ကမာၻ ့အဆန္းက်ယ္ အလွပဆံုး သဘာဝေရကန္မ်ား

ကမာၻေပၚတြင္ တည္ေနပံုအရ၊ ပတ္ဝန္းက်င္ အေနအထားအရ၊ အေရာင္အဆင္းအရ လူတို႔၏ စိတ္အာ႐ံုကို ထူးထူးျခားျခား ဆြဲေဆာင္ႏုိင္ေလာက္သည့္ သဘာဝေရကန္ႀကီးမ်ား ရွိေနသည္။
ကမာၻ႕ႏုိင္ငံ အမ်ားအျပားတြင္ သဘာဝတရားအတိုင္း ဆန္းက်ယ္လွပသည့္ ေရကန္ႀကီးမ်ား ရွိေနတတ္ေသာ္လည္း ယင္းတို႔အနက္မွ အဆန္းၾကယ္ဆံုးႏွင့္ အလွပဆံုးဟု ယူဆရမည့္ (၁၀)ခုကို ေရြးခ်ယ္ေကာက္ႏုတ္ ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။

၁၀။ ပင္လယ္ေသ (ေဂ်ာ္ဒန္၊ အစၥေရး၊ ပါလက္စတိုင္း)


ပင္လယ္ေသဟု ေခၚေသာ္လည္း အမွန္တကယ္အားျဖင့္ ဆားဓာတ္လြန္ကဲလြန္းသည့္ ေရငန္အိုင္ႀကီးတစ္ခုမွ်သာ ျဖစ္သည္။
ေဂ်ာ္ဒန္၊ အစၥေရး၊ ပါလက္စတိုင္းတို႔ ဝန္းရံေနေသာ ကန္ႀကီးတြင္ ဆားႏွင့္ ဓာတ္ဆားအမ်ိဳးမ်ိဳး ျပင္းအားျမင့္မားစြာ ေပ်ာ္ဝင္ေနေသာေၾကာင့္ ေရေနသက္ရွိမ်ား ရွင္သန္ေနထိုင္ႏုိင္ျခင္း မရွိေသာ ထူးထူးျခားျခား ကန္ႀကီးလည္း ျဖစ္သည္။

ထို႔အျပင္ ေရ၏ဖြဲ႕စည္းပံုတြင္ ဆားဓာတ္ပါဝင္မႈ မ်ားျပားလြန္းျခင္းေၾကာင့္ ေရဆင္းကူးသူတိုင္း ေပါေလာေပၚေနတတ္ျခင္းမွာလည္း ပင္လယ္ေသ၏ ထူးျခားမႈ တစ္ခုျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ေအာက္ ၄၂၃ မီတာထိ နိမ့္က်တည္ရွိေနျခင္းကလည္း ပင္လယ္ေသကို ကမာၻ႕အနိမ့္ဆံုး ေရကန္တစ္ခုအျဖစ္ မွတ္တမ္းဝင္လာေစသည္။
ပင္လယ္ေသသည္ ခရစ္ယာန္သမၼာက်မ္းစာလာ ျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္မႈရွိသည့္ သမိုင္းဝင္ ေနရာတစ္ခု အျဖစ္လည္း ထင္ရွားသည္။

၉။ ဘယ္ရီရက္ဆာေရကန္ (အေမရိကန္)


အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၊ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ရွိ နာပါေဒသတြင္ တည္ရွိေသာ ဘယ္ရီရက္ဆာသည္ ေဒသတြင္း အႀကီးမားဆံုး ေရကန္ႀကီးလည္း ျဖစ္သည္။
ကမာၻလွည့္ခရီးသြားမ်ားကို ဆြဲေဆာင္ေနသည့္ အလွအပ႐ႈခင္းေနရာ တစ္ခုအျဖစ္သာမကဘဲ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ထုတ္ယူေရးတြင္လည္း ဘယ္ရီရက္ဆာ ေရကန္ႀကီးက အလြန္အေရးပါသည္။

ေရကန္ႀကီးတြင္ အထူးလူသိမ်ား ထင္ရွားသည့္အရာမွာ Glory Holeေခၚ ေရဆင္းေပါက္ႀကီး ျဖစ္သည္။ အခ်င္း ၇၂ ေပ အက်ယ္ရွိေသာ အေပါက္ႀကီးသည္ ေအာက္ဘက္တြင္ ေပ ၂၀၀ မွ်ထိ နက္႐ိႈင္းစြာတည္ရွိသည္။

အကယ္၍ ေရကန္ႀကီးထဲတြင္ သတ္မွတ္ပမာဏထက္ ေရထုပိုမ်ားလာပါက အဆိုပါ အေပါက္ႀကီးမွတစ္ဆင့္ တစ္စကၠန္႔လွ်င္ ၄၈,၈၀၀ ကုဗေပ ပမာဏမွ် ေရမ်ားကို လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ ဝါးမ်ိဳစုပ္ယူသြားေစႏုိင္သည္။ ထိုေရမ်ားကို ေရကန္ေပါင္တြင္ ေဆာက္လုပ္ထားသည့္ ေရကာတာႀကီး၏ အျခားဘက္သို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးႏုိင္ေအာင္ စီမံထားသည္။

လံုၿခံဳေရး အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ အဆိုပါ ေရဆင္းပိုက္ေပါက္ႀကီး အနီးသို႔ လူအမ်ား သြားေရာက္ခြင့္ကို တားျမစ္ထားသလို ေရကန္အတြင္းမွ အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားတြင္လည္း ေရကူးခြင့္ကို ပိတ္ပင္ထားသည္။

၈။ ကရက္တာေရကန္ (အေမရိကန္)


အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၊ ေအာ္ရီဂြန္ရွိ ေရကန္ႀကီးသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း ၇၇၀၀ ခန္႔က မာဇာမားေတာင္ႀကီး ၿပိဳက်ရာမွ ေပၚေပါက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။

အနက္ ၂,၁၄၈ ေပရွိေသာ ကရက္တာသည္ အေမရိကန္တြင္ အနက္႐ိႈင္းဆံုး ေရကန္ႀကီးျဖစ္သည္။ တုိင္းတာမႈစံႏႈန္း ကြဲလြဲခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ကမာၻေပၚတြင္ သတၱမ၊ (သို႔မဟုတ္) နဝမ အနက္ဆံုးေရကန္အျဖစ္ ႏွစ္မ်ိဳးသတ္မွတ္ခံရသည္။

ထူးျခားခ်က္မွာ ယင္းေရကန္ႀကီးသို႔ စီးဝင္သည့္ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားႏွင့္ အျခားေသာ ေရအရင္းအျမစ္မ်ား လံုးဝရွိမေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ညစ္ညမ္းပစၥည္းမ်ား ကင္းရွင္းသျဖင့္ ေရထုမွာ အလြန္ၾကည္လင္ၿပီး ေရမ်က္ႏွာျပင္ေအာက္ ၄၃ ဒသမ ၃ မီတာမွ်ထိ တိုးလွ်ိဳေပါက္ ျမင္ေနရသည္။
ေရကန္ႀကီးအနီးတြင္ အနည္းဆံုး သက္တမ္း ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ေနၿပီဟု ယူဆရသည့္ သစ္ပင္ႀကီးတစ္ပင္လည္း ရွိသည္။ ေရကန္ထဲတြင္ ေမွာ္ဆရာႏွင့္ တေစၦသေဘၤာဟု အမည္ေပးထားသည့္ ကၽြန္းႏွစ္ခုလည္း သီးျခားစီ တည္ရွိေနၾကသည္။

၇။ ဘိုင္ကယ္လ္ေရကန္ (႐ုရွား)


႐ုရွားႏုိင္ငံ၊ ဆိုက္ေဘးရီးယား ေဒသ၏ ေတာင္ပိုင္းတြင္ တည္ရွိေသာ ေရကန္ႀကီးသည္ ျပတ္ေရြ႕ေၾကာင္းႀကီးမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ Rift Lake အမ်ိဳးအစား ေရကန္ျဖစ္သည္။

၅,၃၈၇ ေပ နက္႐ိႈင္းသည့္ ဘုိင္ကယ္လ္သည္ ကမာၻ႕အနက္ဆံုး ေရကန္ႀကီးအျဖစ္လည္း မွတ္တမ္းတင္ထားသည္။ ႏုန္းအနည္အႏွစ္မ်ား ပို႔ခ်မႈေၾကာင့္ ေရကန္၏ ေအာက္ေျခသည္ ကမာၻ႕အနက္ဆံုး ေျမလႊာကၽြံဝင္ ခ်ိဳင့္ဝွမ္းတစ္ခု ျဖစ္လာၿပီး ယေန႔တုိင္ စူးစမ္းေလ့လာႏုိင္ျခင္း မရွိေသးေပ။
အေမရိကန္ႏွင့္ ႐ုရွားသုေတသီမ်ားက ႏုန္းအနည္အႏွစ္ ပို႔ခ်မႈမ်ားကို အေျခခံ ေလ့လာခဲ့ရာ အခ်ိဳ႕ေသာ ႏုန္းႏွစ္မ်ားသည္ သက္တမ္းႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀,၀၀၀ မွ်ထိပင္ ရွိေနသည္ကို ေတြ႕ရွိခဲ့ရသည္။

ယင္းမွာ ဘူမိေဗဒပညာရပ္ သမုိင္းတြင္ သက္တမ္းအရင့္ဆံုး ပို႔ခ်အနည္အႏွစ္မ်ား အျဖစ္လည္း မွတ္တမ္းဝင္ခဲ့သည္။ ဘိုင္ကယ္လ္ေရကန္သည္ ကမာၻေပၚတြင္ အေစာဆံုးျဖစ္တည္ေနသည့္ ေရကန္ႀကီးတစ္ခုလည္း ျဖစ္ႏုိင္ၿပီး သက္တမ္းအားျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅ သန္းႏွင့္ သန္း ၃၀ ၾကားမွ်ထိ ရွိေနၿပီဟုလည္း ယူဆရသည္။

ဘိုင္ကယ္လ္သည္ ေဒသတြင္း ေဂဟစနစ္ကို ထိန္းညႇိေပးသည့္ ဇီဝေဗဒ ရပ္ဝန္းတစ္ခုလည္းျဖစ္ၿပီး ေဒသတစ္ခုလံုးတြင္ ေနထုိင္သည့္ သက္ရွိတိရစာၦန္ မ်ိဳးစိတ္အားလံုး၏ ၈၀ ရာခုိင္ႏႈန္းမွ်သည္ ေရကန္ႏွင့္ ဆက္စပ္ၿပီး ရွင္သန္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိ႔အျပင္ အပင္မ်ိဳးစိတ္ ၁,၀၀၀ မွ်သည္လည္း ေရကန္ထဲတြင္ ရွင္သန္ေပါက္ဖြားလ်က္ရွိသည္။

ဘိုင္ကယ္လ္ေရကန္ႀကီးကို UNESCO က ကမာၻ႕အေမြအႏွစ္ အထိမ္းအမွတ္ ေနရာတစ္ခုအျဖစ္ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္က သတ္မွတ္ခဲ့သည္။

၆။ ေအဘရာဟမ္ေရကန္ (ကေနဒါ)


ကေနဒါႏိုင္ငံရွိ အယ္လ္ဘာတာ ေဒသမွ ေအဘရာဟမ္ အုိင္ႀကီးသည္ သဘာဝေရကန္စစ္စစ္ဟု သတ္မွတ္ရန္ အတန္ငယ္ အျငင္းပြားစရာ ျဖစ္ႏုိင္သည္။ အေၾကာင္းမွာ ကန္၏ အခ်ိဳ႕ေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို လူသားမ်ားက ပံုသြင္းတည္ေဆာက္ထား၍ ျဖစ္သည္။
ကေနဒါႏုိင္ငံရွိ ေရာ့ကီးေတာင္တန္းမ်ား၏ ေအာက္ေျခတြင္ တည္ရွိေနေသာ ေရကန္ႀကီးသည္ ေႏြရာသီတြင္ တစ္မ်ိဳးတစ္ဘာသာ လွပသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ေဆာင္းရာသီတြင္ ေရကန္၏ ႐ႈခင္းမွာ အလွပဆံုး၊ ဆြဲေဆာင္မႈ အရွိဆံုးျဖစ္သည္။
ေဆာင္းရာသီတြင္ ေရကန္ေအာက္ေျခမွ ပူစီေဖာင္းေလးမ်ား ထလာက ေရမ်က္ႏွာျပင္ထက္္တြင္ တြဲခိုေနတတ္ၿပီး ဆန္းက်ယ္လွသည့္ ျမင္ကြင္းတစ္ခု ျဖစ္လာသည္။ ထိုအခ်ိန္မ်ိဳးတြင္ ကန္ေရျပင္ထက္၌ သိုးေမြးခ်ပ္ အလႊာဝိုင္းေလးမ်ား ေပါေလာေပၚေနသည့္ႏွယ္ ရွိတတ္သည္။

ကန္၏ေအာက္ေျခရွိ ဘက္တီးရီးယားပိုးမႊားမ်ား ဖြဲ႕စည္းပံု ၿပိဳကြဲၿပီးေနာက္ မီသိန္းဓာတ္ေငြ႕မ်ား ထြက္ေပၚလာကာ အဆိုပါပူေဖာင္းေလးမ်ားအသြင္ ေျပာင္းလဲ ျဖစ္ေပၚလာေလ့ရွိသည္။ ေႏြရာသီတြင္ အဆိုပါ ပူေဖာင္းေလးမ်ားသည္ ခ်က္ခ်င္းအေငြ႕ပ်ံ ေပ်ာက္ကြယ္သြားေသာ္လည္း ေဆာင္းရာသီတြင္မူ အေအးဓာတ္ေၾကာင့္ ေရကန္၏ ေအးခဲေသာ မ်က္ႏွာျပင္တြင္ ကပ္ၿငိကာ အံ့ဩစရာ သဘာဝပန္းခ်ီကားတစ္ခ်ပ္အျဖစ္ ပံုေပၚလာသည္။

၅။ တားလ္ေရကန္ (ဖိလစ္ပိုင္)


ဖိလစ္ပိုင္ႏုိင္ငံ၊ ဘာတန္ဂက္စ္ရွိ ေရခ်ိဳကန္ႀကီးသည္ ဖိလစ္ပိုင္၏ တတိယအႀကီးဆံုးႏွင့္ လာေရာက္လည္ပတ္သူမ်ား၏ ဓာတ္ပံု႐ိုက္မွတ္တမ္းတင္မႈ အမ်ားဆံုး ကန္ႀကီးျဖစ္သည္။
ေရကန္အလယ္ရွိ ကၽြန္းေပၚတြင္ ဖိလစ္ပိုင္၏ ဒုတိယ ႏိုးႂကြလႈပ္ရွားဆံုး မီးေတာင္ငယ္တစ္လံုးျဖစ္သည့္ တားလ္မီးေတာင္ တည္ရွိေနျခင္းက ထူးျခားခ်က္တစ္ရပ္ ျဖစ္သည္။

တားလ္ေရကန္၏ အလယ္ဗဟိုရွိ ကၽြန္းေပၚတြင္ ေနာက္ထပ္ေရကန္ငယ္တစ္ခု ထပ္ရွိေနေသးၿပီး ယင္းကို မိန္းကာတာေရကန္ဟု ေခၚသည္။ ယခင္က အဆိုပါ ေရကန္ငယ္သည္ အနီ၊ အဝါႏွင့္ စိမ္းျမေသာအေရာင္မ်ား အစိတ္အပိုင္းအလုိက္ ကြဲျပားတည္ရွိေသာ္လည္း မီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈ တစ္ခုအတြင္း အဆိုပါ ဝိေသသ လကၡဏာရပ္မ်ား ေပ်ာက္ကြယ္သြားျခင္းဟု သိရသည္။
မိန္းကာတာ ေရကန္၏ အလယ္တြင္ ဗူလ္ကန္ပြိဳင့္ေခၚ ကၽြန္းငယ္ေလးတစ္ခု တည္ရွိေနျပန္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ တားလ္ေရကန္သည္ ကၽြန္းအတြင္းမွ ေရကန္၊ ေရကန္အတြင္းမွ ကၽြန္းအျဖစ္ အဆင့္ဆင့္ ျဖစ္တည္ေနသည့္ ထူးျခားေသာ သဘာဝ ပထဝီဝင္ အေနအထားတစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့သည္။
လူဇုန္ကၽြန္းေပၚတြင္ တားလ္ေရကန္ရွိၿပီး၊ တားလ္ေရကန္ထဲတြင္ တားလ္မီးေတာင္ကၽြန္း တည္ရွိသည္။ အဆိုပါကၽြန္းေပၚတြင္ မိန္းကာတာ ေရကန္ရွိၿပီး ယင္းေရကန္ထဲတြင္ ဗူလ္ကန္ပြိဳင့္ကၽြန္းငယ္က အဆင့္ဆင့္ ျဖစ္တည္လ်က္ရွိသည္။

၄။ ဂ်ဴဇိုင္ဂူးေတာင္ၾကားေရကန္ (တ႐ုတ္)


တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၊ ဂ်ဴဇိုင္ဂူး အမ်ိဳးသားဥယ်ာဥ္အတြင္းတြင္ တည္ရွိေသာ ေရကန္ကို ပန္းငါးပြင့္ေရကန္ဟုလည္း ေခၚေဝၚေလ့ရွိသည္။
ေရကန္၏ တည္ရွိပံုႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ အလွအပမ်ားေၾကာင့္ ကမာၻလွည့္ခရီးသြား အေျမာက္အျမား ေန႔စဥ္လာေရာက္ေလ့ရွိေၾကာင္းလည္း သိရသည္။ ေဒါင္းျမစ္စီးဝင္ေနေသာ ေရကန္သည္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ ၂,၄၇၂ မီတာ အျမင့္တြင္ တည္ရွိၿပီး ေရအနက္မွာမူ ငါးမီတာမွ်သာ ရွိသည္။

ေရတိမ္ကန္ေလးသာ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေရအလြန္ၾကည္လင္ၿပီး သစ္ပင္ႀကီးမ်ား၏ အျမစ္မ်ားက ေရေအာက္တြင္ ယွက္ႏႊယ္တည္ရွိေနေသာ ထူးျခားသည့္ ျမင္ကြင္းမ်ားေၾကာင့္ အလြန္မ်က္စိပသာဒျဖစ္ေအာင္ ဖမ္းစားႏုိင္သည္။

ေရကန္ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ ႏွစ္ခ်ိဳ႕သစ္ပင္ႀကီးမ်ား ေပါက္ေရာက္ေနၿပီး ယင္းတုိ႔၏ အျမစ္မ်ားက အျပန္အလွန္ လြန္းထိုးယွက္ႏႊယ္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိ႔အျပင္ ေႂကြက်ေနသည့္ သစ္ရြက္မ်ား၏ အေရာင္ကိုလိုက္ၿပီး ေရအေရာင္မွာလည္း အဝါ၊ အစိမ္း၊ အနီ၊ အျပာ စသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေျပာင္းလဲတတ္ျပန္သည္။

ပန္းငါးပြင့္ေရကန္ႏွင့္ ဂ်ဴဇိုင္ဂူး ေတာင္ၾကားေဒသတုိ႔ကို UNESCO က ကမာၻ႕အေမြအႏွစ္ ေနရာတစ္ခုအျဖစ္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္က မွတ္တမ္းတင္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။

၃။ အစက္အေျပာက္ေရကန္ (ကေနဒါ)


အစက္အေျပာက္ေရကန္ (Spotted Lake)ဆိုသည့္ အမည္ႏွင့္ လိုက္ဖက္စြာပင္ ေရမ်က္ႏွာျပင္ေပၚတြင္ လံုးဝန္းေသာ အကြက္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ေပၚေနသည့္ ေရကန္သည္ ကေနဒါႏိုင္ငံရွိ၊ ၿဗိတိသွ် ကိုလံဘီယာေဒသတြင္ တည္ရွိသည္။

အေရာင္အေသြးေရာ၊ အရြယ္အစားပါ အမ်ိဳးမ်ိဳးအဖံုဖံု စံုလင္ေနသည့္ အဆိုပါ အကြက္ႀကီးမ်ားကို အေဝးမွပင္ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ေလာက္ေအာက္ ထင္ရွားႀကီးမားသည္။
ေရကန္ထဲတြင္ မဂၢနီဆီယမ္ဆာလ္ဖိတ္၊ ကယ္လ္စီယမ္ႏွင့္ ဆိုဒီယမ္ဆာလ္ဖိတ္ အစရွိသည့္ ဓာတ္ဆားမ်ား ျပင္းအားအျမင့္ဆံုး ခိုေအာင္းတည္ရွိေနသည္။

အစက္အေျပာက္ေရကန္သည္ ကမာၻေပၚတြင္ အဆိုပါဓာတ္ဆားသံုးမ်ိဳး ျပင္းအားအျမင့္ဆံုး သိုမွီးထားသည့္ ေရကန္ျဖစ္ၿပီး အျခားေသာ ဓာတ္ဆားအမ်ိဳးအစား ရွစ္မ်ိဳးမွ်လည္း ရွိေနေသးသည္။ ထို႔အျပင္ ေငြႏွင့္ တိုက္ေတနီယမ္တုိ႔ ပါဝင္သည့္ ဓာတ္ေပါင္းေလးမ်ိဳးလည္း ျဖစ္တည္ေနေၾကာင္း သိရသည္။

ေရကန္ထဲတြင္ မဂၢနီဆီယမ္ဆာလ္ဖိတ္ အေျမာက္အျမား ရွိေနသည့္ အက်ိဳးဆက္မွာ ယခုကဲ့သို႔ အဝိုင္းကြက္ အစက္အေျပာက္ႀကီးမ်ား ေပၚေပါက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ ဓာတ္ဆားမ်ားသည္ ေႏြရာသီတြင္ ပံုေဆာင္ခဲအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားၿပီး ေရခန္းေျခာက္သြားခ်ိန္၌ ယင္းအကြက္ႀကီးမ်ားၾကားတြင္ လမ္းေလွ်ာက္သြားလာႏိုင္သည္အထိ ေရနည္းသြားတတ္သည္။

ေရကန္အတြင္းရွိ ေရသည္ ေရာဂါကုသရန္ အသံုးဝင္သည့္ ဓာတ္ပစၥည္းမ်ား ႂကြယ္ဝျခင္းေၾကာင့္ ေဆးကုမၸဏီႀကီး အမ်ားအျပားက ဝယ္ယူရန္ အၿပိဳင္ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၿပီး ၂၀၀၁ ခုႏွစ္တြင္ ကေနဒါ မူလနယ္ခံ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ေဒၚလာ ၇၂၀,၀၀၀ ျဖင့္ ဝယ္ယူခဲ့သည္။

၂။ ဟီလီရာေရကန္ (ဩစေၾတးလ်)


ဩစေၾတးလ်ႏုိင္ငံ အေနာက္ပိုင္းတြင္ တည္ရွိသည့္ ဟီလီရာ ေရကန္မွာ ၎၏ အေရာင္အဆင္းကို အစြဲျပဳၿပီး ပန္းေရာင္ေရကန္ဟုလည္း ေခၚေဝၚခံရေလ့ရွိသည္။
မစ္ဒယ္လ္အုိင္းလန္း ကၽြန္းေပၚတြင္ တည္ရွိသည့္ ေရကန္၏ ထူးျခားခ်က္မွာ ေအာက္ေျခေျမသား အေရာင္ေၾကာင့္ ပန္းေရာင္ျဖစ္ေနျခင္း မဟုတ္ဘဲ ကန္အတြင္းရွိ ေရထုကပါ ပန္းေရာင္ျဖစ္ေပၚေနျခင္းဟု ဆိုသည္။

ဘက္တီးရီးယား ႏွစ္မ်ိဳးက ေနေရာင္ကို စြမ္းရည္အျဖစ္ ခံယူအသံုးျပဳရာတြင္ ထြက္ရွိသည့္ အနီေရာင္ျခယ္ ဓာတ္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ေရထုေရာစပ္ၿပီး ပန္းေရာင္ေျပာင္းသြားျခင္း ျဖစ္သည္။ အာဖရိကတိုက္ရွိ ရတ္ဘားေရကန္သည္လည္း အလားတူ ျဖစ္စဥ္မ်ိဳးေၾကာင့္ ပန္းေရာင္ေျပာင္းေနေသာ္လည္း ဟီလီရာ ေရကန္ကမူ အလြန္ထင္ရွား ေတာက္ပသည့္ ပန္းေရာင္မ်ိဳး ျဖစ္ေပၚေနသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ကမာၻေပၚရွိ အျခားမည္သည့္ ေရကန္ႏွင့္မွ် မတူသည့္ အခ်က္တစ္ခုမွာ ထိုေရကန္မွေရကို သယ္ယူၿပီး အျခားေနရာတြင္ ထားရွိပါကလည္း ပန္းေရာင္ေပ်ာက္မသြားျခင္း ျဖစ္သည္။ သိပၸံပညာရွင္မ်ားသည္ ဟီလီရာေရကန္မွ ေရနမူနာကို ရယူၿပီး အမ်ိဳးမ်ိဳး စမ္းသပ္ခဲ့ေသာ္လည္း ကန္အတြင္းရွိေရသည္ ေနရာတိုင္းတြင္ အေရာင္မေျပာင္းလဲဘဲ တည္ၿမဲေနသည့္ အေၾကာင္းရင္းကို အေျဖမထုတ္ႏုိင္ေသးေခ်။

ေရကန္မွာ မီတာ ၆၀၀ မွ်သာ က်ယ္ေသာ္လည္း ထူးျခားေတာက္ပသည့္ အေရာင္အဆင္းေၾကာင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ ျခားနားထင္ရွားစြာ ေတြ႕ျမင္ေနရတတ္သည္။

၁။ ပလစ္ဗိုက္စ္ေရကန္ (ခ႐ိုေအးရွား)


ခ႐ိုေအးရွားႏုိင္ငံ၊ ပလစ္ဗိုက္စ္ အမ်ိဳးသားဥယ်ာဥ္ အတြင္းတြင္ တည္ရွိေသာ ေရကန္ကို ကမာၻေပၚတြင္ အလွပဆံုးအျဖစ္ ညႊန္းဆိုေလ့ရွိသည္။ ပလစ္ဗိုက္စ္ဥယ်ာဥ္သည္ ခ႐ိုေအးရွားတြင္ အႀကီးဆံုးႏွင့္ သက္တမ္းအရင့္ဆံုး သဘာဝ ဥယ်ာဥ္ႀကီးလည္း ျဖစ္သည္။

ရင္သပ္႐ႈေမာေလာက္ဖြယ္ သဘာဝ အလွအပမ်ားေၾကာင့္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ထုိေရကန္သို႔ ကမာၻလွည့္ ခရီးသည္ ၁ ဒသမ ၂ သန္းမွ် ပံုမွန္သြားေရာက္ လည္ပတ္ေလ့ ရွိသည္။ ေရတံခြန္မ်ား၊ ကၽြန္းတန္းငယ္ေလးမ်ား အနားသတ္ထားၿပီး အလြန္ၾကည္လင္ ေတာက္ပေနသည့္ ေရကန္ကို UNESCOက ကမာၻ႕အေမြအႏွစ္တစ္ခုအျဖစ္ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္ကတည္းက သတ္မွတ္ထားသည္။

ခ႐ိုေအးရွားအစိုးရသည္ ပလစ္ဗိုက္စ္ေရကန္ကို စနစ္တက် ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ထားၿပီး ေရကန္အတြင္း ဝင္ေရာက္လည္ပတ္သူမ်ားကို ၁၈ ေဒၚလာ ဝင္ေၾကးေကာက္ခံေလ့ရွိသည္။ ပလစ္ဗိုက္စ္ ေရကန္၏ ထူးျခားခ်က္မွာ
သဘာဝအတိုင္း ျဖစ္ေပၚေနသည့္ ေရတံခြန္ငယ္ေလးမ်ားႏွင့္ ေရတားတမံမ်ားေၾကာင့္ ေရကန္ငယ္ ၁၆ ခုသဖြယ္ သီးျခားကြဲျပားေနျခင္း ျဖစ္သည္။

ေရကန္ငယ္မ်ား၏ အေရာင္သည္ ဓာတ္သတၱဳပစၥည္း ပါဝင္မႈ၊ ေနေရာင္ျခည္ က်ေရာက္မႈ၊ ေအာက္ခံေျမသား အစရွိသည္တို႔ ကြဲျပားမႈေၾကာင့္ အစိမ္း၊ အျပာ၊ မီးခိုးေရာင္ စသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ျခားနားေနတတ္သည္။
—Ref: Hub Pates


http://www.7daydaily.com/story/14106#.U6wbYLHzuSp