Milk Supply ႏို႔ထြက္နည္းေနရင္

                             
(၁) ကၽြန္မအသက္က ၂၆ ႏွစ္ပါ။ ကေလးက ၂ လေလာက္ရွိျပီ။ မိခင္ႏို႔နဲ႔ ႏို႔မုန္႔ႏွစ္မ်ိဳးတိုက္ပါတယ္။ ကေလးေမြးျပီး ၄ ရက္ေန႔မွ ႏုိ႔စထြက္တယ္။ ကေလးက အေလးခ်ိန္အရမ္းက်သြားေတာ့ (formula ) ႏို႔မွဳန္႔ပါတုိက္ျဖစ္ေတာ့တယ္။ ႏုိ႔မွဳန္႔ တုိက္ရင္းနဲ႔ ႏုိ႔ေတာင္မစို႔တတ္ဘူး ျဖစ္သြားေသးတယ္။ ျပီးေတာ့ ႏို႔သီးေခါင္းကြဲေတာ့ နာလြန္းလို႔ ႏို႔စို႔တုိင္း မ်က္ရည္က်ခဲ့ရတယ္။ အခုေတာ့ ႏုိ႔သီးေခါင္းနာတာ သက္သာသြားျပီ ႏို႔လဲ စို႔တတ္ေနျပီ။ ႏို႔ထြက္တာ နည္းေနတယ္။ သူငယ္ခ်င္းတေယာက္က ကေလးႏို႔စို႔ရင္ လည္ပင္းကစျပီး အေၾကာေတြ ေရေတြ ႏို႔သီးေခါင္းရင္းထိ စီးဆင္းသြားသလို ခံစားရတယ္လုိ႔ ေျပာတယ္။ 

ကၽြန္မ တခါမွ အဲ့လုိမခံစားရဖူးဘူး ကေလးက ႏို႔မစို႔တတ္ေသးတာလားဆရာ။ ညာဘက္ ႏုိ႔ဖ်ားနားက အညိဳေရာင္အကြင္း ႏို႔သီးေခါင္းပတ္လည္က ေရာင္ေနေသးတယ္။ အေမက ႏုိ႔တမ်ိဳးတည္းတုိက္မွ ႏုိ႔က ထြက္လာလိမ့္မယ္ ေျပာတယ္။ အခု ကေလး၂ လေလာက္ရွိမွ ႏို႔ထြက္လာေအာင္ ႏုိ႔မွဳန္႔ျဖတ္လုိက္ရင္ ျဖစ္ပါ့မလားဆရာ။ ႏုိ႔မွဳန္႔မတုိက္ပဲနဲ႔ ကေလးကို မေလာက္မငွထားျပီး ႏုိ႔ေပးစုိ႔ရင္ ႏို႔ေတြမ်ားလာမလားဆရာ။ ကၽြန္မက မိခင္ႏို႔ပဲ တုိက္ခ်င္လို႔ပါ။ အစားအစာလဲ ေကာင္းေကာင္းစားပါတယ္။ ဟိုအရင္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တုန္းကေလာက္ မစားႏိုင္ေတာ့ဘူး အဲ့ဒါေၾကာင့္ ႏို႔ထြက္နည္းတာလားလဲမသိဘူး။ ေရလဲမ်ားမ်ားေသာက္ပါတယ္။ ဆရာ့ရဲ့ ႏို႔တိုက္မိခင္အစားအစာလဲ ဖတ္ထားပါတယ္။

(၂) ကေလးေမြးျပီးလို႔ ႏို႔ထြက္ေအာင္လုပ္ရတာအရမ္းနာတယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္ဆရာ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာအဆင္ေျပဖို႔ ဘာေတြ ျပင္ဆင္ထားသင့္ပါသလဲ။

ပံုမွန္ကိုယ္ဝန္၊ ပံုမွန္ကေလးေမြးဖြါးျခင္းေတြကေနပံုမွန္ ႏို႔ထြက္ပါတယ္။ လူတိုင္းနီးပါးအဆင္ေျပၾကပါတယ္။ ၾကိဳတင္ ျပင္ဆင္မႈဆိုတာကိုယ္ဝန္ရွိကတည္းက ႏို႔ထိပ္ဖ်ားကိုေရခ်ိဳးတိုင္းသန္႔ေပးတာသာလိုတယ္။ အာဟာရ မွ်တ လံုေလာက္ဘို႔လဲ လိုတာေပါ့။ ႏို႔ထြက္နည္းတာကို ျပဳျပင္နည္းနဲ႔ “ႏို႔တိုက္မိခင္ေတြ ဘာေတြ စားသင့္သလဲ” ေတြကို ဖတ္ထားရင္ ကိုယ္နဲ႔ဆိုင္တာ သိလာႏိုင္မယ္။ နာတယ္ဆိုတာတခ်ိဳ႕မွာသာရွိတယ္။

ႏို႔ထြက္နည္းတာကို ျပဳျပင္နည္း
ႏို႔ကိုစို႔ေပးတဲ့ လံႈ႕ေဆာ္မႈရွိမွ ႏို႔ထြက္ေစတယ္။ ကေလးကေမြးကင္းစအသားဝါ ျဖစ္ေနရင္ ႏို႔စို႔ခ်င္စိတ္ နည္းေနမယ္။ ကေလးကေကာင္းေကာင္းမစို႔တတ္တာအမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ လမေစ့ဘဲေမြးတဲ့ကေလး၊ အေလးခ်ိန္ နည္းလြန္းတဲ့ ကေလးေတြ ႏို႔မစို႔တတ္ဘူး။ မေအကကေလးေမြးျပီးအလုပ္လုပ္ရလို႔ ကေလးနဲ႔ခြဲေနရရင္ ႏို႔စို႔ အၾကိမ္ နည္းမယ္။ ႏို႔ထြက္ နည္းမယ္။ မေအကစိတ္ဖိစီးမႈ မ်ားေနရင္ ႏို႔ထြက္နည္းမယ္။ ကေလးကိုမေအႏို႔နည္းလို႔ ႏို႔ဗူးကူရင္လဲ ႏို႔ထြက္ နည္းမယ္။ ႏို႔သီးဖ်ားမာေန၊ နာေန၊ ေရာင္ေနရင္ နည္းေစမယ္။ ႏို႔ကိုခြဲစိတ္ခံရဘူးရင္လဲနည္းမယ္။ ဘီယာေသာက္ရင္ ႏို႔ထြက္ ပိုေစတယ္လို႔ ေျပာတာရွိတယ္။ တကယ္ေတာ့ အရက္ေၾကာင့္ ႏို႔ထြက္ နည္းေစတယ္။ တခ်ိဳ႕ ေဆးဝါးေတြကေန ႏို႔ထြက္ နည္းေစတယ္။ တားနည္း-တားေဆးေရြးခ်ယ္နည္းေရးထားတာရွိပါတယ္။

မိခင္ကလည္းအစားအစာ ျပည့္စံုလံုေလာက္ေအာင္စားပါ။ ေရွာင္စရာမလိုစားကိုစားရမွာေတြ ေရးထားပါတယ္။ တေန႔မွာ ကယ္လိုရီ ၁၈ဝဝ လိုမယ္။ ေရ-အရည္ မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ ကေလးကို ႏို႔ခဏခဏတိုက္ေပးပါ။ တခ်ိဳ႕က အိပ္ေနတဲ့ ကေလးကို ႏိႈးျပီးႏို႔တိုက္ခိုင္းတယ္။ Law of supply and demand စီးပြါးေရးသီအိုရီတခုလိုဝယ္အားရွိမွ ေရာင္းအား ေကာင္းတယ္။ ၂ နာရီတခါ တိုက္ခိုင္းတယ္။ ကေလးကို ႏို႔တိုက္ေနရင္းမိခင္ကေန ႏို႔ကိုညွစ္ေပးပါ။ ႏို႔တဖက္ကို ကုန္ေအာင္ စို႔ေစျပီးမွ ေနာက္တဖက္ကိုေျပာင္းတိုက္ပါ။ ကေလးကို ႏို႔တိုက္ျပီးတာနဲ႔ ႏို႔ကို Breast pump ႏုိ႔စုပ္ကရိယာနဲ႔ ၁ဝ-၂ဝ မိနစ္ၾကာစုပ္ေပးပါ။

လူ႔ကိုယ္ထဲမွာ Prolactin (ပရိုလက္တင္) ေဟာ္မုန္းအလံုအေလာက္ ရွိေနရင္ ႏို႔ေကာင္းေကာင္းထြက္မယ္။ သူနည္းရင္ ႏို႔နည္းမယ္။ Prolactin-inhibiting factors (Dopamine) ကေနထိန္းေပးေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီဓါတ္ကို ေခ်ဖ်က္တာ လုပ္ေပးႏိုင္ရင္ ႏို႔ထြက္မွန္ေစမယ္။ ဒါေပမဲ့ အမ်ိဳးသမီးတိုင္းကိုသံုးမရျပန္ဘူး။ နဂိုကတည္းက (ပရိုလက္တင္) ပံုမွန္ ရွိေနသူ၊ မ်ားေနသူေတြကိုဒီေဆးေပးလို႔ အက်ိဳးမထူးႏိုင္ဘူး။

(ပရိုလက္တင္) ကို (LTH) လို႔လဲေခၚတယ္။ (ပစ္က်ဴထရီ) ေခၚတဲ့ ဦးေႏွာက္ထဲက ေနရာကေန ထုတ္ေပးတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ၁ဝ-၂ဝ ဆအထိတိုးလားတယ္။ (ပရိုလက္တင္) အနည္း-အမ်ား ေဆးစစ္နည္းရွိတယ္။
• ႏို႔ထြက္နည္းျခင္း၊
• ေယာက္်ား-မိန္းမလိင္စိတ္ နည္းေနျခင္း၊
• ပန္းေသ-ပန္းညွိဳးျဖစ္ေနျခင္း၊
• ကေလးမရျဖစ္ေနျခင္း၊
• ရာသီမမွန္-မလာျခင္းေတြအတြက္ စစ္ေဆးရတယ္။

ပံုမွန္ဆိုရင္ -
• ေယာက္်ားမွာ 2 - 18 ng/mL
• ကိုယ္ဝန္မေဆာင္ မိန္းမမွာ 2 - 29 ng/mL
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မွာ 10 - 209 ng/mL ရွိရတယ္။

ႏို႔ထြက္မ်ားေစမဲ့ေဆးေတြလဲသံုးႏိုင္တယ္။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြရွိလို႔ ဆရာဝန္တိုင္းကေနမညႊန္ပါ။ ႏို႔ထြက္ မ်ားေစမဲ့ ေဆးေတြကေတာ့ Metoclopramide (Reglan), Domperidone (Motilium) နဲ႔ Sulpiride (Eglonyl, Dolmatil, Sulpitil, Sulparex, Equemote) ေတြ ျဖစ္တယ္။
• အေမရိကားမွာသံုးတတ္တဲ့ Reglan (Metoclopramide) ေဆးကကေလးေတြ ေလအန္တာ၊ မေအေတြ အအန္ သက္သာေစတာအတြက္ သံုးတယ္။ ႏို႔ထြက္မ်ားေအာင္ မေအကိုတခါေသာက္ 10mg ကိုတေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁-၂ ပတ္ ေသာက္ပါ။ ေဆးရဲ႕ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးကစိတ္ဓါတ္က်ေစတယ္။ ဝမ္းပ်က္၊ အိပ္ခ်င္၊ အစာမေက်၊ ပ်ိဳ႕-အန္၊ တက္၊ လက္တံုတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• ကေနဒါမွာသံုးတတ္တဲ့ Domperidone (Motilium, Motilidone) ေဆးကေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးသိပ္မဆိုးဘူး။ တခါေသာက္ 20mg ကိုတေန႔ ၄ ၾကိမ္ေသာက္ပါ။
• Sulpiride (Dolmatil, Sulparex, Sulpitil, Eglonyl, Equemote) ေဆးကအမွန္ဆိုရင္ Schizophrenia စိတ္ေရာဂါကိုသံုးတာ ျဖစ္တယ္။
• တိုင္းရင္း (ဟာဗယ္) ေဆးနည္းေတြလဲရွိတယ္။ Fenugreek capsules တခါေသာက္ ၃ ေတာင့္၊ တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၁ဝ ရက္ ေသာက္ပါ။ ေနာက္ပိုင္း ၂ ေတာင့္၊ ၁ဝ ရက္ေသာက္ပါ။ တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ေနာက္ပိုင္း ၁ ေတာင့္၊ တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၁ဝ ရက္ ေသာက္ပါ။ ေဆးေသာက္ျပီး ၃ ရက္အတြင္းသိသာလာမယ္။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးကေတာ့ ေခြ်းထြက္တာ၊ စြန္႔ထုတ္တာေတြ မ်ားမယ္။ Maple syrup အနံ႔တမ်ိဳးရမယ္။ ဆီးခ်ိဳရွိေနရင္၊ ပန္းနာရွိရင္ မေပးဘူး။
• Blessed Thistle တခါေသာက္ ၂-၃ ျပား၊ တေန႔ ၃ ၾကိမ္။
• Red Raspberry tea ျဖစ္ျဖစ္၊ ေဆးေတာင့္ျဖစ္ျဖစ္ ေသာက္ပါ။
• Oatmeal အုတ္စပါး (ေကြကာအုတ္) စားသံုးပါ။
• Yeast tablets တခါေသာက္ ၂-၃ ျပား၊ တေန႔ ၃ ၾကိမ္ေသာက္ပါ။

• မဂၤလာသတင္းစဥ္မွာဖတ္ရတယ္။ "ႏြားအျမီး၊ မီးဖုတ္ ျခစ္ထုတ္ျပီးအတံုးေလးေတြတံုး၊ ေၾကာင္ပန္းရြက္ လက္တစ္ဆုပ္၊ ငရုတ္ေကာင္း၊ ၾကက္သြန္ျဖဴ၊ ငါးပိ၊ ခ်င္း၊ ဆား၊ သင့္ေတာ္ရံုထည့္ျပီးဟင္းခါးခ်က္ တိုက္လိုက္၊ မၾကာခင္ ႏို႔ရႊင္ရႊင္ ထြက္လာလိမ့္မယ္။"

• Diet for a healthy breastfeeding mom ႏို႔တိုက္မိခင္ေတြ ဘာေတြ စားသင့္သလဲ
http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/04/diet-for-healthy-breastfeeding-mom.html
 
• Hyperprolactinaemia ႏို႔ထြက္-ေဟာ္မုန္းမ်ားျခင္း
http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/04/hyperprolactinaemia.html
 
• Nipple Crack and Fissure ႏို႔တိုက္မိခင္ ႏို႔ထိပ္ကြဲေနျခင္း
 http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2013/05/crack-and-fissure-in-nipple.html

Dr. တင့္ေဆြ
၈-၅-၂ဝ၁၂
၁-၃-၂ဝ၁၄

https://www.facebook.com/MyawadyNews/photos/a.351047714993066.76926.35