ရခိုင္လူမ်ိဳး
၁၂။တိုင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္ေတာ္မ်ား
ေနာက္ခံ သမိုင္းေၾကာင္းႏွင္႔ ေပၚေပါက္လာပံု
ရခို္င္ဆိုေသာ စကားသည္ ပါဠိ စကားမွ ဆင္းသက္လာသည္။ ရကၡိတ (အမ်ိဳးကို ေစာင့္ေရွာက္သူ) ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ ပ်ဴ ႏွင့္အႏြယ္တူ ကမ္းယံ လူမ်ိဳးမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္း ေဒသဘက္ သို့၀င္ေရာက္သည့္ အခ်ိန္ကာလ ေလာက္မွာပင္ အေနာက္တိဗက္အႏြယ္၀င္ အျခား လူမ်ိဳးစုမ်ားသည္လည္း ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္း ေဒသမ်ားသို႔ ့အိႏၵိယႏိုင္ငံ အေရွ႔ပိုင္းေဒသ မ်ားဘက္မွ ၀င္ေရာက္လာၾကသည္။
ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္းေဒသႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ သမိုင္းမ်ားကို ေလ့လာသည့္ အခ ါ ေရွးအက်ဆံုး မင္းဆက္မ်ားႏွင့္ တိုင္းျပည္ နယ္ပယ္မ်ားသည္ စစ္ေတြပတ္၀န္းက်င္ ေဒသတ၀ိုက္ေလာက္ တြင္ အေျခခံသည္ကို အမ်ားဆံုးေတြ႔ရွိရသည္။
ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္းေတာင္ပိုင္း ေဒသမ်ား သို႔၀င္ေရာက္ ေျခခ်သည့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွာ ပ်ဴႏွင့္ အႏြယ္တူကမ္းယံ လူူမ်ိဳးမ်ား သည္ ဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္း အရပ္ေဒသမ်ားမွတဆင့္ ၀င္ေရာက္ လာဖြယ္ရာရွိသည္။ ရခိုင္ရာဇ၀င္ေဟာင္းမ်ား၌ ေရးသား ေဖၚျပထားသည္မွာ ဗုဒၶပြင့္ေတာ္ မမူမွီ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ ေပါင္း ၅၀၀၀ ေက်ာ္ေလာက္မွ စ၍ဓည၀တီ ကို တည္ေထာင္သည့္ မာရယု မင္းဆက္ ၅၄ ဆက္မ်ွ စိုးစံခဲ့ေၾကာင္း ဒုတိယအႀကိမ္ ဓည၀တီကိုတည္ေထာင္သည့္ကံရာဇာႀကီး မင္းဆက္ ၂၉ ဆက္ေျမာက္ စႏၵသူရိယမင္းသည္ ဗုဒၶႏွင့္ ေခတ္ၿပိဳင္ျဖစ္ၿပီး မဟာမုနိရုပ္ပြားေတာ္ကို သြန္းလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း ေရးသား ေဖၚျပၾကသည္။
ရခိုင္ကမ္း ရိုးတန္းေဒသတ၀ိုက္တြင္ ေတြ႔ရွိရသည့္ သမိုင္း၀င္ေထာက္အထားမ်ားအရ ပုဂံျပည္ မတိုင္မွီ ရာစု ႏွစ္မ်ားစြာကပင္ တိုင္းျပည္ မင္းဆက္မ်ား ထူေထာင္ၿပီးစီးေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။ အထူးသျဖင့္ ဓည၀တီ၊ ေ၀သာလီႏွင့္ ေလာင္းၾကက္ ျပည္မ်ားသည္ သူ႔ေခတ္ႏွင့္ သူ႔အခါ ထင္ရွားႀကီးက်ယ္ သည္႔ တိုင္းျပည္ မ်ားျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။
ေျမာက္ဦးေခတ္ ေရာက္ေသာအခါ ရခိုင္ဘုရင္မ်ားသည္ ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္းေဒသတ ခုလံုးကိုစည္းလံုး သိမ္းသြင္းႏိုင္ခဲ့ရံုမွ်မက၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ၊ စစ္တေကာင္းေဒႏွင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ၾတိပူရ ေဒသမ်ားကိုပါ ႏွစ္ေပါင္း ရာႏွင့္ခ်ီ၍ သိမ္းပိုက္ထားႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။
ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုး ကို စတင္စည္းရံုးခဲ့သည့္ ပုဂံမင္းဆက္ဘုရင္မ်ားသည္လည္းေကာင္း၊ ဒုတိယ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ထူေထာင္သည့္ ဘုရင့္ေနာင္သည္လည္းေကာင္း၊ တတိယျမန္မာႏိုင္ငံကို စည္းလံုးတည္ေထာင္သည့္ အေလာင္းဘုရားသည္ လည္းေကာင္း ရခိုင္ျပည္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ နယ္ပယ္ တစ္ခု အျဖစ္သို႕ မသိမ္းသြင္းႏိုင္ခဲ့ၾကေခ်။ ီရခိုင္သည္ ၁၈၇၄ ေရာက္မွသာ ဘိုးေတာ္ဗဒံုမင္းလက္ေအာက္သို႕ က်ေရာက္ခဲ့ျပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပါ၀င္လာခဲ့သည္။
ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈႏွင္႔ ဓေလ႔ထံုးစံ
ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔ သည္ ရခိုင္ဘာသာစကားႏွင့္ ျမန္မာဘာသာစကားကို အမ်ားဆံုး အသံုးျပဳၾကသည္။
ရခိုင္ဘာသာစကားႏွင့္ ျမန္မာ ဘာသာစကားသည္ အေတာ္မ်ားမ်ားတူျပီး ရ-သံ /r/ ႏွင့္ ယ-သံ /j/ ထြက္ကြာသည္။ ရခိုင္စာေပ အေရးအသားႏွင့္ ျမန္မာစာေပး အေရး အသားသည္ ဆင္တူသည္။
ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔သည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ ကို ကိုးကြယ္ၾကသည္။
သူတို႔သည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ၏ ပထမဦးဆံုးေသာ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ ကိုးကြယ္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
ရခိုင္ယဥ္ေက်းမႈသည္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ အေျခခံထား၍ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။
ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔၏ စာေပ၊ ဂီတ ႏွင့္ အႏုသုခုမပညာရပ္တို႔သည္ ဘာသာေရးကို အေျခခံျပီး တိုးတက္လာခဲ့သည္။ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔၏ က်င္ အားကစားႏွင့္ ရခိုင္ဆီမီးခြက္အကတို႔သည္ထင္ရွားသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္႐ွိၿမိဳ႕မ်ား
ျပည္နယ္ၿမ္ိဳ႔ေတာ္ စစ္ေတြ
အက်ယ္အ၀န္း ၁၄၂၀၀ စတုရန္းမိုင္ခန္႔
လူဦးေရ ၃.၈၃၆ သန္းခန္႔ (၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ စာရင္း)
ခရိုင္ ၅ ခရိုင္
ၿမ္ိဳ႔နယ္ ၁၇ ၿမိဳ႔နယ္
ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕
ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕
ဂြၿမိဳ႕
စစ္ေတြၿမိဳ႕
ေတာင္ကုတ္ၿမိဳ႕
ပုဏၰားကၽြန္းၿမိဳ႕
ေပါက္ေတာၿမိဳ႕
ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕
မာန္ေအာင္ၿမိဳ႕
ေမာင္ေတာၿမိဳ႕
မင္းျပားၿမိဳ႕
ေျမပံုၿမိဳ႕
ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕
ရေသ႕ေတာင္ၿမိဳ႕
ရမ္းၿဗဲၿမိဳ႕
သံတြဲၿမိဳ႕
အမ္းၿမိဳ႕
ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား
၁၉၈၂ ျမန္မာႏိုင္ငံသား အက္ဥပေဒအရ၊ တရား၀င္ အသိအမွတ္ျပဳထားေသာ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တိုင္းရင္းသား (၁၃၅) မ်ိဳးတြင္ ပါ၀င္သည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွ လူမ်ိဳး ႏွင့္ မ်ိဳးႏြယ္စု (၇) မ်ိဳးမွာ ေအာက္ပါ အတိုင္း ျဖစ္သည္။
ရခုိင္လူမ်ိဳး
ကမန္ မ်ိဳးႏြယ္စု
ခမြီး မ်ိဳးႏြယ္စု
ဒိုင္းနက္ မ်ိဳးႏြယ္စု
မရမာႀကီး မ်ိဳးႏြယ္စု
ၿမိဳ မ်ိဳးႏြယ္စု
သက္ မ်ိဳးႏြယ္စု
ရည္ညႊန္းကိုးကား
ရခိုင္ရာဇ၀င္ ။ ေအာင္သာဦး
စႏၵမာလာလကၤာရ။ ရခိုင္ရာဇ၀င္သစ္ ရခိုင္သမိုင္း ၊ ၁၅ ၊ ၁၈ ရာစု
အေရွ႕ေတာင္အာရွရာဇ၀င္၊ ေဟာ-၁၉၅၅
ၿမန္မာရာဇ၀င္ (ဟာေဗး ၁၉၂၅)
မိတ္ဆိနာ-ေခတ္ဦး ဖုနန္-ဖန္-ပ်ဴ ႏွင့္ ရခိုင္ ယိုးဒယားသင္း ဂ်ာနယ္။
ရခိုင္ဂီတ ေဒါ့ကြန္ [1]
By Shwe Eaim Si in
ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ ေနထုိင္လ်က္ရွိေသာ လူမ်ဳိးစု(၇)မ်ဳိးထဲတြင္ ျမဳိခမိတုိင္းရင္းသားမ်ားပါ ၀င္ၾကသည္။ ရခုိင္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ ျမဳိခမိတုိင္းရင္းသားမ်ုား အမည္အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ေခၚေ၀ၚေလ့ရွိၾကပါသည္။ ရခုိင္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ ျမဳိခမိတုိင္းရင္းသားမ်ားကုိ ျမဳိရ္(သုိ့)ခမြီးဟူျပီး ေခၚဆုိၾကသည္။ ရခုိင္သမုိင္းတြင္ ရခုိင္အစမာရာယုကဟု ရခုိင္ရာဇ၀င္က်မ္းတြင္ေဖာ္ျပေလ့ရွိသည္။ မာရာယုမင္းကုိ ျမဳိခမိတုိင္းရင္းသားျဖစ္ေသာ သင္းၾကီးေအာင္လာ သဲေသာင္ျပင္တြင္ေကာက္ယူေမြးစားခဲ့သည့္ အေၾကာင္းနွင့္ ျမဳိခမိတုိင္းရင္းသားမ်ား၏ သမုိင္းရာဇ၀င္နွင့္၀တ္စားဆင္မွုဳရုိးရာမ်ားကုိ http://mrokhamitribalgroup.blogspot.com
ReplyDeleteတြင္ ေလ့လာဖက္ရွဳနိင္ပါသည္။
ၿမိဳ(ေခၚ)ခမိဆိုတာ ဘယ္ေတာ့အခါမွ ရခိုင္ၿပည္မွာမရွိခဲ့ပါ။ကၽြန္ေတာ္သိတာက ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းက ေက်ာက္ေတာ္ကခမိလူမ်ဳိးဦးစံသာေအာင္သည္ ခမီးလူမ်ဳိးတစ္ခုတည့္နဲ႔မဲမႏိုင္(လူဦးေရနည္းလို႔) လူနည္းစုၿမိဳလူမ်ဳိးတို႔ႏွင့္ေပါင္းၿပီးပါတီတစ္ခုတည္ေထာာင္ရန္ ပုဏၰားကၽြန္းၿမိဳ႔နယ္မွာ ၿမိဳလူဦးေရ အမ်ားဆုံးရြာႀကီးတစ္ရြာၿဖစ္တဲ့ အထက္ၿမတ္ေလးရြာကို လာၿပီးစည္းလုံးေရးလုပ္။ရြာကလူေတြက မတူညီတဲ့လူမ်ဳိးစုႏွစ္စုက ပါတီတစ္ခုဖြဲ႔စည္းရန္မၿဖစ္ႏိုင္ေႀကာင့္ လက္မခံေတာ့ ဦးစံသာေအာင္က တခ်ဳိ႔လူေတြကိုေငြနဲ႔ေပါင္းကာ မက္လုံးေပးၿပီ ဦးေရႊလွနဲ႔အေပါင္းအပါ(၅)ဦးကိုစည္းရုံးႏိုင္ခဲ့တယ္။ သူတို႔ကို ၿမိဳနဲ႔ခမြီးေပါင္းၿပီး ၿမိဳေခၚခမီးပါတီ ဖြဲစည္းတာကို သေဘာတူေႀကာင္း လက္မွတ္ေရးထိုးခိုင္းခဲ့တယ္။အခုခ်ိန္မွာ ပါတီကေန ၿမဳိ(ေခၚ)ခမိလူမ်ုိးဆိုၿပီး အသြင္ေၿပာင္းဖန္တီးလာတာကိုေတြ႔ရွိလာသည္။ဒါေႀကာင့္ ၿမိဳကၿမိဳ၊ ခမိကခမိလို႔ အားလုံးသိထားသင့္ပါသည္။
ReplyDelete