ကင္း၀န္မင္းၾကီး ဦးေကာင္း ဆိုတာ

          
19 ရာစုေနွာင္းပိုင္းမွာ က်ေတာ္တို႔ ျမန္မာ နိဳင္ငံၾကီးတစ္ခုလံုး သူမ်ားလက္ထဲ ထိုးအပ္လိုက္ ရတဲ႔ အခါ သမိုင္းဆရာတို႔ က ဘာေၾကာင္႔ ဒီလို ျဖစ္ရတယ္ ၊ ဘယ္သူ ႔စနက္ပါတယ္ ဆိုတာမ်ိဳးေတြ ဆန္းစစ္လာၾကပါတယ္ ။ အဲသလို ဆန္းစစ္ရာမွာ ထင္ထင္ရွားရွား နဲ ႔လူေျပာအမ်ားဆံုး တစ္ေယာက္ကေတာ႔ ကင္း၀န္မင္းၾကီးဦးေကာင္း ပါပဲ ။ အဲဒီေတာ႔ကာ ျမန္မာနိဳင္ငံၾကီး သူ ႔ကၽြန္ဘ၀ ေရာက္ခဲ႔ ရတာ ဘယ္သူေၾကာင္႔ ၊ ဘယ္ ၀ါေၾကာင္႔ ဆိုတာထက္ လူေတြလက္ညိွးထိုးမ်ားတဲ ႔ ကင္း၀န္မင္းၾကီး ဦးေကာင္း အေၾကာင္းကို ေသေသခ်ာခ်ာ သိခ်င္လို႔ ေလ႔လာၾကည့္တဲ႔ အခါ .................................................................

ကင္း၀န္မင္ၾကီး ဦးေကာင္းျဖစ္လာမယ္႔ ေမာင္ခ်င္းကို အိမ္ေျခ ခုနွစ္ အိမ္သာရွိတဲ႔ "မုန္တိုင္ပင္ရြာ" မွာ 1822 ေဖေဖာ္၀ါရီလ 3 ရက္ တနဂၤေႏြေန ႔မွာ ဦးမွိ ု ေဒၚမယ္စိ ကေနေမြးဖြား ခဲ႔ ပါတယ္ ။အသက္ ၇ နွစ္မွာ ရြာေျမာက္ဘက္ နွစ္မိုင္အကြာ မွာ ရွိတဲ႔ ငွက္ေပ်ာေတာရြာက ဘုန္းေတာ္ၾကီးဆီမွာ အပ္နွံ ျပီးပညာသင္ေစခဲ႔ တယ္ ။ ၁၀ နွစ္မွာ သာမေဏ၀တ္တယ္ ။ အဲဒီကေန ပဒူးရြာေက်ာင္း ဦးဥတၱမ ဆီကိုေရာက္တယ္ ။ အဲဒီမွာ ဦး၀ိသုႏၵ ( ဦးရန္ေ၀း ) နဲ႔ ဆရာတပည့္ ျဖစ္လာတယ္ ။ အသက္ ၂၀ မွာ ငယ္ဆရာ ဘုန္းၾကိီးဆီျပန္ျပီး ရဟန္းျပဳတယ္ ။ 

ရဟတန္း ငါး၀ါ အသက္ ၂၅ နွစ္အေရာက္မွာ အမရပူရ မင္းေနျပည္ေတာ္ ကိုေရာက္လာတယ္ ။မဟာ၀ိဇရာမ တိုက္ကို ၀င္တဲ႔ အခါ မွာ ငယ္ဆရာ ဦးရန္ေ၀းနဲ႔ ျပန္ေတြ ႔တယ္ ။ ပညာကိုဆက္လက္သင္ယူတယ္ ။ ဦး၀ိသုႏၵရာမ ( ဦးရန္ေ၀း ) က မင္းတုန္းမင္းနဲ႔ ဆက္သြယ္ ရျပီး မင္းတုန္းမင္းဆီ သီတင္းေန ႔တိုင္း နန္းတြင္းကိုၾကြသြားရျပီး ဥပုႆ္သီတင္း သီလ ေဆာက္ထည္ဖို႔ သီလေပးရတယ္ ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ လူထြက္ျပီး မင္းတုန္းမင္းထံ အခစားရေတာ႔ သူ ႔တပည့္ ဥပဇင္းေမာင္ခ်င္း ( ဦးေကာင္း ) ကိုလည္း မင္းတုန္းမင္းထံ လူ၀တ္လဲ ျပီး အခစား၀င္ေစတယ္ ။ 

နန္းတြင္းအခစား၀င္ေနစဥ္မွာ ကဗ်ာအေရးတဲ႔ အခါ လွ်င္ျမန္ ေကာင္းမြန္လို ႔ ေမာင္ခ်င္းကေန ေမာင္ေကာင္း ဆို ျပီး ေျပာလဲေခၚေ၀ၚ လာၾကတယ္ ။ အသက္ ၂၈ နွစ္ မွာ "ေနမ်ိဳးနရာစည္သူ" ဘြဲ႔ရျပီး ဘ႑ာစာေရး ခန္ ႔အပ္ျခင္းခံရတယ္ ။ အသက္ ၃၀ မွာ အသက္ ၅၉ နွစ္ရွိျပီျဖစ္တဲ႔ ဆင္ၾကန္သခင္ နဲ႔ ၀န္မင္း တို႔ က လက္ထပ္ေစတယ္ ။ မင္းတုန္းမင္း ဘုရင္ ျဖစ္တဲ႔ အခါ ေမာင္ေကာင္း ကို "မင္းလွသိခၤသူ" ဘြဲ ႔ေပးတယ္ ။ စစ္ကိုင္းနတ္ရြာသစ္ၾကီး ကိုအပိုင္စားေပးတယ္ ။ ျပီးေတာ႔ ေရႊတိုက္စိုးခန္ ႔တယ္ ။ "တိဏ`ၰဳကဇာတ္" ကို ပ်ိဳ ႔ေရးျပီး ဆက္သလို႔ ေက်နပ္တဲ႔ အတြက္ လြတ္ေတာ္ အမွာေတာ္ေရး ခန္ ႔တယ္ ။ ပခန္းၾကီး စီရင္စု သေျပငါးရြာ ကိုစားရတယ္ ။ အဲဒီေနာက္ လြတ္ေတာ္ စာေရးၾကီး ျဖစ္လာတယ္ ။ 

1858 ခုနွစ္မွာ "ေနမိရကန္" ကိုေရးသားဆက္သြင္းတဲ႔ အခါ အေရးသားေတာ္လြန္းလို႔ လူေတြ ခ်ီးမႊမ္းၾကတယ္ ။ ေနာက္ မႏၱေလး ျမိဳ ႔တည္တဲ႔ အခါ " ျမိဳ ႔တည္စာတမ္း အခ်ီ နိဒါန္း" ေရးသြင္းတဲ႔ ေတာ႔ ဘုရင္ ကအထူးေက်နပ္ တာနဲ႔ "မဟာမင္းေက်ာ္စည္သူ"ဆိုတဲ႔ ဘြဲ ႔ရျပန္တယ္ ။ 1860 ျပည့္နွစ္မွာ "စိတၱဳပတၱိေလသ စာတမ္း" ကိုေရးတယ္ ။ အဲဒီ စာတမ္းရဲ ႔အဆက္ "ဓေမၼဇ ေမာ္ကြန္း" ကို ဆက္ေရးသြင္းျပန္တယ္ ။ "ခင္ပြန္းအတု ၁၆ ေယာက္ အေၾကာင္း" ရတုေရးျပန္တယ္ ။

 ဦးေကာင္း က အလံုျမိဳ ႔၀န္အျဖစ္ အလံုျမိဳ ႔ကိုေရာက္ေနစဥ္ မွာ အသက္ ၂၈ နွစ္ အရြယ္ ရွိတဲ႔ မေရႊမယ္ နဲ႔ ထပ္ျပီး အေၾကာင္းပါျပန္တယ္ ။ 1865 မွာ ေတာင္ငူ ရမည္းသင္း နွစ္ျမိဳ ႔၀န္ျဖစ္လာတယ္ ။ 1866 ျမင္ကြန္း ျမင္းခံတိုင္ တို႔ ပုန္ကန္တဲ႔ အေရးခင္းအျပိီးမွာ "မဟာစည္သူဘြဲ နဲ႔ ၀န္ေထာက္ရာထူး" တိုးျမွင့္ ခန္ ႔ထားတာ ခံခဲ႔ ရတယ္ အေရးေတာ္ၾကိီးတဲ ့အခါ ေက်ာက္စာလံုးကင္း ၊ မင္းကြန္းကင္း ၊ စမ`ၸာယ္နဂိုရ္ကင္း စတဲ႔ ေရကင္းေတြ ၊ ဆင္ၾကန္ကင္း ၊ ေျမာက္ဦး ကင္း ၊ ေလသာကင္း ၊ျမစ္ဆိပ္ကင္း ၊ နတ္ထိပ္ကင္း ၊ ေရွာင္ကေဗြကင္း စတဲ့ ကင္းေတြ ကိုထိမ္းရတဲ႔ "ကင္း၀န္ရာထူး" ခန္႔ထားျခင္းခံ ရတယ္ ။ အသက္ ၇၀ အရြယ္ ရွိျပီျဖစ္တဲ႔ ဆင္ၾကန္သခင္ကြယ္လြန္တဲ႔ အခါ အလံုျမိဳ ႔သူ မေရႊမယ္ ကပြဲတက္မယားျဖစ္လာခဲ႔ တယ္ ။


1868 ခုနွစ္မွာ "အဍသံခိပ္ ဓမၼသတ္ လကၤာ" ၇၂ ပုဒ္ ကိုေရးတယ္ ။ အဂၤလိပ္ ျမန္မာ နယ္စပ္ မင္းလွမွာ သြားေရာက္ ေနထိုင္ျပီး "ေအာက္ျမစ္စဥ္၀န္" ျဖစ္လာတယ္ ။ 1871 ခုနွစ္မွာ ၀န္ၾကီး ရာထူးတိုးျမွင္႔ျခင္းခံ ရျပီး အဂၤလန္ကို သန္တမန္အျဖစ္ေစလြတ္ျခင္း ခံရ တယ္ ။ ခရီးသြားမွတ္တမ္းေတြ ေရးခဲ႔တယ္ ။ အဲဒီ ေနာက္မွာ "အဂၢမဟာေသနာပတိ၀န္ရွင္ေတာ္မင္းၾကီး" ဆိုျပီး ထင္ရွားလာတယ္ ။ ဇာတိရပ္ရြာျဖစ္တဲ႔ မုန္တိုင္ပင္ရြာကို "မင္းတိုင္ပင္" ရြာဆိုျပီးေျပာင္းလႊဲ ေခၚေ၀ၚ လာၾကတယ္ ။ သံၾကီးတမန္ၾကီး အျဖစ္ အဂၤလန္ ၊ ျပင္သစ္ ၊ အီတလီ နိဳင္ငံေတြ ကို ေရာက္ရွိခဲ႔ ျပီး 1873 မွာ ျမန္မာနိဳင္ငံ ကိုျပန္ေရာက္လာတဲ႔ အခ်ိန္မွာ "သတိုးမင္းၾကီးမဟာစည္သူ" ဆိုတဲ႔ ဘြဲ ႔ထပ္တိုးလာျပန္တယ္ ။ စစ္သည္ေတာ္ ငါးေသာင္းေက်ာ္ကို ၾကီးမွဴးရတဲ႔ ေသနပ္၀န္ခန္ ႔ထားျခင္းကို ခဲ႔ ရတယ္ ။

1857 ခုနွစ္မွာ လယ္ကိုင္း ျမိဳ ႔ကိုစားရတယ္ ။ သီေပါမင္း နန္းတက္လာတဲ႔ အခါ ဦးေကာင္းကို "မင္းသတိုး သုဓမၼမဟာအသက္ေတာ္ရွည္" ဆိုတဲ႔ ဘြဲ ႔ကိုေပးတယ္ ။ ကင္း၀န္မင္းၾကီး ဟာ သူေရးသား ခဲ႔ ဖူးတဲ႔ "အဍသံခိပ္ ဓမၼသတ္အလကၤာ" ကို အက်ယ္ခ်ဲ ႔ျပီး "အဍသံေခ ဓမၷသတ္" ဆိုျပီး ျပန္ေရးတယ္ ။ သီေပါမင္းပါေတာ္မူျပီး ေနာက္ ပိုင္း အဂၤလိပ္ တို႔က အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာ တိုင္ပင္ခံ အျဖစ္ခန္ ႔ထားျပီး အျငီမ္းစားလစာေပးကာ အနားယူေစတယ္ ။ ဦးေကာင္းဟာ 1893 ခုနွစ္မွာ မင္းၾကီး ဘာဂ်က္ ( Burgess ) ကေတာင္းဆိုလို႔ ဓမၼသတ္ ၃၆ ေစာင္ထြဲ ကိုေရးသားေပးခဲ႔ ျပီး 1908 ခုနွစ္ ဇြန္လ 30 ရက္ေန ႔ အသက္ ၈၆ နွစ္ မွာ ကြန္လြန္ခဲ႔ပါတယ္ ။

" ဦးေကာင္း လိမ္ထုတ္ မင္းဆက္ျပဳတ္" ဆိုျပီး နာမည္ဆိုးနဲ႔ ေနာက္ပိုင္းလူသိမ်ားတဲ႔ ကင္း၀န္မင္းၾကီး ဦးေကာင္းဟာ ျမန္မာနိဳင္ငံၾကီး သူ ႔ကၽြန္ဘ၀ ေရာက္ရတဲ ႔အဓိက တရားခံဟုတ္မဟုတ္ေတာ႔ မေျပာတတ္ ။ ဒါေပမယ္႔ သူ႔ ေခတ္သူ႔ခါ ကေတာ႔ ၾကီးက်ယ္ ထင္ရွားျပီး နိဳင္ငံေတာ္မွာ အေရးပါတဲ႔ ပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦးျဖစ္ခဲ့ တာကေတာ႔ ေသခ်ာလွပါတယ္ ။

မွတ္ခ်က္ ။ ။ ေဒါက္တာသန္းထြန္း ရဲ ႔ "ဘယ္သူ ႔ေၾကာင့္ ဒီလိုျဖစ္ရပါသလဲ"
ေဆာင္းပါးမွ ေကာက္နဳတ္တင္ျပျပီး ဓာတ္ပံုကို Myanmar Historical Archive မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါတယ္ ။

https://www.facebook.com/MyawadyNews/photos/a.351047714993066.76926.351018658