31.12.2013
• CT ရိုက္တာကို Very low-risk procedure အႏၲရာယ္ နည္းလြန္းတဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈလို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။
• ဆရာဝန္ေတြက မလိုအပ္ဘဲ ရိုက္ဘို႔ မခိုင္းပါ။
• သတိထားစရာေတြ ရွိပါတယ္။ ရိုးရိုး X-rays ထက္ ပိုျပီး X-rays သံုးရတယ္။
• ထိုးတဲ့ေဆးေၾကာင့္ ပ်ိဳ႕တာ၊ အေနရခက္တာ၊ ေႏြးလာတာ၊ စိုထိုင္းထိုင္း ခံစားရတာမ်ိဳး ခဏျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
• Side effects ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြထဲမွာ ေသြးျပန္ေၾကာထဲ ထိုးေပးရတဲ့
Liquid dye နဲ႔ Allergic reactions မတည့္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုမတည့္သူ ၁
သိန္းမွာ ၁ ေယာက္သာ ရွိတယ္။ မထိုးခင္ တည့္-မတည့္ စမ္းေသးတယ္။
• ဒါ့ေၾကာင့္ Asthma ပန္းနာရွိသူ၊ Emphysema အဆုပ္ေရာဂါရွိသူေတြကို သတိထားရမယ္။
• ေက်ာက္ကပ္ ေကာင္းေနရင္ ကိစၥမရွိပါ။ ရိုက္ျပီးရင္ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္တာ ေကာင္းတယ္။
• ရွားရွားပါးပါး ဒီေဆးက သိပ္မေကာင္းတဲ့ ေက်ာက္ကပ္ကို ထိခိုက္ႏိုင္လို႔ အထူးသတိထားရတယ္။ ေဆးေလ်ာ့ ထိုးရတတ္တယ္။
• ေက်ာက္ကပ္ ေကာင္းေနရင္ ကိစၥမရွိပါ။ ရိုက္ျပီးရင္ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္တာ ေကာင္းတယ္။
• ရွားရွားပါးပါး ဒီေဆးက သိပ္မေကာင္းတဲ့ ေက်ာက္ကပ္ကို ထိခိုက္ႏိုင္လို႔ အထူးသတိထားရတယ္။ ေဆးေလ်ာ့ ထိုးရတတ္တယ္။
• ဆီးခ်ိဳရွိသူေတြလဲ သတိထားရသူမဲ့ စာရင္းထဲ ပါတယ္။
• ႏွလံုးေရာဂါ ဆိုးဝါးသူေတြကိုလဲ သတိထားရတယ္။
• X-rays သံုးတာမို႔ ေနာင္တခ်ိန္မွာ ကင္ဆာ ျဖစ္မလားလဲ သုေတသနေတြ လုပ္ေနဆဲျဖစ္တယ္။ ျငင္းခံုေနဆဲ ျဖစ္တယ္။ ကင္ဆာ ျဖစ္မွာကို သက္ေသျပခ်က္ေတာ့ မရွိေသးပါ။
• ကေလးေတြက လူၾကီးထက္ ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားမယ္လို႔ ယူဆၾကတယ္။ ၁ ႏွစ္သားကေလး ဗိုက္ကို ရိုက္ရင္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ ဝ႕၁၈%၊ ေခါင္းကိုရိုက္ရင္ ဝ႕ဝ၇% လို႔ သုေတသနတခုက ဆိုထားတယ္။
• ဒါေပမဲ့ အေမရိကားမွာ ၁၅ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေပါင္း တႏွစ္မွာ ၆ သိန္းကို ရိုက္ေပးနတယ္။
• ႏွလံုးေရာဂါ ဆိုးဝါးသူေတြကိုလဲ သတိထားရတယ္။
• X-rays သံုးတာမို႔ ေနာင္တခ်ိန္မွာ ကင္ဆာ ျဖစ္မလားလဲ သုေတသနေတြ လုပ္ေနဆဲျဖစ္တယ္။ ျငင္းခံုေနဆဲ ျဖစ္တယ္။ ကင္ဆာ ျဖစ္မွာကို သက္ေသျပခ်က္ေတာ့ မရွိေသးပါ။
• ကေလးေတြက လူၾကီးထက္ ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားမယ္လို႔ ယူဆၾကတယ္။ ၁ ႏွစ္သားကေလး ဗိုက္ကို ရိုက္ရင္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ ဝ႕၁၈%၊ ေခါင္းကိုရိုက္ရင္ ဝ႕ဝ၇% လို႔ သုေတသနတခုက ဆိုထားတယ္။
• ဒါေပမဲ့ အေမရိကားမွာ ၁၅ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေပါင္း တႏွစ္မွာ ၆ သိန္းကို ရိုက္ေပးနတယ္။
• တကယ္တန္း ေျပာရရင္ မရိုက္သူေတြမွာလဲ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ကိန္းဂဏန္းနဲ႔ ေျပာရင္ ထူးျပီးပိုတာဟာ မေျပာပေလာက္ပါ။
Contrast material ျမင္ရေအာင္လုပ္တဲ့ေဆးကို တခ်ိဳ႕ေရာဂါေတြအတြက္ ေသြးျပန္ေၾကာထဲထိုးတယ္။ တခ်ိဳ႕ေရာဂါေတြအတြက္ အစာေဟာင္းအိမ္။၊ အဆစ္ထဲမွာထိုးေပးပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ၾက ပါးစပ္ကေနေသာက္ေရတယ္။ အျမဲတန္း အဲလိုေဆး မလိုပါ။
CAT computed axial tomography scan ကို
• Head ဦးေခါင္းကို blood clots, skull fractures, tumors, and infections ေသြးခဲ၊ ဦးေခါင္းခြံကြဲျခင္း၊ ကင္ဆာ-အက်ိတ္၊ ဦးေႏွာက္ ပိုးဝင္တာေတြသိဘို႔ ရိုက္မယ္။
• Spine ခါးဆစ္ကို vertebral fractures and herniated intervertebral disks ခါးဆစ္ရိုးက်ိဳး-မက်ိဳး၊ အဆုပ္ပံုမွန္မဟုတ္တာနဲ႔ ပိုးဝင္တာေတြသိဘို႔ရိုက္မယ္
• Chest ရင္ပတ္ကို heart abnormalities, lung abnormalities and infections ႏွလံုးခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္၊ အဆု္ပခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေတြနဲ႔ ပိုးဝင္တာေတြသိဘို႔ရိုက္မယ္
• Abdomen ဝမ္းဗုိက္ကို tumors, infections, abnormal anatomy, appendicitis and cysts အက်ိတ္-ကင္တာ၊ ပိုးဝင္တာ၊ ဝမ္းဗိုက္ခႏၶာေဗဒ၊ အူအတက္ေပါက္တာနဲ႔ အလံုးစတာေတြအတက္ရိုက္မယ္။
CAT Scans နဲ႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္
CAT scan မွာ ဓါတ္ေရာင္ျခည္ နည္းနည္းသံုးတယ္။ 10 mSv ရွိတယ္။ ဒီလိုျဖစ္တာဟာ လူေတြ ေနရာင္ကေနရေနတဲ့ ဓါတ္ေရာင္ျခည္ ၃ ႏွစ္စာနဲ႔ညီမွ်တယ္။ ဒါေပမဲ့ မစိုးရိမ္သင့္ပါ။ အက်ိဳးရလဒ္နဲ႔ ခံစားရမွာကို ခ်ိန္ထိုးျပီး CAT scan ရိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ American College of Radiology ဌာနရဲ႕အဆိုအရ CAT scan တခါရိုက္တာနဲ႔ သေႏၶသားကို ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး မျဖစ္ေစဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မလိုအပ္ဘဲ မရိုက္သင့္ပါ။
CAT Scans နဲ႔ ႏို႔တိုက္မိခင္
ရိုက္တဲ့အခါ dye ေဆးထိုးခဲ့ရရင္ ကေလးႏို႔တိုက္ဘို႔ ေနာက္ထပ္ ၂၄-၄၈ နာရီေစာင့္သင့္ပါတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
Contrast material ျမင္ရေအာင္လုပ္တဲ့ေဆးကို တခ်ိဳ႕ေရာဂါေတြအတြက္ ေသြးျပန္ေၾကာထဲထိုးတယ္။ တခ်ိဳ႕ေရာဂါေတြအတြက္ အစာေဟာင္းအိမ္။၊ အဆစ္ထဲမွာထိုးေပးပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ၾက ပါးစပ္ကေနေသာက္ေရတယ္။ အျမဲတန္း အဲလိုေဆး မလိုပါ။
CAT computed axial tomography scan ကို
• Head ဦးေခါင္းကို blood clots, skull fractures, tumors, and infections ေသြးခဲ၊ ဦးေခါင္းခြံကြဲျခင္း၊ ကင္ဆာ-အက်ိတ္၊ ဦးေႏွာက္ ပိုးဝင္တာေတြသိဘို႔ ရိုက္မယ္။
• Spine ခါးဆစ္ကို vertebral fractures and herniated intervertebral disks ခါးဆစ္ရိုးက်ိဳး-မက်ိဳး၊ အဆုပ္ပံုမွန္မဟုတ္တာနဲ႔ ပိုးဝင္တာေတြသိဘို႔ရိုက္မယ္
• Chest ရင္ပတ္ကို heart abnormalities, lung abnormalities and infections ႏွလံုးခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္၊ အဆု္ပခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေတြနဲ႔ ပိုးဝင္တာေတြသိဘို႔ရိုက္မယ္
• Abdomen ဝမ္းဗုိက္ကို tumors, infections, abnormal anatomy, appendicitis and cysts အက်ိတ္-ကင္တာ၊ ပိုးဝင္တာ၊ ဝမ္းဗိုက္ခႏၶာေဗဒ၊ အူအတက္ေပါက္တာနဲ႔ အလံုးစတာေတြအတက္ရိုက္မယ္။
CAT Scans နဲ႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္
CAT scan မွာ ဓါတ္ေရာင္ျခည္ နည္းနည္းသံုးတယ္။ 10 mSv ရွိတယ္။ ဒီလိုျဖစ္တာဟာ လူေတြ ေနရာင္ကေနရေနတဲ့ ဓါတ္ေရာင္ျခည္ ၃ ႏွစ္စာနဲ႔ညီမွ်တယ္။ ဒါေပမဲ့ မစိုးရိမ္သင့္ပါ။ အက်ိဳးရလဒ္နဲ႔ ခံစားရမွာကို ခ်ိန္ထိုးျပီး CAT scan ရိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ American College of Radiology ဌာနရဲ႕အဆိုအရ CAT scan တခါရိုက္တာနဲ႔ သေႏၶသားကို ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး မျဖစ္ေစဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မလိုအပ္ဘဲ မရိုက္သင့္ပါ။
CAT Scans နဲ႔ ႏို႔တိုက္မိခင္
ရိုက္တဲ့အခါ dye ေဆးထိုးခဲ့ရရင္ ကေလးႏို႔တိုက္ဘို႔ ေနာက္ထပ္ ၂၄-၄၈ နာရီေစာင့္သင့္ပါတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
No comments:
Post a Comment