ခ်င္းေတာင္တန္းေပၚက စက္မဲ့ထင္းကား

ထင္းကားကို ေတာင္ပတ္လမ္း၌ အသုံးျပဳေနေသာ ခ်င္းတုိင္းရင္းသား မိသားတစ္စု (ဓာတ္ပံု − ကိုစုိင္း)

ခ်င္းေတာင္တန္း တစ္ေနရာရွိ ေႁမြလိမ္ေႁမြေကာက္ေတာင္တက္လမ္းအတိုင္း ေလးဘီးတပ္သစ္သား ယာဥ္တစ္စီး ေတာင္ေျခမွ တေရြ႕ေရြ႕ တက္လာေနသည္။

ကေလးတစ္စုကို ထိုယာဥ္ ငယ္ေလးေပၚတြင္ စီးေစၿပီး မိဘ မ်ားျဖစ္ဟန္တူသည့္ အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးႏွင့္ အမ်ိဳးသားတစ္ဦးတို႔ ကအားျဖင့္ တြန္းကာတြန္းကာေတာင္ေပၚသို႔ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေရြ႕လ်ားလာၾကသည္။
ထိုယာဥ္မွာ ခ်င္း႐ိုးရာ လက္ မႈပညာျဖင့္ ထင္း႐ွဴးသားကိုထြင္း ကာ လက္ျဖင့္ျပဳလုပ္ထားသည့္ ေဒသအေခၚ ထင္းကားစက္မဲ့ေမာ္ ေတာ္ယာဥ္ျဖစ္သည္။

ထိုထင္းကားေဘးမွ က်ပ္သိန္းရာခ်ီတန္ေသာ ဇိမ္ခံကားမ်ားတစ္စီးၿပီးတစ္စီး ျဖတ္ေက်ာ္သြားၾကသည္။ ခ်င္းျပည္နယ္၏နာမည္ေက်ာ္ အသည္းႏွလံုးပံုရိဒ္ေရကန္သို႔လာေရာက္ေသာ အိမ္စီးဇိမ္ခံ ကားငယ္မ်ားလည္း ထိုထင္းကားငယ္ေလးကို အထူးအဆန္းသဖြယ္ ေငးေမာၾကည့္ရင္း ျဖတ္ေက်ာ္ သြားၾကသည္။

ထင္းကား တစ္ကားျဖစ္ တည္ လာရန္ အဓိကလိုအပ္သည္ မွာ ထင္း႐ွဴးပင္တစ္ပင္ျဖစ္သည္။
ထင္းကားတစ္စီးျပဳလုပ္ရန္ အေရးႀကီးဆံုးျဖစ္သည့္ ဘီးမ်ားကို ထင္း႐ွဴးပင္စည္အား ခုတ္ထြင္ ၿပီး အဝိုင္းပံုသဏၭာန္ျဖစ္ေအာင္ ပထမဆံုးခုတ္ထြင္ရသည္။ ရရွိ လာသည့္ သစ္သားအဝိုင္းကို အေျခာက္ခံကာ ေျခာက္ေသြ႕သြား မွသာလွ်င္ အဝိုင္းပံုသဏၭာန္မပ်က္ ရွိေနသည့္ ထင္း႐ွဴးသားပတ္ပတ္ လည္တြင္ ဆုိင္ကယ္စက္ဘီးတာ ယာအေဟာင္းမ်ားတပ္ဆင္ကာ ဘီးကိုျပဳလုပ္ၾကရသည္။

ထို႔ေနာက္ ဝန္စည္စလယ္ မ်ားတင္ေဆာင္ရာတြင္ ေပါ့ပါး စြာ တင္ေဆာင္ႏုိင္ရန္ႏွင့္ ၾကမ္းတမ္းေသာ လမ္းမမ်ားေပၚ၌ ခုန္ ေပါက္မေနေစရန္ ေကြး၍ဆန္႔၍ မက်ိဳးႏုိင္သည့္ သစ္သားမ်ားကို ဘီး၏အေပၚဘက္တြင္ ေလးထုပ္ အျဖစ္တပ္ဆင္ကာ ေလးထုပ္ အေပၚမွ ထင္း႐ွဴးသားမ်ားျဖင့္ လက္ရန္းတန္း မ်ားျပဳလုပ္ၿပီးပါက ေငြေၾကးကုန္က်မႈအနည္းဆံုးႏွင့္ ဝန္စည္စလယ္အမ်ားအျပားတင္ေဆာင္ႏိုင္သည့္ ထင္းကားအျဖစ္ အသံုးျပဳႏုိင္ၿပီျဖစ္သည္။

အဆုိပါထင္းကားမ်ားကို ခ်င္းတုိင္းရင္းသားတို႔ ေတာင္တန္းေပၚရွိ လမ္းမမ်ားေပၚတြင္ ထင္းမ်ား၊ ေတာင္ယာထြက္သီးႏွံမ်ား တင္ကာတြန္း၍ တစ္ဖံု၊ စီး၍တစ္လွည့္ သြားလာေနၾကသည္ ကို ခ်င္းေတာင္တန္းေပၚသို႔ ေရာက္ဖူးသူတုိင္း အထူးအဆန္းသဖြယ္ ခ်င္းေတာင္တန္းေနရာ အႏွံ႔ အျပား ၌ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ၾကမည္ ျဖစ္သည္။

‘‘သစ္သားအစုိမွာ တာယာ တပ္မိရင္ေတာ့ သစ္သားေျခာက္ သြားတဲ့အခါမွာ တာယာနဲ႔သစ္ သားတျခားစီျဖစ္ၿပီး အသံုးျပဳလို႔ မေကာင္းေတာ့ဘူး’’ဟု တီးတိန္ ၿမိဳ႕မွ ခ်င္းတုိင္းရင္းသား ကိုမာန္ က ေျပာသည္။

ခ်င္းေတာင္တန္းေပၚတြင္ အသံုးျပဳသည့္ကားျဖစ္ရန္ အတက္၌ လူအားျဖင့္ တြန္းတင္ရၿပီး အဆင္းတြင္မူ ေတာင္ေပၚမွ အရွိန္ျဖင့္လွိမ့္ခ်ၾကၿပီး ေကြ႕ကာေကာက္ကာျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားသည့္ ကားလမ္းမႀကီး အတုိင္း အရွိန္ျဖင့္ လွိမ့္ခ်ႏုိင္ရန္ကားလက္ကိုင္ကဲ့သို႔ လက္ကိုင္အဝိုင္းပံုစံ တစ္ခုျပဳလုပ္ကာ လူတစ္ဦးက ကိုင္ၿပီး ေရွ႕ဘီးႏွစ္ဖက္ကို ဘယ္ညာလိုသလို ေကြ႕ႏုိင္ရန္ ျပဳလုပ္ထားသည္။ ကုန္းဆင္းအတိုင္း ေတာင္ေအာက္သို႔ လိမ့္က်မသြားေစရန္ လက္ကိုင္ေအာက္ဘက္တြင္ ေနာက္ဘီးကိုထိန္းႏိုင္သည့္ ေျခအားျဖင့္ဖိနင္းရသည့္ စတီးႀကိဳးမ်ားကိုလည္း တပ္ဆင္ထားေသးသည္။

ထင္းကားသည္ ခ်င္းတုိင္း ရင္းသားတို႔၏ ႐ိုးရာလက္မႈပညာ ျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားသည့္ကားတစ္စီး ျဖစ္သည္။ ေတာင္ယာထြက္သီးႏွံမ်ား တင္ေဆာင္ကာ တြန္း၍တစ္ခါ၊လွိမ့့့္ကာ တစ္လွည့္ျဖင့္ ၿမိဳ႕ေပၚမ်ားသို႔ သြားေရာက္ၿပီးေတာင္ယာ ထြက္ သီးႏွံမ်ားေရာင္းခ်ၾကသည္။

ေတာင္ယာလုပ္ငန္းခြင္နား သည့္ေႏြဦးရာသီဆိုလွ်င္ေတာ့ တစ္ႏွစ္တာပတ္လံုး ထင္းအသံုး ျပဳႏုိင္ရန္ ေတာင္ေပၚတက္ကာ ထင္းခုတ္ၿပီး ကားေပၚတြင္ ထင္းမ်ား တင္ေဆာင္ကာ ထင္းတင္ သည့္ ကားအျဖစ္လည္း အသံုးျပဳ ၾကသည္။

ခ်င္းေတာင္တန္းတြင္ေတာ့ ထင္းကားမွာ ဝန္စည္စလယ္မ်ား သယ္ေဆာင္ရာ ယာဥ္ျဖစ္သလို ကေလးငယ္မ်ားအတြက္ ေဆာ့ ကစားစရာတစ္ခုဆုိလည္းဟုတ္ သည္။ ေက်ာင္းပိတ္ရက္မ်ားတြင္ ေျမကြက္က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဆာ့ကစားစရာမရွိသလို အျခား ကစားစရာမ်ားလည္းမရွိၾကသည့္ ခ်င္းတုိင္းရင္းသား ကေလးငယ္ မ်ားအေနျဖင့္ ေတာင္ေပၚမွ ေတာင္ေအာက္သို႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ တြန္းတင္လွိမ့္ခ်ျခင္းျဖင့္ တစ္ ေယာက္တစ္လွည့္ အလွည့္က် ေဆာ့ကစားေလ့ရွိၾကသည္။
‘‘ကြၽန္ေတာ္တို႔ငယ္ငယ္ တုန္းက ကားအသစ္ဆုိရင္ လူႀကီး ေတြ က ေပးမေဆာ့ၾကဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကေတာ့ လူႀကီးေတြ ေတာင္ယာသြားေနတဲ့အခ်ိန္ ယူ
ၿပီး ေဆာ့ၾကတာပဲ’’ဟု ကိုမာန္က ေျပာသည္။

ထိုသို႔ ေဆာ့ကစားျခင္းအား ျဖင့္ အရွိန္မထိန္းႏုိင္ဘဲ မၾကာခဏ တိမ္းေမွာက္ကာ ေျခက်ိဳး၊ လက္ က်ိဳးျခင္းမ်ားျဖစ္ၾကေသာ္လည္း ဒဏ္ရာေပ်ာက္သြားပါက ထပ္မံ ေဆာ့ကစားၾကျပန္သည္ဟု ထင္း ကားေပၚ တက္ထိုင္လိုက္ရင္း လက္ကိုင္အဝိုင္းကိုကိုင္ကာ ငယ္ ဘဝကို တမ္းတဟန္ျဖင့္ ကိုမာန္ က ေျပာသည္။
ပင္လယ္ေရ မ်က္ႏွာျပင္ အထက္ အနိမ့္ဆံုးေပေပါင္းေလး ေထာင္ေက်ာ္တြင္ ေနထိုင္ၾက ေသာ ခ်င္းတုိင္းရင္းသားတုိ႔ အတြက္ အမ်ိဳးမ်ိဳးအသံုးဝင္သည့္ ထင္းကားသည္ ေငြေၾကးတန္ဖိုး မည္မွ်ရွိသည္ကိုမူ အတိအက်မည္သူမွ် သတိထားမိျခင္း မရွိဘဲ လိုအပ္ပါက ထင္း႐ွဴးသားမ်ားကို ခုတ္ကာထြင္းကာျဖင့္ျပဳလုပ္ၾကမည္ျဖစ္သည္။

ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ရန္လည္း ေငြ ေၾကးမ်ားစြာ ကုန္က်ျခင္းမရွိဘဲ လိုအပ္သည့္ထင္း႐ွဴးသားအျပည့္ အစံုရွိလွ်င္ပင္ အခ်ိန္ကာလၾကာ ျမင့္စြာ တည္ေဆာက္စရာမလိုသည့္ ထင္းကားကို ေတာင္ယာခုတ္ေသာ မိသားစုတုိင္း ပိုင္ဆုိင္ၾကမည္ျဖစ္ သည္။ ထိုကဲ့သို႔ ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ရန္လည္း မိဘမ်ားထံမွ လက္ဆင့္ကမ္းအေမြျဖစ္ ခ်င္းတုိင္းရင္းသားတုိင္း ထင္းကားျပဳလုပ္သည့္အတတ္ ပညာကိုတတ္ေျမာက္ၾကသည္။

သို႔ေသာ္ လြန္ခဲ့သည့္ ငါးႏွစ္ေက်ာ္ကာလမွ စတင္ကာ ခ်င္းေတာင္တန္းေပၚတြင္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံထုတ္ ဆုိင္ကယ္မ်ား ေခတ္စားလာခဲ့ၿပီး ေတာင္ယာထြက္ သစ္သီးဝလံ မ်ားတင္ပို႔ေရာင္းခ် ၾကရန္ ခ်င္းတုိင္းရင္းသားတို႔၏ ထင္းကားမွာ ယခင္ကထက္ အသံုးျပဳသူနည္းပါးလာၿပီျဖစ္သည္။

‘‘ေဈးႏႈန္းသက္သာတဲ့ တ ႐ုတ္ႏုိင္ငံထုတ္ ဆိုင္ကယ္ေတြ ေပၚလာၿပီးေနာက္ပိုင္း ၿမိဳ႕ေပၚ ေတြမွာ ထင္းကားေတြက တျဖည္း ျဖည္းရွားသြားၿပီ။ ေက်းရြာေတြမွာ ေတာ့ အမ်ားႀကီးရွိပါေသးတယ္’’ ဟု တီးတိန္ဘာသာစကားျဖင့္ အ ပတ္စဥ္ သတင္းစာထုတ္ေဝေန သည့္ တီးတိန္ပို႔စ္အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ကိုထန္ဗန္းလ်ံက ေျပာသည္။

အေၾကာင္းရင္းမွာ ေက်းရြာမ်ားႏွင့္ ၿမိဳ႕ေပၚသို႔ ဆက္သြယ္သြား လာသည့္ ကားလမ္းမ်ားေကာင္းမြန္မႈ မရွိေသးျခင္း၊ ေတာင္ယာ ထြက္သီးႏွံမ်ားကို ေရာင္းခ်ျခင္းျဖင့္ အသက္ေမြးၾကသည့္ ခ်င္းတုိင္းရင္းသားတို႔အဖို႔ ဆုိင္ကယ္ဝယ္ရန္ ေငြေၾကး မတတ္ႏိုင္ၾကျခင္း စသည့္အခက္အခဲမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု ကိုထန္ဗန္းလ်ံက ေျပာသည္။

 ခ်င္းတုိင္းရင္းသားတို႔၏ လူေနမႈပံုစံကို ေဖာ္ျပေနသည့္ ထင္း႐ွဴးသားမ်ားျဖင့္ျပဳလုပ္ထား ေသာ ထင္းကားကို ျပည္မမွ အလည္လာေရာက္ၾကသူမ်ားက ေတာ့ ထင္းမ်ားတင္ကာစက္မပါ ဘဲ ကုန္းဆင္းအတိုင္း လွိမ့္ဆင္း သြားသည့္ ထင္းကားမ်ားေတြ႕ပါက အမွတ္တရဓာတ္ပံု႐ိုက္ၾကဦး မည္ျဖစ္သည္။ ထင္းကားေပၚတြင္စီးကာ တစ္လွည့္၊ တြန္းကာတစ္ဖံုျဖင့္ ေတာင္တက္လမ္းမႀကီး အ တိုင္း ေဆာ့ကစားေနၾကသည့္ အဝတ္အစား ခပ္ႏြမ္းႏြမ္းဝတ္ဆင္ ထားေသာ ခ်င္းတုိင္းရင္းသား ကေလးငယ္မ်ားကို ခ်င္းေတာင္တန္းေပၚ သြားကားလမ္းမႀကီး ေဘးတြင္ မၾကာခဏေတြ႕ျမင္ၾက ရဦးမည္ျဖစ္သည္။

http://7daydaily.com/story/35555#.VTe7RJMXW1l