ဆန္ခ်ီေစတီေတာ္ သုိ႔ ဘုရားဖူးမွတ္တမ္း ( ၁ )

       စာေရးသူတုိ႔အဖြဲ႔သည္ နာဂပူမွ ေလ႔လာစရာရွိသည္မ်ားကုိ ေလ႔လာျပီးေနာက္ အေသာကမင္ၾကီး
တည္ထားကုိးကြယ္ခဲ႔ေသာ ဆန္ခ်ီေစတီေတာ္ ရွိရာအရပ္သုိ႔ ခရီးဆက္ျဖစ္ခဲ႔ၾကသည္။ နာဂပူ မွ
ည ၁၀ နာရီရထားျဖင္႔ စီးခဲ႔ရာ ေနာက္တစ္ေန႔ မနက္ ၈ နာရီခန္႔တြင္ ဆန္ခ်ီေစတီ ႏွင္႔ နီးေသာ
ဗီဒစ္သွ် ျမဳိ႕ေလးသုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ႔ၾက၏။ ဘူတာမွ ၂ မုိင္ခန္႔ ကားစီးကာ ဆန္ခ်ီေစတီရွိရာ အရပ္သုိ႔
ဆက္လက္ထြက္ခြါျဖစ္ၾကသည္။ မေရာက္ဘူးတဲ႔ ေဒသျဖစ္သလုိ အသိအကၽြမ္းမရွိတဲ႔ ေဒသျဖစ္
ေသာေၾကာင္႔ ဟုိေမး ဒီေမးနဲ႔ သြားရ၏။

ကားေပၚမွ ဆင္းျခင္း ဘုရားရွိရာ ေတာင္ေပၚသုိ႔ မတက္ျဖစ္ေသးဘဲ ေတာင္ေျခတြင္ တစ္ခုတည္းေသာ
ဗုဒၶဘာသာေက်ာင္းျဖစ္ေသာ သီရိလကၤာ MAHARBODHI SOCIETY ေက်ာင္းသုိ႔ သြားေရာက္ျဖစ္ၾက
သည္။ သေဘာေကာင္းလွေသာေက်ာင္းထုိင္ဆရာေတာ္မွ ဆြမ္းကြမ္းအျပင္၊ ေနရာထုိင္ခင္းပါ ေပးသည္႔
အတြက္ေၾကာင္႔ အခက္အခဲမရွိ အဆင္ေျပလွ၏။ ေခတၱ အနားယူျပီး သီရိလကၤာဆရာေတာ္မွ ေတာင္ေပၚထိ
ကားျဖင္႔ လုိက္ပုိ႔ေပးေသာေၾကာင္႔ နံနက္ ၉ နာရီခန္႔တြင္ ဆန္ခ်ီေစတီေတာ္ရွိရာ ေတာင္ေပၚသုိ႔
တက္ေရာက္ျဖစ္ခဲ႔ၾက၏။

ဆန္ခ်ီေစတီေတာ္ရွိရာ ေနရာဌာနသည္ တစ္ခ်ိန္က ဥေဇၨနီႏုိင္ငံတြင္းမွာ ျဖစ္သည္။ ဘုရားရွင္ လက္ထက္
က ရွိခဲ႔သည္႔ တုိင္းၾကီး ၂၂ တုိင္းတြင္ ဥေဇၨနီ သည္  အဝႏၱိတုိင္း၌ ပါဝင္၏။ ယေန႔ေခတ္တြင္ တည္ရွိရာ
အရပ္သည္ မဒယာပရာေဒ႔ရွ္ ျပည္နယ္အတြင္း၌ ရွိသည္။ ဗုဒၶဂယာႏွင္႔ ဆန္ခ်ီ ခရီးအကြာေဝး ကီလုိမီတာ
ေပါင္း 981 , မုိင္နဲ႔ေရတြက္ရင္ 610 ေက်ာ္ရွိ၏။ တသီးတသန္႔ သြားရတဲ႔ ေနရာျဖစ္သည္႔အတြက္ေၾကာင္႔
ျမန္မာဘုရားဖူးမ်ား ေရာက္ဖူးသူ နည္းပါးတဲ႔ ေနရာေဒသတခု ျဖစ္ေပသည္။

ဘုရားရွင္လက္ထက္က ယင္းဥေဇၨနီႏုိင္ငံကုိ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ မင္းမွာ ယာဥ္ငါးမ်ဳိး ပုိင္ဆုိင္ေသာ စႏၵပေဇၨာတ
မင္းျဖစ္သည္၊ ဥေဇၨနီႏုိင္ငံသည္ အက်ဥ္းအားျဖင္႔ေဟာၾကားအပ္ေသာ တရားေတာ္ကုိ အက်ယ္ေဝဖန္၍
ေဟာႏုိင္စြမ္းေသာအရာ၌ အျမင္႔ဆုံး ဧတဒဂ္ရေတာ္မူေသာ အရွင္မဟာကစၥည္းေထရ္ႏွင္႔ ဒုတိယသဂၤ ါ
ယနာ ေခါင္းေဆာင္ ကက႑ကပုဏၰား၏သားရဟႏၱာ အရွင္ယႆမဟာေထရ္၊ သီရိဓမၼာေသာကမင္းၾကီး
၏သားေတာ္ သီဟုိဠ္သာသနာျပဳ အရွင္မဟိႏၵမဟာေထရ္၊ သမီးေတာ္ သဃၤမိတၱာေထရီမ စေသာ
သာသနာ႔အာဇာနည္ပုဂၢဳိလ္မ်ား ေပၚထြန္းရာေဒသၾကီးလည္းျဖစ္သည္။

ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္စံျပီး သာသနာေတာ္ႏွစ္ ၂၀၀ ေက်ာ္ခန္႔တြင္ အေသာကမင္းၾကီးသည္
သာသနာ႔အေမႊကုိ ခံယူလုိသျဖင္႔ သားေတာ္မဟိႏၵမင္းသား၊ သမီးေတာ္ သဃၤမိတၱာတုိ႔ကုိ သာသနာ
ေတာ္ႏွင္႔ (၂၂၅) ခုႏွစ္၌ သာသနာ႔ေဘာင္သုိ႔ သြင္းေပးခဲ႔သည္။ သာသနာေတာ္ႏွစ္ (၂၃၄) ခုႏွစ္
နယုန္လမွစ၍ တပုိတြဲလတုိင္ေအာင္ (၉) လတိတိ ရဟႏၱာအပါးတစ္ေထာင္ပါဝင္၍ တတိယသဂၤါယနာ
တင္ပြဲၾကီးကုိ ဆင္ႏႊဲက်င္းပျပီးေနာက္ မဇၹ်ိမေဒသ၌ အနာဂတ္ဗုဒၶသာသနာေတာ္၏ ေဘးရန္ကုိ
ျမင္ေတာ္မူၾကသျဖင္႔ ရဟႏၱာအရွင္သူျမတ္မ်ားကုိ ကုိးတုိင္း ကုိးဌာနသုိ႔ သာသာနာျပဳ ေစလြတ္ေတာ္
မူခဲ႔ၾကသည္။ သီရိလကၤာႏုိင္ငံသုိ႔ သာသနာျပဳေတာ္မူရန္ အေသာကမင္းၾကီးသားေတာ္ အရွင္မဟိႏၵ
မေထရ္ကုိ ေစလြတ္ေတာ္မူခဲ႔ၾကသည္။

သီရိလကာၤသုိ႔ သာသနာျပဳမၾကြမီ အရွင္မဟိႏၵမေထရ္သည္ ေနာက္ပါ (၆) ပါးႏွင္႔ အတူ သာသနာႏွစ္
(၂၃၅) ခုႏွစ္ တန္ေဆာင္မုန္းလတြင္ ဥပဇၹ်ယ္ဆရာေတာ္ အရွင္မဟာေမာဂၢလိပုတၱတိႆမေထရ္သူျမတ္
ႏွင္႔ သံဃာေတာ္အရွင္သူျမတ္တုိ႔ကုိရွိခုိး၍ ခမည္းေတာ္ ဓမၼာေသာကမင္းၾကီးအား ပန္ၾကားျပီး မယ္ေတာ္
ၾကီး ေဝဒိသကေဒဝီမိဖုရားၾကီးေနထုိင္ရာ ေဝဒိသကျမဳိ႕သုိ႔ ၾကြေတာ္မူခဲ႔သည္။ မယ္ေတာ္မိဘုရားၾကီး
သည္ ခ်စ္လွစြာေသာ သားေတာ္မေထရ္ကုိျမင္ရ၍ ဝမ္းေျမွာက္ရႊင္လန္းစြာ သံဃာေတာ္တုိ႔အား ဆြမ္း
ဆက္ကပ္လွဴဒါန္းျပီးလွ်င္ မိမိေဆာက္လုပ္ထားအပ္ေသာ လြန္စြာတင္႔တယ္ ေကာင္းျမတ္သည္႔ ေဝဒိ
သက ဂိရိေက်ာင္းတုိက္ၾကီးကုိ သားေတာ္အရွင္မဟိႏၵအား လွဴဒါန္းခဲ႔သည္။




ဆန္ခ်ီေစတီေတာ္သုိ႔ မဝင္မွီ အဝင္ဝတြင္ရွိေသာ အရွင္မဟိႏၵ သီတင္းသုံးခဲ႔သည္ဆုိေသာ ထုိေက်ာင္း
ေတာ္ေနရာသုိ႔ စာေရးသူတုိ႔အဖြဲ႔သည္ မထမဆုံး ဝင္ေရာက္ဖူးေျမွာ္ျဖစ္ၾကသည္။ ယခုအခါတြင္ေတာ႔
သီရိလကၤာ မဟာေဗာဓိအသင္းပုိင္ ေက်ာင္းျပတုိက္ျဖစ္ေနသည္။ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္တြင္ အိႏၵိယဝန္ၾကီးခ်ဳပ္
ေနရူး ကုိယ္တုိင္ ဖြင္႔လွစ္ေပးခဲ႔သည္ဟု ေက်ာင္းေတာ္၏ အဝင္ဝဆုိင္းဘုဒ္မွတ္တမ္းတြင္ ေတြ႔ရ၏။
ျပတုိက္အတြင္း၌ ေက်ာက္စာဝန္ ကာနင္ဟန္ တုိ႔၏ သရုပ္ေဖာ္ ဗုဒၶဝင္ပုံမ်ားကုိလည္း ေတြ႔ရေပ၏။



မဟာေဗာဓိေက်ာင္းျပတုိက္အတြင္းမွာ ဘုရားရွိခုိးျပီးေနာက္ ဆန္ခ်ီေစတီေတာ္ရွိရာ ဝင္းအတြင္းသုိ႔
ဝင္ေရာက္ျဖစ္ၾကသည္။ ဆန္ခ်ီေစတီေတာ္ၾကီး၏ ပုံသ႑န္မွာ စစ္ကုိင္းရွိ ေကာင္းမႈေတာ္ေစတီ
ႏွင္႔ ခပ္ဆင္ဆင္ တူလွ၏။ ဉာဏ္ေတာ္ (၅၄) ေပရွိ၍ ဗုဒၶျမတ္စြာ၏ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကုိ ဌာပနာထား
သည္ဟု ဆုိသည္။ မုခ္ဦးေလးဘက္ရွိျပီး ေစတီရင္ျပင္ႏွင္႔ ပထမပစၥယာကုိ ေက်ာက္လက္ရမ္းျဖင္႔
ကာရံထားသည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။ ပထမပစၥယာကုိ အတက္အဆင္းေလွကား ခြဲျခားထား၍ ထုိေလွ
ကားအတုိင္း တက္ေရာက္ခဲ႔လွ်င္ ေစတီေတာ္ၾကီးကုိ လက္်ာရစ္လွည္႔ ပူေဇာ္ျပီး ျဖစ္သြားေပသည္။

မုခ္ဦးေက်ာက္တုိင္မ်ား ႏွင္႔ ေက်ာက္ထုတ္မ်ားေပၚတြင္ ဆင္၊ ျမင္း၊ ျခေသၤ႔၊ ႏြား၊ ေဒါင္း၊ ၾကဳိးၾကာ
သတၱ၀ါမ်ား၏ ရုပ္ပုံအမ်ဳိးမ်ဳိးကုိ ထုလုပ္ထားသည္ကုိ ေတြ႔ရသည္႔အျပင္ ဗိမၺိသာရမင္းၾကီးက ျမတ္စြာ
ဘုရားရွင္အား ၾကဳိဆုိပုံရုပ္ထုမ်ား၊ အေသာက မင္းတရားၾကီး ရာမရြာ ႏွင္႔ ကုသိနာရုံသုိ႔ ဓာတ္ေတာ္
ပင္႔ရန္သြားပုံ၊ မဟာေဗာဓိသုိ႔ ဘုရားဖူးထြက္ပုံမ်ားကုိ ထုလုပ္ပူေဇာ္ထားသည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။



ဗုဒၶျမတ္စြာ၏ ပုံေတာ္ေနရာ၌ ေျခေတာ္ရာပုံ၊ ေဗာဓိပင္ပုံ၊ ပလႅင္ပုံ မ်ားကုိသာ ထုလုပ္ထားသည္ကုိ
ေတြ႔ရသည္၊ ဗုဒၶပုံေတာ္ကုိ မထုလုပ္ျခင္းအေၾကာင္းမွာ ထုိေခတ္ သာသနာႏွစ္ ( ၂၀၀) ေက်ာ္ အခ်ိန္
ကာလက ဗုဒၶဘုရားရွင္သည္ အတုလံ - အတုမရွိဟု မိန္႔ဆုိထားခ်က္အရ ဗုဒၶျမတ္စြာ၏ ရုပ္အဆင္း
ေတာ္ကုိမီေအာင္ ထုလုပ္ႏုိင္မည္မဟုတ္သျဖင္႔ မထုလုပ္ေကာင္းဟု အယူအဆရွိၾကေသာေၾကာင္႔
ျဖစ္သည္။ ေက်ာက္ထြင္းပုံမ်ားမွာ လက္ရာေျမာက္လွသျဖင္႔ ထုိေခတ္၏ ေက်ာက္ဆစ္ပညာရပ္
အဆင္႔ျမင္႔ပုံကုိ ေလ႔လာေတြ႔ရွိႏုိင္ေပ၏။

အိႏၵိယတြင္ ရွိသမွ်ေသာ ဘုရားေစတီပုထုိးတုိ႔တြင္ ဆန္ခ်ီေစတီသည္ အေသာကမင္းၾကီး၏
လက္ရာအစစ္မွန္မ်ားကုိ ေတြ႔ရွိႏုိင္ေသာ တစ္ဆူတည္းေသာ ေစတီျဖစ္ေပသည္။ ယခုအခ်ိန္ထိ
မူရင္းလက္ရာမ်ားကုိ တစုတစ္စည္း ေတြ႔ႏုိင္ေသာ ေစတီတခု ျဖစ္ေပ၏။ လုံးဝ မပ်က္စီးခဲ႔တာ
လားဆုိတာေတာ႔ မဟုတ္ပါ။ ဆန္ခ်ီေစတီရွိေသာ ေတာင္ေအာက္မွ ေရွးေဟာင္းသုေတသန
ျပတုိက္ထဲတြင္ ပ်က္စီးယုိယြင္းခဲ႔ေသာ ေစတီေတာ္ကုိ အဂၤလိပ္အစုိးရ လက္ထက္တြင္
ျပန္လည္ျပဳျပင္ထားမႈ မွတ္တမ္းဓာတ္ပုံမ်ားကုိ အဆင္႔ဆင္႔ ေတြ႔ရေပသည္။ ထုိ႔အျပင္ ေစတီ
ေတာ္တြင္ မေတြ႔ႏုိင္ေသာ အေသာကလက္ရာ အစစ္မွန္မ်ား၊ အေသာကေက်ာက္စာတုိင္
အထိမ္းအမွတ္ျဖစ္ေသာ ျခေသၤ႔၊ ျမင္း၊ ႏြား၊ ဆင္ ေလးခုပါေသာ ေက်ာက္စာတုိင္ ထက္ပုိင္း
ျပတ္ကုိလည္း ေရွးေဟာင္းသုေတသန ျပတုိက္တြင္ ေတြ႔ရေပ၏။ ဓာတ္ပုံရုိက္ခြင္႔ မရ၍ မူရင္း
လက္ရာအစစ္မွန္မ်ားကုိ မျပသႏုိင္ေပ။ ျပတုိက္ထဲ လုိက္ၾကည္႔မွ အဂၤလိပ္အစုိးရကုိ ေက်းဇူး
တင္မိသည္။ အိႏၵိယကုိ အဂၤလိပ္တုိ႔ မအုပ္စုိးခဲ႔လွ်င္၊ အဂၤလိပ္တုိ႔သာ ဘုရားေစတီပုထုိးမ်ားကုိ
သုေတသနျပဳကာ ထိန္းသိန္းေစာင္႔ေရွာက္မႈ႔ မျပဳခဲ႔လွ်င္၊ သိဟုိဠ္သား အနာဂါရိက ဓမၼပါလတုိ႔
ၾကဳိးစားအားထုတ္မႈ မျပဳခဲ႔လွ်င္၊ အိႏၵိယတြင္ ဗုဒၶဘာသာ၏ အထိမ္းမွတ္ ဘုရားေစတီ ပုထုိးမ်ား
ပ်က္စီးေပ်ာက္ကြယ္သြားႏုိင္သည္ဟု စဥ္းစားမိေပ၏။ ဂ်ိန္း၊ ဟိႏၵဴ၊ မြတ္စလင္ တုိ႔၏ အမ်ဳိးမ်ဳိး
ဖ်က္စီးတဲ႔ၾကားကပင္ ေက်ာက္စာဝန္ ကာနင္ဟန္၊ အနာဂါရိက ဓမၼပါလ တုိ႔ ေက်းဇူးေၾကာင္႔
ယခုထိတုိင္ ဗုဒၶဘာသာ၏ သမုိင္းအေမြအႏွစ္မ်ားကုိ ေကာင္းစြာေလ႔လာလုိ႔ ရႏုိင္ေပ၏။

ျပတုိက္ထဲမွ ျပဳျပင္ ထိန္းသိမ္းေစာင္႔ေရွာက္ခဲ႔ေသာ မွတ္တမ္းဓာတ္ပုံမ်ားတြင္ ေတြ႔ရေသာ
အခ်က္လက္မ်ားအရ ေစတီေတာ္၏ ေဘးေလးဘက္ေလးတန္တြင္ ရွိေသာ မုခ္ဦးမ်ားမွာ
မပ်က္မစီးဘဲ မူရင္းအတုိင္း ရွိေၾကာင္းေတြ႔ရေပသည္။ မုခ္ဦးမွာ ေတြ႔ရသမွ်ေသာ အေသာက
လက္ရာမ်ားအားလုံးကုိ ၾကည္႔ရွဴခံစားႏုိင္ရန္ သတ္သတ္ Album ျဖင္႔ တင္ေပးပါမည္။



ေစတီေတာ္တည္ရွိစဥ္က ဗုဒၶရုပ္ပြါးေတာ္ကုိ ထုလုပ္ကုိးကြယ္ထားျခင္း မရွိဟု ဆုိေသာ္လည္း
ယခုအခါ ေစတီေတာ္၏ အဝင္မုခ္ဦးေနရာအထဲတြင္ ဗုဒၶရုပ္ပြါးေတာ္မ်ားကုိ ေတြ႔ရွိရေပ၏။
သမုိင္းစာအုပ္၏ အဆုိအရ AD 400 တြင္ တည္ထားကုိးကြယ္ခဲ႔သည္ဟု ဆုိသည္။ ရုပ္ပြါး
ေတာ္တစ္ဆူမွာေတာ႔ ဦးေခါင္းေတာ္ မေတြ႔ရေတာ႔ေခ်၊ အျခားတဘက္မုခ္ဦး အဝင္မွ ရုပ္ပြါး
ေတာ္မွာ ရွိေသးေသာ္လည္း အနည္းငယ္ပ်က္စီးေန၏။




ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္.....

အရွင္သာမိ (မုံရြာ)
http://www.sbay-student.org/
 မူရင္း=ဆန္ခ်ီေစတီေတာ္ သုိ႔ ဘုရားဖူးမွတ္တမ္း ( ၁ )