တားေဆးမေသာက္ခ်င္ေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္

Tuesday, August 20, 2013

       ခ်စ္သူနွစ္ဦးေပါင္းဖက္လို.အိမ္ေထာင္တစ္ခုထူေထာင္ၾကရာမွာ ကေလးယူမယ္.အခ်ိန္ဟာနွစ္ေယာက္လံုးသေဘာတူထားတဲ.အခ်ိန္ၿဖစ္သင္.သလိုၾကိဳတင္ၿပင္ဆင္ၿပီးမွရတဲ.ကိုယ္၀န္ၿဖစ္ဖို.လဲလိုပါတယ္။သမီးရည္းစားဘ၀မွာဘယ္လိုပဲတစ္ေယာက္အေၾကာင္းတစ္ေယာက္သိေစကာမူ အတူေနလင္မယားဘ၀ေလာက္ထဲထဲ၀င္၀င္သိမွာမဟုတ္ပါဘူး။ဒါေၾကာင္.လက္ထက္ၿပီးကေလးမယူတာဟာ တစ္ေယာက္အေၾကာင္းတစ္ေယာက္ေလ.လာဖို.တစ္ေယာက္ရဲ.အားနည္းခ်က္ကိုတစ္ေယာက္ကအလိုက္သိၿဖည္.ဆည္းေပး
ိနိုင္ဖို.၊ တစ္ေယာက္ရဲ.အားသာခ်က္ကိုတစ္ေယာက္ကေဖာ္ထုတ္ခ်ီးက်ဴးေပးနိုင္ဖို. အခ်ိန္ကာလတစ္ခုကိုရေစပါတယ္။

၁။လူၾကိဳက္မ်ားလာတဲ.နည္းလမ္းသစ္

ဒါေၾကာင္.ကိုယ္၀န္တားနည္းေတြထဲကတစ္ခုခုသံုးဖို.လိုအပ္လာပါၿပီ။လက္ေမာင္းထဲကိုယ္၀န္တားတဲ.ပစၥည္း(အပ္)ထည္.တာဟာအခုေနာက္ပိုင္း
ေခာတ္စားလာသလိုၿမန္မာၿပည္မွာေတာင္လုပ္လို.ရေနပါၿပီ။အရင္ကနည္းေတြထက္စာရင္သူ.မွာအားသာခ်က္ေတြရွိပါတယ္။ဥပမာ-ထိုးေဆးလို(၃)လတစ္ခါ ဆရာ၀န္ဆီသြားၿပီးထိုးစရာမလိုပါဘူး။သားအိမ္ ထဲပစၥည္းထည္.သလို(IUCD, Intrauterine Contraceptive Device) မိန္းမကိုယ္ကိုအေပါက္ခ်ဲ.ၿပီးမွထည္.စရာမလိုပါဘူး။သားအိမ္ထဲပစၥည္းထည္.တာမ်ိဳးကို ကေလးတစ္ေယာက္မွမေမြးဘူးတဲ. အိမ္ေထာင္က်ခါစအမ်ိဳး သမီးေတြမလုပ္ခ်င္ၾကပါဘူး

၁-၁။ဘာကိုလက္ေမာင္းထဲထည္.ရမွာလဲ
ကိုယ္၀န္တားအေခ်ာင္းေလး

ပရိုဂ်က္စတင္(progestin) ဆိုတဲ.အမ်ိဳးသမီးေဟာ္မုန္းပါတဲ.မီးခ်စ္ဆံအရြယ္
ေလာက္ရွိတဲ.အေခ်ာင္းေလး (Implanon) ကိုလက္ေမာင္းအေရၿပားေအာက္
ထည္.သြင္းတာၿဖစ္ပါတယ္။တစ္ခါထည္.ထားရင္ သံုးနွစ္ေလာက္ကိုယ္၀န္
တားနိုင္ပါတယ္။အီစထရိုဂ်င္ (Estrogen)ေဟာ္မုန္းပါတဲ.ကိုယ္၀န္တားေဆး
(ေသာက္ေဆး)ေတြနဲ.မတည္.တဲ.သူေတြအတြက္ အထူးသင္.ေတာ္ပါတယ္။

၁-၂။ထည္.ၿပီးရင္ဘယ္လိုေနမွာလဲ

လက္ေမာင္းထဲထည္.ၿပီးတာကိုၾကည္.ရံုနဲ.မသိနိုင္ပါဘူး။ဒါေပမယ္.စမ္းၾကည္.
လို.ေတာ.ရပါတယ္။သတိၿပဳဖို.ကေတာ. ေလ.က်င္.သင္ၾကားထားတဲ.ကြ်မ္း
က်င္သူေတြနဲ.သာထည္.သင္.၊ထုတ္သင္. ပါတယ္။ထည္.ဖို.လက္ေမာင္းကို
ဓားနဲ.လွီးစရာမလိုပဲ တစ္မိနစ္အတြင္းအၿပီးထည္.နိုင္သလိုနာက်င္မွဳလဲမရွိ
ပါဘူး။ၿပန္ထုတ္မယ္ဆိုရင္လဲ သံုးမိနစ္ေလာက္ပဲၾကာပါတယ္။

၁-၃။ဘယ္ေလာက္စိတ္ခ်ရလဲ

ဒီနည္းကထိေရာက္မွဳအလြန္ရွိပါတယ္။ထည္.ၿပီးကိုယ္၀န္ရွိသူ ၀.၀၅% ပဲရွိ
ပါတယ္။

၁-၄။ဘယ္လိုအႏၱရာယ္ေတြရွိနိုင္သလဲ

သံုးလခံထိုးေဆးနဲ.ပါ၀င္တဲ.ေဟာ္မုန္းတူေပမယ္. ဒီနည္းကိုေရရွည္သံုးစြဲလို.
ေသြးၿပန္ေၾကာတြင္း ေသြးခဲၿခင္း၊အရိုးသိပ္သည္းဆေလ်ာ.နည္းသြားၿခင္းေတြ
မၿဖစ္နိုင္ဘူးလို. သုေတသန ေတြကဆိုပါတယ္။

၁-၅။ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးဘာေတြရွိနိုင္မလဲ

တၿခားပရိုဂ်က္စတင္ ပါတဲ.ကိုယ္၀န္တားေဆးေတြလိုပဲ ဒီနည္းသံုးရင္ မီးယပ္
ငုပ္တာ၊မီးယပ္မမွန္တာၿဖစ္တတ္ပါတယ္။

-မီးယပ္အမ်ားၾကီးဆင္းတာမဟုတ္ပဲ တစ္စက္၊နွစ္စက္နဲ.
ၿပတယ္ဆိုရံုပဲၿပတတ္ပါတယ္။ထည္.ခါစမွာအမ်ိဳးသမီးတစ္၀က္ေလာက္
ၿဖစ္တတ္ေပမယ္. ေၿခာက္လအၾကာမွာေတာ.သံုးပံုတစ္ပံုေလာက္ပဲ
ၿဖစ္ပါေတာ.တယ္။

-အမ်ိဳးသမီး ၂၀%ေလာက္ကေတာ.မီးယပ္လံုး၀ငုတ္သြားတတ္ပါတယ္။

-မီးယပ္ဆင္းတဲ.ရက္ေတြမ်ားလာတတ္ပါတယ္။(၂၀% ေလာက္မွာၿဖစ္ေလ.
ရွိၿပီး ၃လ အၾကာမွာေတာ. ၁၀% ေလာက္ ပဲၿဖစ္ပါေတာ.တယ္။)

-မီးယပ္လာမယ္.ရက္ကိုတြက္လို.မရပဲၿဖစ္တတ္ပါတယ္။

-အထက္ပါမီးယပ္ေသြးဆင္းမွဳမမွန္တာေတြၿဖစ္လို. ဗိုက္ထဲမွာေသြးခဲ၊ေသြး
လံုးၿဖစ္တာ စပ်စ္သီးသေႏၵတည္.မွာတို.ကိုေတာ.စိုးရိမ္စရာမလိုပါဘူး။

၂။ ကိုယ္၀န္တားပလာစတာ

ကိုယ္၀န္တားပလာစတာဆိုတာ အမ်ိဳးသမီးရဲ.ဗိုက္၊တင္ပါး၊လက္ေမာင္းရဲ.
ေပၚပိုင္းအၿပင္ဖက္ ၊ရင္သားအပါအ၀င္ ရင္သားအေပၚပိုင္းတို.ရဲ.အေရၿပား
ေပၚမွာကပ္ၿပီးသံုးရတာပါ။သူ.မွာေဟာ္မုန္းနွစ္မ်ိဳးေပါင္းစပ္ပါ၀င္ပါတယ္။ပလာ
စတာကို ခုနွစ္ရက္တစ္ခါအသစ္လဲကပ္ရပါမယ္။သံုးပတ္ဆက္တိုက္ကပ္ရၿပီး
တစ္ပတ္တိတိမကပ္ပဲေနရပါမယ္။

၂-၁။ဘယ္လိုသံုးရမလဲ

ကပ္ထားတုန္းကြာက်သြားရင္ခ်က္ခ်င္းၿပန္ကပ္နိုင္ေအာင္ကိုယ္၀န္တားပလာစတာအသစ္တစ္ခုကိုအၿမဲေဆာင္ထားသင္.ပါတယ္။ေလ.က်င္.ခန္းလုပ္ေန
ခ်ိန္၊ေရခ်ိဳးခ်ိန္၊ေရကူးခ်ိန္ေတြမွာလဲ ကပ္ထားလို.ရပါတယ္။ပူေနလို.၊စိုထို္င္း
ေနလို.၊ေလ.က်င္.ခန္းလုပ္လို. ပလာစတာကြာက်တာမ်ိဳးမရွိပါဘူး။

၂-၂။ထိေရာက္မွဳကဘယ္ေလာက္ရွိလဲ

အလြန္ထိေရာက္မွဳရွိပါတယ္။တစ္ရက္တစ္လံုးေသာက္ရတဲ.ေဟာ္မုန္းနွစ္မ်ိဳး
ေပါင္းကိုယ္၀န္တားေဆးနဲ.တန္းတူလိုက္ပါတယ္။ေသခ်ာသံုးမယ္ဆိုရင္လြဲ
ေခ်ာ္မွဳနွဳန္းက ၀.၃% ပဲရွိပါတယ္။ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ၁၉၈ ေပါင္အထက္ရွိသူ
အမ်ိဳးသမီးေတြသံုးရင္ထိေရာက္မွဳအနည္းငယ္က်တယ္ဆိုေပမယ္.ေၿပာပ
ေလာက္ေအာင္မဟုတ္ပါဘူး။သူတို.ေတြသံုးမယ္ဆိုရင္ေတာ.အၿခားနည္းေတြ
နဲ.အက်ိဳးအၿပစ္ေတြနွိဳင္းယွဥ္ၿပီးေရြးခ်ယ္နိုင္ပါတယ္။

၂-၃။ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး

တစ္ၿခားဟာ္မုန္းနွစ္မ်ိဳးေပါင္းကိုယ္၀န္တားေဆးေတြလိုပဲ ဒီပလာစတာ
ေၾကာင္.ေသြးအနည္းငယ္ဆင္းတာ၊ကိုယ္အေလးခ်ိန္အတက္အက်ၿဖစ္တာ၊
အသားအရည္ေၿပာင္းလဲတာ၊ရင္သားနာက်င္ကိုက္ခဲတာေတြၿဖစ္တတ္ပါတယ္
ပလာစတာကပ္ထားတဲ.အေရၿပားတစ္၀ိုက္မွာယားယံတာမ်ိဳးၾကံဳတဲ.သူလဲရွိပါတယ္။

၂-၄။ေကာင္းကြက္မ်ား

ပလာစတာကို ခုနွစ္ရက္တစ္ခါအသစ္လဲေပးဖို.လိုတယ္ဆိုေပမယ္.သူ.ရဲ.အာ
နိသင္က ကိုးရက္ေလာက္အထိခံလို. ေမ.ၿပီးအသစ္မလဲမိလဲနွစ္ရက္ေလာက္
အပိုေဆာင္းၿပီး ကိုယ္၀န္တားေပးနိုင္ပါတယ္။တစ္လမွာပလာစတာသံုးခု
ေလာက္ပဲကပ္ေပးဖို.လိုတဲ.အတြက္ အခ်ိန္မွန္သံုးေပးဖို. မခဲယဥ္းပါဘူး။

၂-၅။ခ်ိဳ.ယြင္းခ်က္မ်ား

ကိုယ္ပလာစတာကပ္ထားတာကို အမ်ိဳးသားအေဖာ္ကသိနိုင္ပါတယ္။လက္
ေမာင္းမွာကပ္ထားရင္တစ္ၿခားသူစိမ္းေတြပါသိနိုင္ပါတယ္။အေရၿပားနဲ.ဓာတ္
မတည္.တာ၊ကပ္ထားရင္းကြာက်တာမ်ိဳးေတြ ၿဖစ္နိုင္ပါတယ္။နွစ္မ်ိဳးေပါင္း
ကိုယ္၀န္တားေဆးလိုပဲ ေသြးခဲေစမွဳၿဖစ္နိုင္ေၿခကိုအနည္းငယ္ ၿမွင္.တတ္ေစ
ပါတယ္။

၂-၆။သတိၿပဳစရာမ်ား

-ပလာစတာကို သန္.ရွင္းၿပီးေၿခာက္ေသြ.တဲ. ဗိုက္၊တင္ပါး၊လက္ေမာင္းအေပၚ
အၿပင္ဘက္၊ရင္ဘတ္အေပၚပိုင္းကအေရၿပားေပၚမွာပဲကပ္သင္.ပါတယ္။ပြတ္တိုက္မွဳမ်ားတဲ.ေနရာမ်ိဳးမွာေတာ.မကပ္သင္.ပါဘူး။ဥပမာ-ဘရာစီရာၾကိဳး
ရဲ.ေအာက္မွာေပါ.။

-ပလာစတာကို ခုနွစ္ရက္တစ္ခါေၿပာင္းကပ္ရပါမယ္။

-ပလာစတာကိုခုနွစ္ရက္ၿပည္.လို.ခြာၿပီးရင္ ေဟာ္မုန္းေတြတစ္ၿခားၿပန္.မသြား
ေအာင္ ေခါက္ၿပီးမွအမွိဳက္ပုန္းထဲထည္.ရပါမယ္။ေၿမၾကီးထဲနဲ. ေရေၿမာင္းေရ
တြင္းေတြဆီ ေဟာ္မုန္းပ်ံနွံ.မသြားေအာင္ အိမ္သာထဲကို မစြန္.ပစ္သင္.ပါဘူး။

-ရာသီေသြးစလာတဲ.ပထမဆံုးရက္မွာ ပလာစတာစကပ္ရင္ ကြန္ဒံုးပါတြဲသံုး
စရာမလိုပါဘူး။

-ပလာစတာကြာသြားရင္ခ်က္ခ်င္းကပ္ေပးဖို.လိုပါတယ္။ ၂၄ နာရီေက်ာ္မွၿပန္ကပ္နိုင္ရင္ေတာ.တစ္ၿခားတားေဆးတစ္နည္းနည္း ဥပမာ-ကြန္းဒံုးကိုခုနွစ္
ရက္ေလာက္တြဲသံုးဖို.လိုပါတယ္။

-ဒီပလာစတာသံုးတာကကိုယ္၀န္တားနိုင္ေပမယ္.ကာလသားေရာဂါေတြကို
ေတာ.မကာကြယ္နိုင္ပါဘူး။

ကိုယ္၀န္တားေဆးေသာက္စရာမလိုတဲ.တစ္ၿခားနည္းလမ္းေတြကိုဆက္လက္
ေဖာ္ၿပေပးပါမယ္။

ေဒါက္တာဥာဏ္ေပၚ

ကိုးကား။ ။www.arhp.org
www.nlm.nih.gov
www.babycenter.com
က်န္းမာေရးစာတိုမ်ားစုစည္းမွဳ
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=620799981293977&set=a.572785052762137