- ေပါက္ေပါက္
ေသြး လွဴျခင္းဟာ အသက္ကယ္ျခင္းတစ္မ်ဳိး ျဖစ္တာေၾကာင့္ ေသြးအလွဴရွင္မ်ားကိုဂုဏ္ ျပဳေသာအားျဖင့္ ႏွစ္စဥ္ ဇြန္၁၄ရက္ကို 'World Blood DonarDay @ ကမၻာ့ေသြးလွဴရွင္မ်ားေန႔'လိ
ေသြးဆိုတာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕အစိတ္အပိုင္းတစ
ေသြးလွဴရွင္ရွိမွ အသက္ဆက္ခြင့္ရေသာလူနာမ်ား မွာ
(က) အေရးေပၚထိခိုက္ဒဏ္ရာရလူနာမ်
(ခ) ခြဲစိတ္ ခန္းဝင္ေနေသာလူနာမ်ား
(ဂ) ေသြးမတိတ္ေရာဂါေဝဒနာ သည္မ်ား
(ဃ) နာတာရွည္ေသြးအားနည္းေရာဂါရွ
(င)႐ိုးတြင္းျခင္ဆီအစားထိုး
(စ) ေမြးကင္း စအသားဝါရင္ေသြးငယ္ေလးမ်ား စသည္တို႔ျဖစ္၏။
ေသြး တစ္ႀကိမ္လွဴတိုင္း ေသြးလွဴရွင္ထံမွ ၄၅ဝ မီလီလီတာခန္႔ ပမာဏရွိေသာေသြးကို ေဖာက္ထုတ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ထို ပမာဏေလးဟာ အရြယ္ေရာက္သူေသြးလွဴရွင္တစ္
ေသြး ၄၅ဝစီစီလွဴလိုက္ရင္ ေသြးအရည္(ပလာစမာ) ထုထည္ ၇ - ၁၃ရာခိုင္ႏႈန္းက်သြားပါလိမ္
ေသြးလွဴဒါန္းရျခင္းအက်ဳိးအာ
(၁) ေသြးလွဴၿပီးေနာက္ ထပ္မံျဖည့္စြက္စား ေသာက္ရသည့္အားျဖည့္စာမ်ားေၾ
(၂) ကိုလက္စထေရာက်ေစပါတယ္္။
(၃) တစ္ နာရီမွ်အခ်ိန္ေပး၍ေသြးလွဴလိ
(၄)ေသြးလွဴရွင္တစ္ဦးဟာ ေသြးတစ္ပိုင့္ (မီလီ လီတာ၄၅ဝ)လွဴၿပီးတိုင္း အလွဴရွင္၏ခႏၶာကိုယ္မွ အဆီ ကယ္လိုရီ ၆၅ဝခန္႔ေလာင္ၿမိဳက္သြားေစတာ
(၅) ေသြးေဖာက္ထုတ္လွဴဒါန္းလိုက္
(၆) အေမရိကန္ေဆးသိပၸံပညာရွင္မ်ာ
(၇) ေသြးလွဴၿပီးေနာက္ ဆံုး႐ႈံးသြားေသာေသြးနီဥမ်ား
(၈) အထူးသျဖင့္ သက္ႀကီးပိုင္းေသြးလွဴရွင္မ်
(၉) ပံုမွန္ေသြးလွဴျခင္းေၾကာင့္
(၁ဝ) ေသြးအုပ္စုအမ်ဳိးအစားကို ႀကိဳတင္ခြဲျခားသိ ရွိႏိုင္ၿပီး ေသြးစစ္ျခင္းျဖင့္သာသိရွိႏိ
(၁၁) လူသားတို႔က်န္းမာေရးအတြက္ သံဓာတ္က မရွိမျဖစ္္ပါ။ သို႔ေသာ္ ေသြးထဲမွာသံဓာတ္ပမာဏလိုအပ္ သည္ထက္ပိုမ်ားေနပါက ႏွလံုးကိုထိခိုက္ေစပါတယ္။ He-mochromitosis (ေခၚ)ခႏၶာကိုယ္တစ္႐ွဴးအတြင္
(၁၂) ေသြးလွဴမည့္သူအတြက္ ဂုဏ္ျပဳအထိမ္းအမွတ္ အက်ႌမ်ား၊ စားစရာ၊ေသာက္စရာမ်ား စသည့္ ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ ရာလက္ေဆာင္ပစၥည္းမ်ားလည္းရရ
ေသြးအလွဴရွင္တစ္ဦးတြင္ ရွိသင့္ေသာအရည္အခ်င္းမ်ား။
**************************
(၁) ေသြးလွဴျခင္းဥပေဒသေတြဟာ ေသြးလွဴဘဏ္ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခုမတူညီၾကပါဘူး။
(၂) ေသြးလွဴရွင္ဟာ အသက္ ၁၇ႏွစ္ျပည့္ၿပီးျဖစ္ ရပါမယ္။ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြက ၁၆ႏွစ္ဆိုလည္း လွဴႏိုင္ပါ တယ္။
(၃) ေသြးဖိအား BP အထက္ဂဏန္း၁၈ဝ အထက္ မေက်ာ္ေစရ၊ ေအာက္ဂဏန္း ၁ဝဝ ထက္မနည္းေစရ။
(၄) ေသြးလွဴမည့္သူဟာ အသက္ ၅ဝထက္မႀကီးေစရ။ ကိုယ္ အေလးခ်ိန္ ၄၅ကီလိုထက္မနည္းေစရ။
(၅)ကိုယ္အပူ ခ်ိန္ ၉၉ဒသမ၅ဒီဂရီဖာရင္ဟိုတ္ထက္ မေက်ာ္ေစရ။
(၆) ေသြးမလွဴခင္ Hemocrit စစ္တဲ့အခါ ပံုမွန္ထက္ ၃၈ရာခိုင္ ႏႈန္းနည္းေနရင္ မလွဴရေပ။ Haemoglobin 12.5 g/dl အနည္းဆံုးရွိေနရမယ္။
(၇) အကယ္၍ ေသြးလွဴရွင္ဟာ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးျဖစ္ပါက ရာသီလာေနတုန္း ေစာင့္ပါဦး လို႔ တခ်ဳိ႕ေဆး႐ုံေတြကေျပာပါတယ္။
(၈) ကိုယ္ဝန္တားေဆး၊ ေသြးဆံုးၿပီး၍ ေဟာ္မုန္းအစားထိုးေဆးသံုးေန
(၉) ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနရင္ မလွဴရပါ။ ေမြး ဖြားၿပီးေနာက္ ေျခာက္လေစာင့္ပါ။
(၁ဝ) ကေလးႏို႔တိုက္ ေနသူ၊ လတ္တေလာကိုယ္ဝန္ပ်က္ထားသူမလ
ေသြးလွဴရွင္မ်ားအတြက္ ေနထိုင္စားေသာက္ပံုနည္းစနစ္
**************************
(က) ေသြးလွဴဖို႔ ေစာင့္ဆိုင္းရမည့္အခ်ိန္မ်ာ
--------------------------
(၁) ေနမေကာင္းလို႔ ေသာက္ရတဲ့ေဆးကို ၄၈ နာရီ အတြင္းေသာက္မထားရ။
(၂)အရက္ေသာက္ၿပီးေနာက္ ၄၈ နာရီေစာင့္ပါ။
(၃) ေသြးမလွဴခင္မွာ (သံုးနာရီႀကိဳတင္ၿပီး) ထမင္း ေကာင္းေကာင္းစားခဲ့ပါ။
(၄)အသည္းေရာင္ (ေအ) ျဖစ္ ဖူးၿပီးေနာက္ သံုးႏွစ္ၾကာရပါမယ္။
(၅) ၿပီးခဲ့တဲ့ေျခာက္လ အတြင္း ခြဲစိတ္ကုသမႈအႀကီးစားလုပ္ထာ
(၆)တက္တူးထိုးစဥ္မွာ အပ္အေဟာင္းသံုးထားရင္ (သို႔) အပ္ကမသန္႔ရင္ အသည္းေရာင္ေရာဂါရွိႏိုင္တာေ
အပ္စိုက္ကုသမႈခံယူ ထားသူေတြ၊ အလွအပကြင္းေတြ တပ္ဆင္ထားသူမ်ားက ေတာ့ ကိစၥမရွိပါ။
(၇) လူကိုက္တာခံရ၍ အေရျပားစုတ္ၿပဲ သြားရင္ ၁၂လေစာင့္ရမယ္။
(၈)က်န္းမာေရးအတြက္ ေဆး ေတြေသာက္ထားပါက ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေစာင့္စရာမလို ပါ။ ေသြးတိုးေဆးဆိုရင္ ေစာင့္ရပါမယ္။ ပိုးေသေဆး (ဗက္ တီးယားနဲ႔ဗိုင္းရပ္စ္ေတြအတြ
(ခ) ေသြးမလွဴခင္ စားေသာက္ပံုမ်ားမွာ ေအာက္ ပါအတိုင္းျဖစ္ပါတယ္။
--------------------------
(၁) ပထမဆံုးႏွင့္အေရးႀကီးဆံုးအခ
(၂) အာဟာရျပည့္ဝမည့္အစာတစ္ ခုခုကို ေသြးမလွဴခင္ ႏွစ္နာရီ၊ သံုးနာရီခန္႔ႀကိဳတင္၍ ေသြး တြင္းအာဟာရျပည့္ေစရန္အတြက္ စားထားေပးရပါမယ္။
(၃) ေကာင္းစြာအစာေၾကညက္ေနမွသာလွ
(၄) သံုးလတစ္ႀကိမ္ပံုမွန္ေသြးလွ
(၅) သံဓာတ္က ေသြးထဲမွေအာက္စီဂ်င္ကို ကိုယ္ခႏၶာအ တြင္းရွိဆဲလ္မ်ားဆီသို႔ သယ္ေဆာင္ေပးတာေၾကာင့္ လွဴလိုက္ တဲ့ေသြးထဲမွာ ၄င္းသံဓာတ္မ်ားပါသြားၿပီး အားနည္းျခင္း၊ ေမာပန္းျခင္းေတြျဖစ္တတ္ပါတယ
(၆) ေသြးထဲမွာလိုအပ္ေနတဲ့သံဓာတ္
(ဂ) ေသြးလွဴၿပီးေနာက္ စားေသာက္ပံုမ်ားမွာ ေအာက္ ပါအတိုင္းျဖစ္ပါတယ္။
--------------------------
(၁) ခါတိုင္းထက္ ေရ(သို႔)အရည္ (အရက္ကလြဲၿပီး) ေလးခြက္(ရွစ္ေအာင္စ)ပိုေသာက
(၂) ခႏၶာကိုယ္ထဲ မွာ ေရႏွင့္သၾကားဓာတ္ခန္းေျခာက္
(၃) ေသြးေပါင္မက်ေစရန္ေသြးလွဴၿပ
(၄) ေကာ္ဖီ၊ ကိုလာစတဲ့ ကဖိန္း ဓာတ္ပါေသာအရည္မ်ားဟာ ဆီးကိုရႊင္ေစတာေၾကာင့္ ေသြးလွဴၿပီး ရွစ္နာရီမွ ၁ဝ-နာရီအတြင္း ¤င္းအရည္မ်ား ကို (လံုးဝ)မေသာက္သင့္ပါဘူး။
(၅) ေဖာလစ္အက္ဆစ္ က ေသြးလွဴျခင္းေၾကာင့္ ကုန္ဆံုးသြားေသာေသြးနီဥမ်ား
(၆) ဥ၊ အာလူး၊ ငွက္ေပ်ာသီး၊ အေစ့ အဆန္မ်ား၊ အခြံမာသီးမ်ား၊ ငါး၊ ႏို႔ႏွင့္ေထာပတ္၊ ပူတင္း၊ ခ်ိစ္တို႔လို ႏို႔ထြက္ပစၥည္းကလည္း ေသြးနီဥမ်ားကို ျပန္ လည္တည္ေဆာက္ေပးႏိုင္တာေၾကာင
(၇)ေသြးလွဴၿပီးေနာက္ ပံုမွန္အ လုပ္(ေက်ာင္းတက္၊ ႐ုံးတက္) လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။
(၈) ေသြး လွဴၿပီးေနာက္ ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္၊ အရက္ေသာက္ရင္၊ ပူအိုက္တဲ့အခန္းထဲေနရရင္၊ ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္းအ ျပင္းအထန္လုပ္ရင္၊ အစာမစားဘဲ ဥပုသ္ေစာင့္ရင္၊ မတ္ တတ္အၾကာႀကီးရပ္ေနရရင္ ေခါင္းမူးႏိုင္ပါတယ္။
ေသြးလွဴရွင္တြင္ ဘီပိုး၊ စီပိုး၊ HIV၊ ကာလသားေရာ ဂါ၊ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ စသည္တို႔ကင္းစင္ေနမွသာ လွဴဒါန္း ခြင့္ရွိၿပီး ေသြးလွဴခါနီးတြင္လည္း ေသြးေပါင္ခ်ိန္ပံုမွန္ျဖစ္ ေနရမွာပါ။ ဒါ့ျပင္ လိင္ဆက္ဆံေဖာ္မ်ားသူ၊ ဆစ္ဖလစ္ ေရာဂါပိုးရွိသူ၊ မူးယစ္ေဆးစြဲေနသူ၊ အသားဝါ၊ Rubella ႐ူဘဲလားေရာဂါ၊ တိုက္ဖြိဳက္ေရာဂါ၊ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ၊ ႏွလံုး ေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ အသည္းေရာဂါ၊ ေသြးေရာဂါ ႏွင့္ ပန္းနာေရာဂါရွိသူမ်ားလည္း ေသြးမလွဴသင့္ပါဘူး။
မည္သည့္ပဋိဇီဝေသာက္ေဆးကိုမွ
ေသြးလွဴဒါန္းျခင္းဟာ မိမိပိုင္ဆိုင္ေသာပစၥည္းဥစၥ
#TheYangonTimes
https://www.facebook.com/yangonmediagroup/photos/a.335477406471186.83922.3341197
No comments:
Post a Comment