အႏုိင္က်င့္ဗိုလ္က်တတ္တဲ့ကေလးကို ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ၾကမလဲ

ကေလးတစ္ေယာက္ကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ရတာ လြယ္ကူတဲ့အလုပ္မဟုတ္ပါဘူး။ ကိုယ့္သားသမီးေတြကို အေကာင္းဆံုး အျပည့္စံုဆံုးျဖစ္ေစခ်င္ၾကတာ မိဘတိုင္းရဲ႕ ေစတနာပါ။ ဒီေတာ့ ကိုယ့္ကေလးက သူမ်ားကိုအႏိုင္က်င့္တဲ့ လူဆိုးေလးလို႕မ်ား အတိုင္ခံရရင္ ခ်က္ခ်င္းကို စိတ္တိုေဒါသထြက္သြားတတ္ၾကတာ သဘာ၀ပါပဲ။ ရွက္လည္းရွက္ စိတ္လည္းဆိုးျပီး တစ္ခုခုကို စိတ္လိုက္မာန္ပါမလုပ္မိခင္မွာ သတိကေလးတစ္ခ်က္ထားလိုက္ပါ။ ဒီကိစၥကို ဘယ္လိုကိုင္တြယ္မလဲဆိုတာ အရင္ဦးဆံုး စဥ္းစားရမွာ မဟုတ္လား။ ဒီေတာ့ အသက္ကို ျပင္းျပင္း႐ွဴျပီး စိတ္ကိုတတ္ႏိုင္သမွ်ေအးေအးထားျပီး ေသခ်ာစဥ္းစားပါ။ ကေလးျပဳစုပ်ိဳးေထာင္မႈ ဆိုတာ လြယ္မေယာင္နဲ႕ခက္တဲ့ ပညာတစ္ခုပဲမို႕ ကိုယ့္ကေလးနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ဘယ္အရာကိုမဆို ေသခ်ာစဥ္းစားျပီးမွ ဆံုးျဖတ္ၾကဖို႕ အရင္ဆံုး အၾကံျပဳခ်င္ပါတယ္။

အႏိုင္က်င့္ဗိုလ္က်ျပီး ရန္ပြဲေတြျဖစ္ၾကတာဟာ ဆိုးတဲ့ကေလးရယ္လို႕ မဟုတ္ပဲ ကေလးတိုင္းၾကံဳ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ သူမ်ားကိုအႏိုင္က်င့္ဗိုလ္က်ရတာ အေၾကာင္းရင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတတ္ပါတယ္။ တျခားသူေတြက အတင္းလုပ္ခိုင္းလို႕၊ အမ်ားၾကားမွာ ေပၚလြင္ခ်င္လို႔ စတဲ့အေၾကာင္းရင္းေတြ ျဖစ္တတ္သလို ကိုယ့္ကိုအႏိုင္က်င့္ထားလို႕ျပန္လုပ္တာမ်ိဳး၊ ျဗဳန္းခနဲေဒါသမထိန္းႏိုင္လို႕ လုပ္မိလုပ္ရာလုပ္လိုက္တာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္တတ္တာမို႕ ကိုယ့္ကေလးကို အျပစ္တင္မေစာသင့္တဲ့အျပင္ အႏုိင္က်င့္ခံရတဲ့ကေလးမိဘေတြနဲ႕လည္း မျငင္းခုံမိဖို႕ အထူးသတိထားရပါမယ္။

အႏိုင္က်င့္ဗိုလ္က်ျခင္း (bullying) ကို ေလးမ်ိဳးခြဲျခားထားပါတယ္။

(၁) စကားျဖင့္အႏိုင္က်င့္ျခင္း – သူမ်ားမၾကိဳက္တဲ့ နာမည္ေျပာင္ကိုေခၚျခင္း၊ မိဘမ်ိဳး႐ိုးကိုထိခိုက္ေစတဲ့ အေျပာအဆိုမ်ိဳးေျပာျခင္း

(၂)ကိုယ္ထိလက္ေရာက္အႏုိင္က်င့္ျခင္း – ႐ိုက္ျခင္း၊ထိုးၾကိတ္ျခင္း၊ ေျခထိုးခံျခင္း၊ ေနာက္ကတြန္းျခင္း၊ သူမ်ားမၾကိဳက္တဲ့ေနရာကို ခဏခဏသြားကိုင္ျခင္း – ဥပမာ – နားရြက္ဆြဲျခင္း၊ ဆံပင္ဆြဲျခင္း

(၃) အဖြဲ႕ခြဲအႏုိင္က်င့္ျခင္း – စာသင္ခန္းထဲက သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႕ မေပါင္းရေအာင္ ဟန္႕တားျခင္း၊ မေကာင္းေၾကာင္းေလွ်ာက္ေျပာျခင္း၊ ကစားပြဲမွာပါ၀င္ခြင့္မေပးျခင္း

(၄)အင္တာနက္မွအႏိုင္က်င့္ျခင္း – facebook, twitter စတဲ့ Socail Website ေတြမွာ နာမည္တပ္ျပီးျဖစ္ျဖစ္ သြယ္၀ိုက္ျပီးျဖစ္ျဖစ္ မဟုတ္မမွန္သတင္းေတြ လႊင့္ျခင္း၊ ႐ိုင္းစိုင္းစြာေရးသားေျပာဆိုခံရျခင္း

ဗိုလ္က်တတ္တဲ့ကေလးကို ကိုင္တြယ္နည္းအဆင့္ဆင့္

(၁) ျဖစ္ခဲ့တဲ့ကိစၥကို မိမိကိုယ္တိုင္ေသခ်ာစံုစမ္းပါ

ေက်ာင္းက ဆရာမကျဖစ္ေစ၊ ေက်ာင္းသားမိဘကျဖစ္ေစ တိုင္လာတဲ့အခါ အရင္ဆံုး မိမိရဲ႕ကေလးကို ေသခ်ာေအးေဆး ေမးျမန္းပါ။ တမင္လုပ္တာလား၊ မေတာ္တဆျဖစ္တာလား၊ ဘယ္လိုမ်ိဳးအႏိုင့္က်င့္မႈလဲ စတဲ့အခ်က္ေတြကို ေသခ်ာေမးျမန္းစံုစမ္းမွသာ ေျဖရွင္းနည္းလည္း မွန္ကန္မွာျဖစ္ပါတယ္။

ဗိုလ္က်တတ္တဲ့ကေလးအမ်ားစုဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုကာကြယ္ဖို႕အတြက္ လွည့္ပတ္ေျပာတတ္ၾကျပီး အမွန္ကိုဖံုးထားတတ္ၾကပါတယ္။ ကိုယ့္ကေလးအေၾကာင္းကို ကိုယ္သာအသိဆံုးျဖစ္တာမို႕ ကေလးကို ေမးျမန္းတဲ့အခါ လိမၼာပါးနပ္စြာေမးျမန္းတတ္ဖို႕ သတိခ်ပ္ပါ။ ကိုယ္ကေအးေအးေဆးေဆးနဲ႕ အျပဳသေဘာဆန္တဲ့ စကားေတြနဲ႕ ေဆြးေႏြးမွသာ ကေလးက ေၾကာက္ရြံ႕မႈသိပ္မရွိေတာ့ပဲ အမွန္အတိုင္း၀န္ခံလာမွာျဖစ္ပါတယ္။

(၂) မိမိကေလး ဘာလို႕ဗိုလ္က်အႏုိင္ယူတတ္တာလဲ အေၾကာင္းရင္းကို နားလည္ေအာင္လုပ္ပါ

မိဘေတြရဲ႕ အျပဳအမူတခ်ိဳ႕ကလည္း ကေလးကို အတုယူမွားေစျပီး အႏိုင္က်င့္ဗိုလ္က်တတ္တဲ့ ကေလးျဖစ္သြားေစ တတ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကေလးကို ဆံုးမေျပာဆိုတဲ့အခါ ကေလးရဲ႕မေကာင္းတဲ့အခ်က္ေတြကို ေထာက္ျပတာမ်ား သြားျပီး ေကာင္းတဲ့အခ်က္ေတြကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈမိရင္လည္း ကေလးရဲ႕မသိစိတ္မွာ သူမ်ားကို မေကာင္းေျပာရတာကို ၾကိဳက္ႏွစ္သက္ျပီး အက်င့္ပါသြားတတ္ပါတယ္။

အိမ္မွာ လူၾကီးေတြ၊ ေမာင္ႏွမေတြက ကေလးကို အျမဲလိုလို မခံခ်င္ေအာင္ စေနာက္တတ္ရင္လည္း ကေလးဟာ မိမိကုိယ္ကိုေလးစားမႈေပ်ာက္ဆံုးျပီး စိတ္အားငယ္တတ္ပါတယ္။ လူၾကီးအမ်ားစုဟာ ကေလးမႏွစ္သက္တဲ့ ေအခၚအေ၀ၚ အျပဳအမူေတြနဲ႕ စေနာက္တဲ့အခါ ဒါကိုခ်စ္စႏိုးျပဳလုပ္တာလို႕ထင္ၾကေပမဲ့ ကေလးအေနနဲ႕က်ေတာ့ ဒါဟာအႏိုင္က်င့္ဗိုလ္က်ခံရျခင္းတစ္မ်ိဳးပါပဲ။အဲဒီအခါ ကေလးဟာ သူမ်ားကို အႏုိင္က်င့္တဲ့နည္းနဲ႕ မိမိရဲ႕စိတ္အားငယ္မႈကို ေျပေပ်ာက္ေအာင္လုပ္တတ္တဲ့အတြက္ အႏိုင္က်င့္တတ္တဲ့ကေလးျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။

ကေလးရဲ႕စိတ္ေတြက အၾကမ္းဖက္မႈကို ႏွစ္သက္သြားခဲ့ရင္လည္း သူ႕ရဲ႕အျပဳအမူေတြက အလိုလိုပဲ သူမ်ားကို ထိခိုက္နာက်င္ေစတဲ့ဘက္ကို ေရာက္သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကေလးေတြၾကည့္တဲ့ TV အစီအစဥ္၊ Video ေခြနဲ႕ ကေလးေတြကစားတဲ့ Game ေတြမွာ ၾကမ္းတမ္းတဲ့အျပဳအမူမ်ိဳးမပါ၀င္ေအာင္ မိဘေတြက မ်က္ေျခမျပတ္ ထိန္းသိမ္းေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။

(၃) အႏိုင္က်င့္ဗိုလ္က်တာကို မိမိအေနနဲ႕ လံုး၀လက္မခံႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာျပပါ။

ပထမအၾကိမ္တိုင္ၾကားခံရလို႕ျဖစ္ေစ၊ မိမိဘာသာသိလာလို႔ျဖစ္ေစ ကေလးက သူမ်ားအေပၚဗိုလ္က်ေနမွန္းသိရတဲ့အခါ ဒါဟာ လံုး၀မေကာင္းတဲ့အျပဳအမူျဖစ္ေၾကာင္း၊ မိမိအေနနဲ႕လံုး၀ခြင့္လႊတ္မွာ မဟုတ္ေၾကာင္း၊ ထပ္လုပ္ပါက ဘယ္လိုအျပစ္မ်ိဳးေပးမွာျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းလင္းေအာင္ေျပာျပထားလိုက္ပါ။ ျပီးရင္ေတာ့ ကေလးက ထပ္ျပီးဗိုလ္က်မက် သိေစဖို႕ အျမဲမျပတ္ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ဖို႕ အထူးလိုအပ္ပါတယ္။ ကေလးက ေျပာစကားနားေထာင္ျပီး ထပ္မလုပ္ေတာ့တဲ့အခါ ခ်ီးက်ဴးေပးျပီး သူလိုခ်င္တာတစ္ခုခု၀ယ္ေပးတာမ်ိဳးလည္း လုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။ ဆုေပးဒဏ္ေပးစနစ္ကို လိုအပ္သလိုျပဳလုပ္ျပီး မိမိရဲ႕ကေလးကို မွ်တမွန္ကန္တဲ့ကေလးျဖစ္ ေအာင္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပးသင့္ပါတယ္။

တခ်ိဳ႕မိဘေတြက သူမ်ားကိုယ့္ကေလးကို တိုင္တဲ့အခါ တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္စည္းကမ္းသတ္မွတ္ျပီး သူမ်ားက အႏုိင္က်င့္လာတဲ့အခါမွာေတာင္ ျပန္လည္ခုခံျခင္းကို တားျမစ္လိုက္ၾကပါတယ္။ သူမ်ားကိုလည္းအႏုိင္မက်င့္သလို သူမ်ားအႏိုင္က်င့္တာကိုလည္း မခံဖို႕သင္ေပးၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

(၄) အျပစ္ဒဏ္ေတြကို သတ္မွတ္တဲ့အခါ ကေလးကို နားလည္ေအာင္ရွင္းျပထားပါ။

ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြအတြက္ ထိေရာက္တဲ့ျပစ္ဒဏ္ကေတာ့ ေပးထားတဲ့အခြင့္အေရးေတြကို ျပန္သိမ္းတဲ့နည္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ – ဖုန္းျပန္သိမ္းျခင္း၊ အျပင္ထြက္ခြင့္ပိတ္ျခင္း၊ ကပြဲပါတီေတြသြားခြင့္ပိတ္ျခင္းဟာ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြအတြက္ သိပ္ကိုထိေရာက္တဲ့နည္းပါပဲ။ ဒါ့အျပင္ အိမ္အလုပ္ေတြကို အပိုလုပ္ခိုင္းျခင္း (ဥပမာ – ကေလးထိန္းခိုင္းျခင္း၊ ေရခ်ိဳးခန္းသန္႕ရွင္းေရးလုပ္ခိုင္းျခင္း) ကလည္း ထိေရာက္တဲ့ေနာက္တစ္နည္းပါပဲ။ ကိုယ့္ကေလးအတြက္ ပိုထိေရာက္တဲ့အျပစ္ဒဏ္ကို ေရြးခ်ယ္ခ်မွတ္သင့္ပါတယ္။ အျပစ္ဒဏ္ကို သတ္မွတ္ျပီးရင္ေတာ့ ေသခ်ာရွင္းျပထားျပီး တကယ္လို႕ကေလးက ထပ္ျပီးအႏိုင္က်င့္ဗိုလ္က်ခဲ့ရင္ ေျပာထားတဲ့အတိုင္း တိက်စြာ ျပစ္ဒဏ္ခံ ေစရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အျပစ္ေပးတဲ့ကာလကိုလည္း အစတည္းက ေသခ်ာသတ္မွတ္ထားရပါမယ္။ ကေလးအေနနဲ႕ မိမိကုိယ္ကို မွားမွန္းမသိျခင္း၊ သူငယ္ခ်င္းေတြၾကားမွာ သိကၡာမက်လိုျခင္း စတာေတြရွိတတ္တဲ့အတြက္ အျပဳအမူဟာ ခ်က္ခ်င္းေျပာင္းလဲပစ္ဖို႕ တခါတေလမွာ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ ျပစ္ဒဏ္ကာလကို ခပ္ၾကာၾကာေလး သတ္မွတ္ကာ စိတ္ရွည္ရွည္ထားျပီး ေစာင့္ၾကည့္သင့္ပါတယ္။

(၅) ကေလးကို အရွက္ရေစျခင္း၊ မိမိကိုယ္ကိုနဲ႕ သူမ်ားကို အျပစ္ဖို႕ျခင္းကို ေရွာင္ပါ။

ကေလးလည္ပင္းမွာ “ I am a bully” လို႕ေရးထားတဲ့စာတမ္းကို လည္ပင္းမွာ ဆြဲျပီး ေက်ာင္းမွာရပ္ခိုင္းထားတာမ်ိဳးဟာ လံုး၀မသင့္ေတာ္တဲ့ျပစ္ဒဏ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ကေလးအေနနဲ႕ အရွက္ရသိမ္ငယ္ေစတဲ့အျပင္ ကေလးကိုယ္တိုင္က သူမ်ားကိုအရွက္ရေအာင္လုပ္တတ္တဲ့စိတ္ကိုလည္း ျဖစ္သြားေစႏုိင္ပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ ကေလးရဲ႕ အႏုိင္က်င့္တတ္တဲ့အျပဳအမူဟာ မိဘေၾကာင့္ သူမ်ားေၾကာင့္ဆိုျပီးေတာ့လည္း လံုး၀မေျပာမိ ပါေစနဲ႕။ “ကၽြန္မလည္း အလုပ္မ်ားေနတာနဲ႕ သူ႕ကို ေသခ်ာမဆံုးမမိဘူး၊ သူကလည္း တျခားဘယ္သူ႕ဆီကေန ဒါေတြတတ္လာလဲမသိဘူး” စသျဖင့္ အရွက္ေျပေျပာတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါဟာ သိပ္ကိုလြဲမွားတဲ့စကားမ်ိဳးေျပာျပီး ကေလးက သူ႕လုပ္ရပ္အမွားေတြအတြက္ သူမ်ားကိုအျပစ္တင္လို႕ရတယ္လို႕ထင္ျမင္သြားေစတတ္ပါတယ္။

(၆) ကိုယ္ခ်င္းစာတတ္ဖို႕နဲ႕ လူမႈစည္းကမ္းေတြနားလည္ဖို႕ သင္ေပးပါ။

အိမ္မွာတူတူရွိေေနခ်ိန္မွာ ကေလးရဲ႕အျပဳအမူကို ေစာင့္ၾကည့္ျပီး သိဖို႕လိုအပ္ေနတဲ့ လူမႈဆက္ဆံေရးေတြကို သင္ေပး သင့္ပါတယ္။ ကေလးလည္း ကေလးအရြယ္အလိုက္ သိတတ္နားလည္ရမယ့္ လူမႈဆက္ဆံေရးနည္းလမ္းေတြကို တတ္ေျမာက္ဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ မိဘေတြအေနနဲ႕ သတိျပဳသင့္တာက မိမိက တာ၀န္ေက်ျပြန္ျပီး ၾကင္နာတတ္တဲ့ မိဘျဖစ္မွသာ မိမိရဲ႕သြန္သင္မႈေတြကို ကေလးက နားလည္စြာလက္ခံနာယူမယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ပါပဲ။ ကေလးကို အျမဲခ်စ္ေနမွာျဖစ္ျပီး အျမဲတမ္းကာကြယ္ေပး မားမားမတ္မတ္ရပ္တည္ေပးမွာျဖစ္သလို မေကာင္းတဲ့အျပဳအမူ ေတြအတြက္ အျပစ္ေပးတာကလည္း ေကာင္းေစခ်င္လို႕ျဖစ္ေၾကာင္း ေသခ်ာေျပာျပေပးသင့္ပါတယ္။ ကိုယ္ခ်င္းစာနာမႈကို အေျခခံတဲ့ အိပ္ရာ၀င္ပံုျပင္ေလးေတြကို ေျပာျပျပီး ကိုယ္ခ်င္းစာနာတတ္ေအာင္ သင္ေပးျခင္းကလည္း ကေလးေတြကို မွန္ကန္မွ်တတဲ့ အနာဂတ္သားေကာင္းသမီးေကာင္းရတနာေတြ ျဖစ္ေစမွာပါ။

(၇) ကေလးရဲ႕သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႕ ပါတီပြဲေလးလုပ္ေပးပါ။

ေက်ာင္းမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ အိမ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကေလးရဲ႕သူငယ္ခ်င္းေတြအားလံုးကို ဖိတ္ျပီးပါတီလုပ္ေပးျခင္းဟာ ကေလးနဲ႕ တျခားအခန္းေဖာ္ေတြၾကားက ဆက္ဆံေရးကို တိုးတက္ေစပါတယ္။ သင့္ကေလးရဲ႕ ေမြးေန႕ပြဲကို ေက်ာင္းမွာ ႏွစ္စဥ္ က်င္းပေပးျခင္းဟာ ေက်ာင္းသားေတြၾကားမွာလည္း မိမိကိုခ်စ္ခင္မႈတိုးေစျပီး ကေလးကိုပါ ပိုမိုခ်စ္ခင္လာေစမွာျဖစ္ပါတယ္။ ပါတီလုပ္တဲ့အခါ ကေလးရဲ႕အတန္းေဖာ္ေတြ လာေအာင္ေတာ့ ေသခ်ာဖိတ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လို႕ ကေလးေတြမလာခဲ့ရင္ သင့္ကေလးက အတန္းေဖာ္ေတြ သူ႕ကိုမလိုလားဘူးလို႕ ထင္ျမင္သြားေစႏုိင္ျပီး အႏုိင္က်င့္ဗိုလ္က်လိုစိတ္ေတြ ပိုတိုးလာေစႏုိင္တာေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။

Crystal Win-YangonLife
https://www.facebook.com/searchmyanmar/photos/a.356889637687313.84429.120616274