ေဒါက္တာသက္ဦး
ေျပာင္းလဲ တိုးတက္လာတဲ့ နည္းပညာေတြနဲ႔ အတူ ရွာေဖြေတြ႔ရွိမႈ အသစ္ေတြထဲမွာ ေရာဂါဘယေတြ ကလည္း ထိပ္ဆံုးက ပါလာပါတယ္။ အဲဒီထဲကမွ ကင္ဆာဆိုတာႀကီး ေပၚေပါက္လာေတာ့ လူသားေတြ အတြက္ ေခ်ာက္ခ်ား စရာပါပဲ။ နည္းလမ္းေပါင္းစံု သံုးၿပီး ကုသဖို႔၊ ကာကြယ္ဖို႔ ႀကိဳးစားေပမယ့္ ရာႏႈန္းျပည့္ ေအာင္ျမင္မႈ မရႏိုင္ေသးဘဲ ေဝဒနာ ေလ်ာ့ပါးဖို႔၊ သက္တမ္း ဆြဲဆန္႔ဖို႔ကိုပဲ အေလးထားေနၾကရဆဲ ပါ။ အသိေစာလို႔ အဆင္ေျပတဲ့ ကုထံုးအခ်ဳိ႕ ရွိသည့္တိုင္ေအာင္ ကင္ဆာျဖစ္ၿပီ ဆိုတာနဲ႔ ေသပြဲ လက္မွတ္ရသလို စိုးထိတ္ေနၾကရဆဲ ပါ။
ကင္ဆာ
ကင္ဆာ ဆိုတာက နာတာရွည္ အလံုးအက်ိတ္ (Malignant Tumor) လို႔ ေယဘုယ် သိၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ပံုမွန္ မဟုတ္တဲ့ ဆဲလ္ေတြ ပြားမ်ားလာ ၿပီး ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ပ်ံ႕ႏွံ႔ရာက ျဖစ္လာတဲ့ ေရာဂါစု တခုပါပဲ။ အလံုးအက်ိတ္ တိုင္းကေတာ့ ကင္ဆာ မျဖစ္တတ္ပါဘူး။
သတိထားရမယ့္ လကၡဏာေတြ အေနနဲ႔ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ေျပာေလ့ရွိတာက အဖု၊ အက်ိတ္ေတြ အရင္က မရွိဘဲ ေပၚလာတာ၊ ပံုမွန္ မဟုတ္ဘဲ ေသြးထြက္တာ၊ နာတာ ရွည္ေခ်ာင္းဆိုးတာ၊ အေၾကာင္းမဲ့ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့က်လာတာ၊ ဝမ္းသြားတဲ့ အေလ့အထေတြ ေျပာင္းလာတာ (ဝမ္းခ်ဳပ္လာတာ၊ ဒါမွမဟုတ္ မၾကာခဏ ဝမ္းေလွ်ာတာ) စတာေတြ ျဖစ္လာရင္ေတာ့ ကင္ဆာကို သံသယျဖစ္ ၾကပါတယ္။ ကင္ဆာ ကလည္း တကိုယ္လံုးမွာ ဆိုရင္ အမ်ိဳးေပါင္း ၁၀ဝ ေက်ာ္ေလာက္ ျဖစ္ေနတတ္တာပါ။
လကၡဏာမ်ား
ကင္ဆာ စတင္ ျဖစ္ေပၚခ်ိန္မွာေတာ့ လကၡဏာ ျပေလ့ မရွိပါဘူး။ အမ်ားအားျဖင့္ အလံုးအက်ိတ္ ေပၚလာတာ၊ အနာျဖစ္လာတာကေန စတတ္ပါ တယ္။ ဒါေပမယ့္ ျဖစ္တဲ့ေနရာနဲ႔ ကင္ဆာရဲ႕ ျခားနားတဲ့ သဘာဝေတြလိုက္ၿပီး တခုနဲ႔တခု ထပ္တူ ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ တခ်ိဳ႕ဆိုရင္ တျခားေရာဂါကို ကုသရင္းမွ ေတြ႔ရွိရတတ္တာပါ။ ကင္ဆာ စတင္ ျဖစ္တဲ့ေနရာမွာ လကၡဏာေတြျပတာမ်ိဳး ရွိသလို ေရာဂါရင့္ၿပီး အျခားေနရာေတြကို ျပန္႔ပြားၿပီး ျပတတ္တဲ့ လကၡဏာေတြလည္း ရွိပါတယ္။
မူလျဖစ္တဲ့ ေနရာမွာေတာ့ အမ်ားအားျဖင့္ အလံုးအက်ိတ္ေၾကာင့္နဲ႔ အနာျဖစ္လာတာေၾကာင့္ လကၡဏာေတြ ေပၚလာပါတယ္။ ဥပမာ-အဆုတ္ ကင္ဆာျဖစ္ရင္ ေလျြပန္ေလးေတြပိတ္ၿပီး ေခ်ာင္းဆိုး တာ၊ ေရာဂါပိုးဝင္ၿပီး အဆုတ္ေရာင္ နမိုးနီးယားလို ျဖစ္တာေတြကို ေတြ႔ရမွာပါ။ အစာေရမ်ဳိႁပြန္ (Oesophagus) ကင္ဆာဆိုရင္ အစာေရမ်ိဳ က်ဥ္းၿပီး အစာစားရင္ နာက်င္တာ၊ နင္တာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္တာပါ။
အူမႀကီးနဲ႔ စအိုပိုင္း ကင္ဆာေတြမွာ ဆိုရင္ ဝမ္းသြားေနက် ပံုစံ ေျပာင္းလာတာမ်ိဳးပါ။ ရင္သားတို႔၊ ေဝွးေစ့တို႔လို ေနရာေတြမွာ ဆိုရင္ေတာ့ အလံုးအက်ိတ္ စမ္းမိတတ္ပါတယ္။ အက်ိတ္ေတြက အနာျဖစ္ၿပီး ေသြးယိုတဲ့ အခါ ေခ်ာင္းဆိုး ေသြးပါျဖစ္တာ၊ ေသြးအားနည္းတာ၊ ဝမ္းသြားရင္ ေသြးပါတာ၊ ဆီးအိမ္ကင္ဆာမွာဆိုရင္ ဆီးထဲေသြးပါတာ မ်ိဳးေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေတြ ျဖစ္တတ္တဲ့ သားအိမ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ကင္ဆာေတြ က်ျပန္ေတာ့လည္း မိန္းမကိုယ္က ေသြးဆင္းတာ ေတြ ေတြ႔ရပါတယ္။ သိပ္ရင့္လာတဲ့ အခါ မနာက်င္တဲ့ အလံုးအက်ိတ္က နာက်င္လာတတ္ ျပန္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ ကင္ဆာေတြ က်ေတာ့လည္း ဝမ္းဗိုက္မွာ၊ ရင္ဘတ္မွာ အရည္ေတြ စုလာတတ္ ျပန္ပါေသးတယ္။
ဒီလို လကၡဏာေတြ ျပတိုင္းလည္းပဲ ကင္ဆာ ျဖစ္ေနၿပီရယ္လို႔ စိတၲဇ မျဖစ္သင့္ပါဘူး။ ေသခ်ာေအာင္ စမ္းသပ္မႈေတြ ျပဳလုပ္ၿပီး မွသာ ကင္ဆာလို႔ သတ္မွတ္ရမွာပါ။ အျခား ေနရာေတြကို ပ်ံ႕ႏွံ႔လို႔ျဖစ္တဲ့ လကၡဏာ ေတြလည္း တကိုယ္လံုးမွာ ေတြ႔တတ္ပါတယ္။ ေသြးကင္ဆာလိုမ်ိဳးနဲ႔ အသည္း၊ ေက်ာက္ကပ္ ကင္ဆာေတြ မွာေတာ့ အေၾကာင္းရင္း ရွာမရတဲ့ အဖ်ားတက္ေနတာကို ေတြ႔ရေလ့ရွိပါတယ္။
ပ်ံ႕ႏွံ႔တဲ့ေနရာ အလိုက္ လကၡဏာေတြကို ၾကည့္ရင္ ဦးေႏွာက္နဲ႔ပတ္သက္ရင္ ေခါင္းကိုက္ေနတတ္တာ၊ တက္ခ်က္တာ၊ မူးေဝတာေတြ အၿမဲျဖစ္ေန တတ္ပါတယ္။ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းမွာ ဆိုရင္ ေခ်ာင္းဆိုးတာ၊ ေခ်ာင္းဆိုးေသြးပါ ျဖစ္တာ၊ အသက္႐ႉ က်ပ္တာေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။
သားနံရည္ က်ိတ္ေတြ ေရာင္ရမ္း ႀကီးမားလာတာကလည္း ကင္ဆာေတြရဲ႕ အေတြ႔မ်ားတဲ့ လကၡဏာပါပဲ။ အသည္း ႀကီးတာ၊ သရက္ရြက္ႀကီးတာ၊ အသားဝါတဲ့ လကၡဏာေတြ ကိုလည္း ေရာဂါပ်ံ႕ႏွံ႔ရင္ ေတြ႔ရပါတယ္။ အ႐ိုးေတြ နာက်င္တာ၊ အလိုလိုေနရင္း က်ိဳးတာေတြလည္း ေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။ လက္ေခ်ာင္းမွာ လက္သည္းေတြ တင္းပုတ္ႀကီးလို ျဖစ္လာတာ၊ ေရဖ်ဥ္းျဖစ္တာ၊ ဦးေႏွာက္အာ႐ံုေၾကာ ဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြ ႀကံဳလာတာ ကလည္း ကင္ဆာကို ထည့္တြက္ စဥ္းစားရမယ့္ ပ်ံ႕ႏွံ႔ျခင္း လကၡဏာေတြပါပဲ။
အေၾကာင္းရင္း
ဘယ္ကင္ဆာက ဘာေၾကာင့္ အျဖစ္မ်ားတယ္ ဆိုတာကို ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္ ေတြနဲ႔ ေျပာဆိုလာႏိုင္ ၾကေပမယ့္ ဒါေၾကာင့္ ဒါျဖစ္တယ္လို႔ တထစ္ခ်ေျပာဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ေသး တာေတြလည္း ေတြ႔ေနရဆဲပါ။
ေဆးလိပ္ေသာက္တာက ကင္ဆာေၾကာင့္ ေသဆံုးမႈမွာ ၂၂ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ေတြ႔ရၿပီး အဝလြန္တာ၊ မွ်တတဲ့ အစားအေသာက္ေတြ မစားတာ၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ မလုပ္တာနဲ႔ အရက္ေသာက္သံုးတဲ့ အေလ့အထေတြ ရွိသူေတြ ရဲ႕ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလာက္က ကင္ဆာေၾကာင့္ ေသဆံုးႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
တျခား အေၾကာင္းေတြထဲမွာေတာ့ ကူးစက္ ေရာဂါေတြ (အသည္းေရာင္ပိုး၊ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ ပိုး စသျဖင့္) နဲ ့ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ ေတြ႔ထိျခင္းေတြ ပါဝင္ပါတယ္။ မဖြံ႕ၿဖိဳးေသးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ အတြက္ကေတာ့ ကင္ဆာ စုစုေပါင္းရဲ႕ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္က အသည္းေရာင္ပိုး ဘီ၊ စီ နဲ႔ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ေၾကာင့္ ျဖစ္တာကို ေတြ႔ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ကင္ဆာ ျဖစ္ရျခင္း အေၾကာင္းအရင္း ေတြထဲမွာ မ်ိဳး႐ိုးဗီဇကလည္း တစိတ္တပိုင္း ပါဝင္ေနပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါသည္ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၁၀ ရာခိုင္ ႏႈန္းေလာက္ကေတာ့ မ်ိဳး႐ိုးလိုက္တာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ဆားအငန္ စားတာမ်ားလို႔ အစာအိမ္ကင္ဆာ ျဖစ္တာ၊ ကြမ္းသီးစားလို႔ ခံတြင္းကင္ဆာ ျဖစ္တာ၊ အသည္းေရာင္ ဘီ၊ စီ ေတြေၾကာင့္ အသည္းကင္ဆာ ျဖစ္တာ ဆိုသလို တိက်တဲ့အေၾကာင္းေတြလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ ေသြးဆံုး အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ေဟာ္မုန္း ကုထံုးေတြ၊ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္နဲ႔ ထိေတြ႔မႈ မ်ားျပားတာေတြ ကလည္း အေၾကာင္းေတြ ပါပဲ။
ကင္ဆာေရာဂါ ရွာေဖြျခင္း
တိုးတက္လာတဲ့ ပစၥည္းကိရိယာ၊ နည္းလမ္း ေတြနဲ႔ အညီ ကင္ဆာကို နည္းမ်ိဳးစံုနဲ ့ စမ္းသပ္ရွာေဖြ အတည္ျပဳ ႏိုင္ေနပါၿပီ။ အမွတ္တမဲ့ ေတြ႔ရွိတာျဖစ္ေစ၊ ေရာဂါလကၡဏာေတြကို သံသယျဖစ္လို႔ ျဖစ္ေစ ထပ္မံ စမ္းသပ္ရွာေဖြ ရပါေတာ့တယ္။ ႐ိုး႐ိုးဓာတ္မွန္ ကအစ ေသြးစစ္တာ၊ အသားစယူတာ၊ တယ္လီေဗးရွင္း ဓာတ္မွန္႐ိုက္တာ၊ သံလိုက္လိႈင္း ဓာတ္မွန္႐ိုက္တာ စတဲ့ နည္းလမ္းေပါင္း မ်ားစြာနဲ႔ပါပဲ။ ျဖစ္ေနတဲ့ လကၡဏာ၊ ေတြ႔ရွိရတဲ့ စမ္းသပ္ခ်က္ ေပါင္းစံုနဲ႔ အေျဖရွာ ညႇိၿပီးမွ ေရာဂါကို အတည္ျပဳရတာပါပဲ။
ကင္ဆာျဖစ္ပြားမႈအေျခအေန
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေလ့လာခ်က္အရ ၁ ႏွစ္အတြင္း ကင္ဆာေဝဒနာရွင္ ၁၄ ဒသမ ၁ သန္း လူနာသစ္ ေတြ႔ရၿပီး ၈ ဒသမ ၂ သန္း ကေတာ့ ေသဆံုးၾကတယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။ အေတြ႔မ်ားတဲ့ ကင္ဆာေတြကေတာ့ အဆုတ္ ကင္ဆာ၊ ဆီးက်ိတ္ ကင္ဆာ၊ အူမႀကီးနဲ႔ စအို ကင္ဆာ၊ အစာအိမ္ ကင္ဆာ၊ အသည္း ကင္ဆာေတြ ျဖစ္ၿပီး အမ်ိဳးသမီးေတြမွာေတာ့ ရင္သားကင္ဆာ၊ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာေတြ ကလည္း အျဖစ္မ်ားတဲ့ အထဲမွာ ပါဝင္ပါတယ္။ အေရျပားကင္ဆာ၊ ဦးေႏွာက္ ကင္ဆာ၊ ေသြးကင္ဆာေတြလည္း ေတြ႔ရွိရတတ္တဲ့ အထဲမွာ ပါဝင္ပါတယ္။
ကာကြယ္လို႔ ရႏိုင္သလား
အေနအထိုင္ အစားအေသာက္ပိုင္းမွာ သတိမူ ဆင္ျခင္ ေနထိုင္တတ္တာေတြက ကင္ဆာျဖစ္ပြားမႈ အလားအလာကို အနည္းနဲ႔ အမ်ားေတာ့ ကာကြယ္ ေပးႏိုင္မွာပါ။ ေဆးလိပ္ မေသာက္တာ၊ အဝ မလြန္ေအာင္ ထိန္းတာ၊ အာဟာရ မွ်တတဲ့ အစား အေသာက္ကို ေရြးခ်ယ္ စားေသာက္တာေတြက ေကာင္းတဲ့ အေလ့ အထေတြပါ။
ကိုယ္လက္လႈပ္ရွား မလုပ္တာ၊ အရက္ေသာက္လြန္တာ၊ လိင္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ကူးစက္ေရာဂါေတြ ျဖစ္တာ၊ ေလထုညစ္ညမ္းတာ ေတြကလည္း ကင္ဆာျဖစ္ေစတာမို႔ သတိထားေရွာင္ ၾကဥ္ၿပီး ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ေတြနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ မထိေတြ႔ေအာင္၊ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ေတြ အခ်ိန္ရွည္ၾကာ မထိေတြ႔ ေအာင္ ေနထိုင္ဖို႔လည္း လိုအပ္တာပါပဲ။
ေၾကာက္စရာေကာင္းသလို တကယ္လည္း ထိတ္လန္႔စရာ ကင္ဆာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သတိထား သင့္သလို အေၾကာက္လည္း မလြန္ရေအာင္ အေျခခံ အခ်က္ကေလးေတြကို ဗဟုသုတအျဖစ္ အသိေပး လိုက္ပါတယ္။ အျဖစ္မ်ားၿပီး ေျခာက္လွန္႔ေနတဲ့ ကင္ဆာေတြအတြက္ ေနာက္ထပ္ အေသးစိတ္ ဆက္လက္တင္ျပသြားဖို႔ ရည္ရြယ္ ထားတာကိုလည္း အသိေပးအပ္ပါတယ္။
http://
No comments:
Post a Comment