသည့္ ဗာလာ၀တာက်မး္ တို႔မွာ ထင္ရွားသည္။ ကစၥာယနက်မး္၏အျခံရံက်မ္းမ်ားေသာ္လည္း အျခားသဒၵါက်မ္းမ်ားသည္ သီဟိုဠ္တြင္ေပၚထြန္းခဲ့၏။ ယင္းတို႔မွာ အရွင္ေမာဂၢလႅာန္ျပဳစုေသာ ေမာဂၢလႅာနဗ်ာကရဏေခၚ ေမာဂၢလႅာန္သဒၵါက်မး္ပင္ျဖစ္သည္။ ၄င္းကိုျခံရံေသာက်မ္းတုိ႔မွ အရွင္ေမာဂၢလႅာန္ ပင္ ျပဳစုသည့္ ေမာဂၢလႅာနပဥၥိကာက်မ္း အရွင္သံဃရကၡိတျပဳစုသည့္ သုသဒၵသိဒၶိက်မ္းႏွင့္ ေယာဂနိစၧယေခၚ သမၺႏၶစိႏၱာက်မး္ ရာဟုလာ သံဃရာဇာျပဳစုသည့္ ပဥၥိကာပဒီပ က်မ္း အရွင္ပိယဒႆီျပဳစုသည့္ ပဒသာဓနက်မ္း အရွင္ေမဓကၤရျပဳစုသည့္ ပေယာဂသိဒၶိက်မ္းတို႔သည္ ထင္ရွားသည္။

ပါဠိစာေပအေရးအသားကိုျပသည့္ အလကၤာက်မ္း၊ ဂါထာစီကုံးဖြဲ႔နည္းကိုျပသည့္ ဆန္းက်မ္းတို႔ကို အရွင္သံဃရကၡိတမေထရ္ျပဳစုခဲ့ရာ အလကၤာက်မ္းကို သုေဗာဓာလကၤာရ၊ ဆန္းက်မ္းကို ၀ုေတၱာဒယ-ဟူေသာအမည္ျဖင့္ထင္ရွားသည္။ အဘိဓာန္က်မ္းကို အရွင္ေမာဂၢလႅာန္ ပင္ ျပဳစု၍ အဘိဓာနပၸဒီပိကာ-ဟု ထင္ရွားသည္။

ဤသို႔လ်င္ အရွင္မဟိႏၵေထရ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ ဗုဒၶသာသနာေတာ္သည္ တဟုန္ထုိးတိုးတက္ခဲ့ရာ သီဟိုဠ္ပါဠိစာေပသည္ သာသနာႏွစ္ -၂၀၀၀ ခန္႔ (ေအဒီ-၁၅ ရာစု) တိုင္ေအာင္ေရာက္ခဲ့၏။ ထို႔ေနာက္ပိုင္းတြင္ကား ေျပာပေလာက္ေအာင္ ပါဠိစာေပက်မ္းမ်ားမေပၚထြက္ ခဲ့ေတာ့ေခ်။

မွတ္ခ်က္ = အထက္ပါစာမ်ားကို ဘဒၵႏၱပဒုမ (ျပန္႔ပြားမွဴး)၏ ပို႔ခ်ခ်က္မွာ ထုတ္ႏႈတ္ေရးသားျခင္းျဖစ္ပါသည္။