-
- ဖို႔ဝိႈက္ စစ္စခန္းဟာ ဖလမ္း-တီးတိန္ ကားလမ္းခြဲျဖစ္တဲ့ သိုင္းငင္း ေက်းရြာေလးကေန ကား၊ ဆိုင္ကယ္တို႔နဲ႔ သြားရင္ မိနစ္ ၂၀ ေလာက္ပဲ ၾကာပါတယ္။
-
- ဖို႔ဝိႈက္ စစ္စခန္းဟာ ဖလမ္း-တီးတိန္ ကားလမ္းခြဲျဖစ္တဲ့ သိုင္းငင္း ေက်းရြာေလးကေန ကား၊ ဆိုင္ကယ္တို႔နဲ႔ သြားရင္ မိနစ္ ၂၀ ေလာက္ပဲ ၾကာပါတယ္။
-
- ဖို႔ဝိႈက္ စစ္စခန္းဟာ ဖလမ္း-တီးတိန္ ကားလမ္းခြဲျဖစ္တဲ့ သိုင္းငင္း ေက်းရြာေလးကေန ကား၊ ဆိုင္ကယ္တို႔နဲ႔ သြားရင္ မိနစ္ ၂၀ ေလာက္ပဲ ၾကာပါတယ္။
-
- ဖို႔ဝိႈက္ စစ္စခန္းဟာ ဖလမ္း-တီးတိန္ ကားလမ္းခြဲျဖစ္တဲ့ သိုင္းငင္း ေက်းရြာေလးကေန ကား၊ ဆိုင္ကယ္တို႔နဲ႔ သြားရင္ မိနစ္ ၂၀ ေလာက္ပဲ ၾကာပါတယ္။
ေက်ာ္ခ
ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ျခမ္း ခ်င္းျပည္နယ္ထဲက ေတာင္တန္းတခ်ိဳ႕ဟာ ဒုတိယကမၻာစစ္ ကာလတုန္းက ၿဗိတိသွ် အင္ပါယာ တပ္ေတြနဲ႔ ဂ်ပန္တပ္ေတြ အျပင္းအထန္ ထိုးစစ္ဆင္တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကတဲ့ စစ္တလင္းျပင္ေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါ တယ္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာခဲ့ၿပီ ျဖစ္ေပမယ့္လည္း စစ္ပြဲရဲ႕ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ေတြနဲ႔ အေငြ႕အသက္ေတြက အခုထိတိုင္ အခိုင္အမာတည္ရွိေနဆဲပါ။
ဒုတိယ ကမၻာစစ္ကာလမွာ ၿဗိတိသွ် အင္ပါယာ တပ္ေတြက ဝိႈက္ခံတပ္ (Fort White) ဆိုတဲ့ စစ္စခန္းတခုကို တီးတိန္ၿမိဳ႕နယ္ထဲက ဇိုမီးခ်င္းေတြ အေခၚ Thangmual ေတာင္တန္းေပၚမွာ အခိုင္အမာ တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး ထင္ရွားတဲ့ အဲဒီစစ္စခန္း တည္ရွိရာ ေတာင္တန္းကို အစြဲျပဳၿပီး ေဒသခံေတြက ဖို႔ဝိႈက္ေတာင္လို႔ေတာင္ အလြယ္ တကူ ေခၚေနၾက ပါတယ္။
Thangmual ေတာင္တန္းနဲ႔ ထိစပ္ေနတာကေတာ့ ခ်င္းျပည္နယ္က ေတာင္တန္းေတြထဲမွာ ေပ ၈၈၇၀ ေက်ာ္နဲ႔ အျမင့္ဆံုး စာရင္းမွာ ပါဝင္တဲ့ကေနဒီ ေတာင္တန္း ျဖစ္ပါတယ္။ ၿဗိတိသွ်တို႔က ဒီေတာင္တန္းႏွစ္ခုလံုးေပၚမွာ ဖို႔ဝိႈက္စစ္စခန္း အပါအဝင္ မဟာဗ်ဴဟာက်က် အထိုင္ခ်ၿပီး စစ္စခန္းေတြ တည္ေဆာက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
Thangmual ေတာင္ေပၚက ဖို႔ဝိႈက္ စစ္စခန္းဟာ ကေလး-တီးတိန္ ကားလမ္းမႀကီးရဲ႕ေဘးကပ္လ်က္မွာပါ။ ဖလမ္း-တီးတိန္ ကားလမ္းခြဲျဖစ္တဲ့ သိုင္းငင္း ေက်းရြာေလးကေန ကား၊ ဆိုင္ကယ္တို႔နဲ႔ သြားရင္ မိနစ္ ၂၀ ေလာက္ပဲ ၾကာပါတယ္။
ဖို႔ဝိႈက္စစ္စခန္းကို ၁၈၈၉ ခုႏွစ္မွာ ၿဗိတိသွ်တပ္ အထက္ျမန္မာျပည္ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ ဖီးလ္မာရွယ္ ဆာေဂ်ာ့ စတူးဝပ္ ဝိႈက္ (Field Marshal Sir George Stuart White) က ခ်င္းေတာင္တန္းကို သိမ္းပိုက္ဖို႔ တတိယေျမာက္ ႀကိဳးပမ္းတဲ့ ကာလမွာ တည္ေဆာက္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း ဂ်ပန္ေတြ ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ လက္နက္ႀကီး ဒဏ္ေတြေၾကာင့္ ပ်က္စီးခဲ့ရတာလို႔ သမိုင္းမွတ္တမ္းေတြမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ၿဗိတိသွ်တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဆုတ္ခြာခ်ိန္မွာ ေတာင္တန္း ႏွစ္ခုလံုးဟာ ကႏၱာရသဖြယ္ျဖစ္ၿပီး က်န္ခဲ့ေပမယ့္လည္း အေဆာက္အအံု အပ်က္အစီးေတြ၊ လမ္းေတြ၊ လက္နက္ေတြနဲ႔ စစ္ဒဏ္သင့္ အေငြ႕အသက္ေတြကေတာ့ အခုခ်ိန္အထိေတာင္ ဇလပ္ပင္ေတြ၊ ခ်ယ္ရီပင္ေတြၾကားမွာ ထင္ထင္ရွားရွား ရွိေနဆဲပါ။
သိုင္းငင္းရြာေလးအနီးက မတ္ေစာက္လွတဲ့ ေခ်ာက္ႀကီးထဲမွာေတာ့ ၿဗိတိသွ်တပ္ေတြ အသံုးျပဳခဲ့တဲ့ တင့္ကား ပ်က္ႀကီးတစီး က်န္ရွိေနေသးတာကို ေဒသခံ ႏြားေနာက္ေက်ာင္းတဲ့ သူေတြက လမ္းျပအျဖစ္ လိုက္ျပေပးတဲ့ အတြက္ ေတြ႕ျမင္ခဲ့ရတယ္။ အဂၤါမစံုေတာ့တဲ့ ၿဗိတိသွ်တင့္ကားႀကီးကို ငွက္ေပ်ာ႐ိုင္းပင္ေတြ ခ်ံဳႏြယ္ပိတ္ေပါင္း ေတြၾကားမွာ ပက္လက္ လန္လ်က္သား က်ေနတာကို ေတြ႕ခဲ့ရတာပါ။
သံထုထည္ထူလွတဲ့ တင့္ကားႀကီး ေအာက္ပိုင္း တျခမ္းနဲ႔ အေျမာက္ေျပာင္းတံေတြကို ဂက္စ္မီးနဲ႔ တို႔ၿပီး ျဖတ္ေတာက္သြားတဲ့ ဒဏ္ရာေတြလည္း ေတြ႕ျမင္ရၿပီး ျဖတ္ယူလို႔မလြယ္ကူလို႔ အထူပိုင္းသာ က်န္ရွိေနတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေဒသခံ လမ္းျပေတြက ေျပာျပၾကပါတယ္။
“လာျဖတ္တဲ့လူေတြကို ရြာက ဥကၠ႒က ေမးေတာ့ စစ္မႈထမ္းေဟာင္း ကတ္ျပားေတြ ထုတ္ျပတယ္။ ေနာက္ဂတ္စ္မီးနဲ႔ အပိုင္းပိုင္းျဖတ္ၿပီး သံရည္က်ိဳတဲ့ေနရာမွာ သြားေရာင္းစားၾကတယ္။ ဒီတင့္ကားက သယ္လို႔မလြယ္ေတာ့လို႔ က်န္ခဲ့တာ” လို႔ လမ္းျပက ရွင္းျပပါတယ္။
တင့္ကားႀကီးရဲ႕ အထက္ေတာင္ေစာင္းေပၚမွာ ေတာ့ ၿဗိတိသွ်တို႔ခင္းထားတဲ့ ေက်ာက္လမ္းရွိေနၿပီး ဒုတိယ ကမၻာစစ္ကာလမွာ ဂ်ပန္တို႔က ေလယာဥ္နဲ႔ ဗံုးႀကဲတိုက္ခိုက္ရာကေန ေခ်ာက္ထဲကို ျပဳတ္က်ခဲ့တာျဖစ္တယ္လို႔ အဘိုးေတြရဲ႕ ေျပာျပခ်က္ကို ကိုးကားၿပီး လမ္းျပက ျပန္ရွင္းျပပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္ႏွစ္အတြင္းက လက္ရွိက်န္ေန တဲ့ တင့္ကားအပ်က္ႀကီး အပါအဝင္ ကေလးနဲ႔ တီးတိန္ လမ္းေၾကာတေလွ်ာက္မွာ ဒုတိယ ကမၻာစစ္က အသံုးျပဳခဲ့တဲ့ ၿဗိတိသွ်တို႔ရဲ႕ တင့္ကား ၄ စီးနဲ႔ ဂ်ပန္ ေလယာဥ္ပ်က္ တခ်ိဳ႕ကို ေတြ႕ဖူးေၾကာင္း သိုင္းငင္းရြာသားေတြကေျပာဆိုၾကပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ စစ္မႈထမ္းေဟာင္းကတ္ျပားျပတဲ့လူတစုက အပိုင္းပိုင္း ျဖတ္ေတာက္ ယူငင္သြားၾကတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
“အရင္တုန္းက ဖို႔ဝိႈက္ စစ္စခန္းနားမွာပဲ တစီး ရွိေနေသးတာ၊ အဲဒီတစီးအပါအဝင္ က်န္တဲ့အစီးေတြကလည္း လမ္းေဘးမွာဆိုေတာ့ သယ္ယူရတာ လြယ္ေတာ့ အကုန္ပါကုန္တယ္” လို႔ ေဒသခံလမ္းျပက ဆိုပါတယ္။
ဂ်ပန္ကို တိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ၿဗိတိသွ် တပ္က ဖြဲ႕စည္းေပးထားတဲ့ ခ်င္းတပ္ေတြလည္း ပါဝင္ၿပီး ဖို႔ဝိႈက္စစ္စခန္းနဲ႔ အနီးဆံုးမွာရွိတဲ့ သိုင္းငင္းနဲ႔ ေခါဆပ္ရြာေတြမွာ ၿဗိတိသွ် လက္ေအာက္ခံ ခ်င္း တပ္မွဴးေဟာင္းေတြရဲ႕ ေျမးေတြ ရွိေနၾကဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ အဘိုးေတြကို ၿဗိတိသွ်တပ္က ေပးထားတဲ့ ႏွစ္လံုးျပဴးေသနတ္နဲ႔ စစ္ဝတ္စံုေတြ၊ ဂ်ပန္တပ္ေတြ ဆီကရထားတဲ့ ဘက္နက္နဲ႔ ေဂၚရခါး စစ္သားေတြ အသံုးျပဳတဲ့ ဓားေကာက္ေတြ အခုခ်ိန္ အထိ အမွတ္တရ သိမ္းဆည္းထားတာ ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။
ကေနဒီနဲ႔ Thangmual ေတာင္တန္းေတြေပၚမွာ ၿဗိတိသွ်တို႔ ရိကၡာနဲ႔ စစ္သည္အင္အားေတြအတြက္ အသံုးျပဳဖို႔ ေဖာက္ခဲ့တဲ့ ေက်ာက္ခင္းလမ္းမႀကီးေတြလည္း အခုခ်ိန္အထိ ထင္ထင္ရွားရွား ရွိေနဆဲျဖစ္ၿပီး လမ္းမႀကီးရဲ႕ ေဘးတေလွ်ာက္မွာလည္း ဂ်ပန္တို႔ ေလေၾကာင္းကေန တိုက္ခိုက္ထားတဲ့ ဗံုးက်င္းႀကီး ေတြလည္း အမ်ားအျပား ရွိေနဆဲပါ။
ဆယ္စုႏွစ္ေတြအလီလီ ေျပာင္းလဲလာခဲ့ၿပီ ျဖစ္ေပမယ့္လည္း ဗံုးက်င္းႀကီးေတြက လက္ရွိအခ်ိန္ မွာေတာင္ လူ ၅ ေယာက္ေလာက္ ဝင္ထိုင္ေနလို႔ရ တဲ့ အက်ယ္အဝန္းမ်ိဳး ရွိေနပါေသးတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေတာင္ဇလပ္ပင္ေတြနဲ႔ ခ်ယ္ရီပင္ေတြအၾကားမွာ ကတုတ္က်င္းေတြ၊ ဆက္သြယ္ေရး တူးေျမာင္းေတြလည္း ျမက္ေျခာက္ပင္ေတြ ဖံုးေန တဲ့ၾကားကအထင္း သားျမင္ေနရတုန္းပါ။
အလုပ္အကိုင္ ရွားပါးတဲ့ ေဒသခံေတြဟာ သံတိုသံစေတြ ေရာင္းစားလို႔ရမွန္း သိလာၿပီးတဲ့ ေနာက္ ၂၀ဝ၅ ခုႏွစ္ ဝန္းက်င္ကဆိုရင္ ဖို႔ဝိႈက္ စစ္စခန္းရွိတဲ့ Thangmual ေတာင္တန္းေပၚမွာ ဒုတိယ ကမၻာစစ္တုန္းက မေပါက္ကြဲ ဘဲ က်န္ရွိေနတဲ့ ဗံုးေတြနဲ႔ လက္နက္ႀကီး က်ည္ေတြကို ရွာေဖြတူးေဖာ္ ၿပီး ေရာင္းခဲ့ၾကတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ေနာက္ဆံုး ၿပိဳပ်က္ေနတဲ့ ဖို႔ဝိႈက္ ခံတပ္ကိုေတာင္ အလြတ္မေပးေတာ့ဘဲ ထုခြဲေရာင္းခ်ခဲ့ၾကတဲ့ အထိျဖစ္ၿပီး ဖို႔ဝိႈက္ စစ္စခန္းရဲ႕ ေျမျပင္ေပၚက အေဆာက္အအံုတခ်ိဳ႕ကို ေဒသခံေတြက ထုခြဲ ယူေဆာင္သြားၾကတဲ့အတြက္ အုတ္နဲ႔ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ ေျမေအာက္ခန္းတခ်ိဳ႕နဲ႔ အေဆာက္အအံု ေနရာအဂၤေတ အမွတ္အသားတခ်ိဳ႕ပဲ က်န္ပါေတာ့တယ္။
အဲဒီ စစ္စခန္းကေန ေရွ႕တမိုင္ေလာက္ သြားလိုက္ရင္ေတာ့ ထုတ္လိုင္ရြာဘက္ကို သြားတဲ့လမ္းခြဲ ေလးရွိၿပီး လမ္းရဲ႕ ညာဘက္ အျခမ္းမွာ ၿဗိတိသွ် စစ္သမီးေတြ စခန္းခ်ခဲ့တဲ့ ေနရာေလးလည္း ရွိပါတယ္။ အေဆာက္အအံုေတြ မရွိေတာ့ေပမယ့္ စခန္း တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ေနရာက ေျမကြက္လပ္ေလးေတာ့ ထင္ထင္ျမင္ျမင္ ေပၚေနပါေသးတယ္။
ဒီစခန္းကေန ေရွ႕ကို မိုင္ဝက္ေလာက္ ဆက္ သြားလိုက္ရင္ ေတာင္ဇလပ္ပင္ေတြ ဝန္းရံေပါက္ေနတဲ့ အလယ္မွာ အခိုင္အမာ တည္ရွိေနဆဲျဖစ္တဲ့ ၿဗိတိသွ် စစ္သခ်ႋဳင္းႀကီး တခုကိုလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။ ေဒသခံ ခ်င္းတိုင္းရင္း သားေတြက ဒါကို သခ်ႋဳင္းျဖဴလို႔လည္း ေခၚၾကပါတယ္။
ၿဗိတိသွ်တို႔ဟာ အထက္ျမန္မာျပည္ကို သိမ္းပိုက္ၿပီး ၁၈၈၇ ခုႏွစ္မွာ ေတာင္တန္းေဒသကို သိမ္းပိုက္ဖို႔ အလံုး အရင္းနဲ႔ ဝင္လာခ်ိန္ ခ်င္းမ်ိဳးခ်စ္ တပ္ေတြက ခုခံတိုက္ခိုက္ရာမွာ က်ဆံုးခဲ့ၾကတဲ့ ၿဗိတိသွ် စစ္ဗိုလ္၊ စစ္သား ေတြကို ဒီသခ်ႋဳင္းျဖဴမွာ ျမႇဳပ္ႏွံတယ္လို႔ အဲဒီေဒသမွာ စိုက္ထူထားတဲ့ ခ်င္း ေက်ာက္စာတိုင္ေတြမွာ ေတြ႕ရပါ တယ္။ အုတ္ဂူေတြထဲမွာ ၿဗိတိသွ်တပ္ရဲ႕ အရာရွိေတြျဖစ္တဲ့ ဗိုလ္မွဴး ေဂၚဒြန္ ကန္းနင္းနဲ႔ ဗိုလ္မွဴး စတီဗင္တို႔ ပါဝင္တယ္လို႔လည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ေလးေပ၊ ႏွစ္ေပေလာက္သာ က်န္ေတာ့တဲ့ ၿပိဳပ်က္ေနတဲ့ ၿဗိတိသွ် စစ္သခ်ႋဳင္း အုတ္တံတိုင္း စည္း႐ိုးရဲ႕ အလယ္မွာ ေရညႇိေတြအထပ္ထပ္ တင္ေန ၿပီး အညိဳအမည္းစြဲေနတဲ့ အုတ္ဂူေတြအနည္းဆံုး သံုးဆယ္ေလာက္ ရွိပါတယ္။ သခ်ႋဳင္း ပတ္လည္မွာ ဝန္းရံၿပီး ပြင့္ေနၾကတဲ့ ေတာင္ဇလပ္ပန္းေတြကေတာ့ ရဲရဲေတာက္ေနပါတယ္။
ဒီေတာင္တန္းေတြေပၚမွာ ဒုတိယ ကမၻာစစ္က ၿဗိတိသွ် စစ္သားႀကီးေတြနည္းတူ ဂ်ပန္ စစ္သားႀကီးေတြ က်ဆံုးခဲ့ၾကတာမို႔ သူတို႔ရဲ႕ ေဆြမ်ိဳးတခ်ိဳ႕ကေတာ့ ရံဖန္ရံခါ လာေရာက္ ငိုေျြကးမႈေတြ ရွိပါတယ္။
ကေနဒီနဲ႔ Thangmual ေတာင္တန္းေတြေပၚမွာ အထင္အရွားရွိေနေသးတဲ့ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ရဲ႕ အေငြ႕ အသက္ေတြကို ထိန္းသိမ္း ေပးထားမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ခ်င္းျပည္နယ္ကို လာေရာက္လည္ပတ္လိုတဲ့ ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္ေတြအတြက္ စိတ္ဝင္စား စရာ ေနရာတခုျဖစ္လာႏိုင္မယ့္ အလားအလာရွိပါ တယ္။
ခ်င္းျပည္နယ္ရဲ႕ အလွတရားထဲမွာ ေတာင္ ဇလပ္ပန္း ေတြလည္း ပါဝင္တာမို႔ ခရစၥမတ္ကာလ ေတာင္ဇလပ္ ပန္းေတြ ပြင့္ခ်ိန္ဆိုရင္ ကေနဒီနဲ႔ Thangmual ေတာင္တန္းေတြေပၚမွာ ကေလး တကၠသိုလ္က ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားေတြ ေလ့လာေရး ခရီးစဥ္အျဖစ္ လာေရာက္ လည္ပတ္ေနၾက ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment