စကားပံု

                     
စကားပံုဟူသည္ အနက္အဓိပၸါယ္ႏွင့္ ျပည့္စံု၍ လူအမ်ား စံျပဳပံုခိုင္း ေျပာဆိုေလ့ရွိေသာ စကား၊ ေျပာထံုးစကားဟူ၍ ဖြင့္ဆိုပါသည္။
စကားပံုဟူသည္ စကားေျပာဆိုရာတြင္ ပိုမိုထိေရာက္ေစရန္ ခိုင္းႏိုင္း ေျပာဆိုေလ့ရွိေသာ စကားမ်ဳိးျဖစ္သည္။
စကားပံု-ဆိုသည္ ပံုခိုင္းျပီးေျပာေသာ စကား။

စကားပံုသည္ စကားေျပာရာတြင္ မပါမျပီးေသာ အဆင္တန္ဆာျဖစ္၍ ပညာရွိမ်ားသာမက ကေလးသူငယ္မ်ားပင္လွ်င္ ၾကားရဖန္မ်ား၍ အတုယူသံုးႏွဳန္းေျပာဆိုတတ္ၾကေပသည္။ စကားပံုေၾကာင့္ စကားရႊင္၍ အသက္၀င္သည္။ ရွည္ရွည္ေ၀းေ၀း ဖြဲ႕ႏြဲ႔ေျပာဆိုရမည့္ စကားကို တုိတုိႏွင့္ ထိထိမိမိေျပာႏိုင္သည္။

စကားပံုဆိုသည္မွာ စကားေျပာဆိုရာတြင္ မိမိေျပာလိုသည့္အေၾကာင္းအရာ ပိုမိုေပၚလြင္ထင္ရွားေစရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ေရွးယခင္က မွားယြင္းစြာေဆာင္ရြက္ခဲ့ဖူးျခင္းရွိခဲ့သည္တို႔အား ေႏွာင္းလူတို႔ သိရွိသတိရေရွာင္လဲႊေစႏိုင္ရန္ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အစဥ္အလာအေလ့အထ ရွိဖူးသည္တို႔အား သတိျပဳလိုက္နာေစရန္ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္လည္းေကာင္း ဥပမာေပးခိုင္းႏိႈင္းမႈတို႔ပါ၀င္ၿပီး တိုတိုႏွင့္ထိမိေပၚလြင္ေအာင္တန္ဆာဆင္ေျပာၾကသည့္ ေျပာစမွတ္တြင္ေနေသာစကားအသံုးမ်ားျဖစ္သည္။

ဥပမာ(၁)။ မိမိ၏သာမာန္စြမ္းေဆာင္မႈမွ်ကိုပင္ အျခားသူတို႔ေဆာင္ရြက္ရာ အလဲြအမွားရွိခဲ့ပါက ဖားကိုတု၍ခရုခုန္ အိုင္ပ်က္ယံုသာရွိေတာ့မွာေပါ့ ဟု မိမိ၏စြမ္းေဆာင္ရည္အားပိုမိုေပၚလြင္ထင္ရွားေစၿပီး က်န္သူမ်ားအားလိုက္လံတုပလိုသူမ်ားအျဖစ္ႏွိမ့္ခ်ကာ ေအာင္ျမင္မႈမရပဲ ဆံုးရႈံးၾကလိမ့္မည္ဟု သတိေပးေျပာၾကာလိုေသာကိစၥရပ္မ်ားတြင္တြင္သံုးေလ့ရွိသည္။

ဥပမာ(၂)။ ေရွးယခင္ကမိမိအားအဖက္မလုပ္ဂရုမစိုက္ၾကပဲ ယခုအခါ မိမိတြင္တစ္စံုတစ္ခု တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းမႈရွိလာကာမွ မွ်ေ၀ခံစားလိုေသာသေဘာျဖင့္ခ်ဥ္းကပ္လာၾကသည္ဟု စြပ္စဲြေျပာၾကားလိုေသာအခါမ်ဳိးတြင္ ဘူးသီးသီးမွအရီးေတာ္မေနၾကပါႏွင့္ ဟုပံုခိုင္းေျပာတတ္ျခင္းမ်ဳိးျဖစ္သည္။

ဥပမာ(၃)။ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ဖြယ္ကိစၥကို အခ်ိန္အခါသင့္မေဆာင္ရြက္ႏိုင္သျဖင့္ အက်ဳိးမျဖစ္ထြန္းပဲ လဲြႏိုင္ေၾကာင္းကို မိုးလြန္မွ ထြန္ခ် ဆိုတာလိုျဖစ္တတ္သည္ဟုသတိေပးေျပာလိုေသာအခါသံုးေလ့ရွိပံုမ်ဳိးျဖစ္သည္။

ဥပမာ(၄)။ မွားမည္မွန္မည္ ခ်င့္ခ်ိန္မွန္းဆရာတြင္ေသာ္လည္းေကာင္း အရည္အခ်င္းမီမမီ အကဲျဖတ္ရာတြင္လည္းေကာင္း ေတာင္ကလာမွ မိုး။ ေဒါင္ေဒါင္မည္မွ အိုး။ သံုးလြန္းတင္မွ ႀကိဳးတဲ့ မင္းတို႔ဟာကစကထဲက ယဥ္သကိုဆိုတာလိုပဲ ပံုမလာပါဘူးကြာ စသည့္ျဖင့္ ဆန္းစစ္ေျပာတတ္ၾကပံုမ်ဳိးလည္းရွိသည္။

ဥပမာ(၅)။ အရာရာတြင္စိတ္တိုင္းက်ခဲၿပီးေရြးလြန္းသူကို လင္စံေရြး လင္ေခြးႏွင့္ညားတတ္သည္ဟုလည္းေကာင္း။ ဟိုဟာေကာင္းႏိုးႏိုးသည္ဟာေကာင္းႏိုးႏိုးမျပတ္မသားျဖစ္ကာ ပင္ပန္းရသူတို႔ကို ပုဂံႏွင့္ေညာင္ဦးေတာင္ကူးလို႔ေျမာက္ေျပးရြာေဆာ္ႀကီးေခြးလို ဟုလည္းေကာင္း စသည ဥပမာေပးကာဆံုးမေျပာဆို ေသာစကားပံုမ်ားလည္းရွိသည္။

ကိုးကား

ျမန္မာအဘိဓာန္ အက်ဥ္းခ်ဳပ္
ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း
ေမာင္ခင္မင္ (ဓႏုျဖဴ) (မဂၤလာေမာင္မယ္ ၂၀၁၀-ျပည့္ ဧျပီလ)
မွတ္စုစာအုပ္

https://www.facebook.com/photo.php?fbid=538559782926931&set=a.5038457663983