မ်က္စိနာျခင္း (Conjunctivitis)

Conjunctivitis ဆိုတာကိုေျပာရလြယ္ေအာင္လို႔သာ မ်က္စိနာတာလို႔ပဲသံုးလိုက္တာပါ။ ျမန္မာလိုမွာက မ်က္လံုးနီရဲျပီးနာေနတာမွန္သမွ်ကို မ်က္စိနာတယ္လို႔ေျပာၾကတာဆိုေတာ့ နားလည္လြယ္ေအာင္ Conjunctivitis ကိုလည္း မ်က္စိနာလို႔ပဲသံုးလိုက္ပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ Conjunctivitis ဆိုတာက မ်က္လံုးမွာျဖစ္တာမပာုတ္ဘဲ မ်က္လံုးကိုဖံုးအုပ္ထားတဲ့ မ်က္သားခြံေတြေရာင္ရမ္းတာျဖစ္ပါတယ္။ မ်က္စိနီရဲျပီး နာေနတယ္ဆိုတာမွာ အေၾကာင္းအရင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေနႏိုင္ျပီး အဲဒီထဲေတြမွာမွ အခုတင္ျပမွာက Conjunctivitis အေၾကာင္းပါ။



Conjunctivitis(မ်က္သားခြံေရာင္ျခင္း) ပာာမ်က္စိနာရတဲ့အေၾကာင္းအရင္းေတြထဲမွာ အမ်ားဆံုးအျဖစ္မ်ားတဲ့အရာတစ္ခုပါ။ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား တစ္ခါမပာုတ္တစ္ခါေတာ့ ၾကံဳဖူးေလာက္မယ္လို႔ထင္ပါတယ္။ Conjunctivitis ျဖစ္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္းေတြကေတာ့ ၁။ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး၀င္ျခင္း (Viral Conjunctivitis) ၂။ ဘက္တီးရီးယားပိုး၀င္ျခင္း (Bacterial conjunctivitis) ၃။ ဓါတ္မတည့္တာေၾကာင့္ေရာင္ရမ္းျခင္း (Allergic conjunctivitis) တို႔ျဖစ္ပါတယ္။



မ်က္စိနီရဲျပီးနာေနတာပာာ အမ်ားအားျဖင့္ျဖစ္တတ္တာကေတာ့ Conjunctivitis ေၾကာင့္လို႔ဆိုေပမယ့္ တျခားအေရးၾကီးတဲ့အျခအေနေတြလည္းျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့

1. Acute Glaucoma (ေရတိမ္)

2. Uveitis

3. Coneal ulcer (မ်က္လံုးမွာအနာျဖစ္ျခင္း)

4. Keratitis (မ်က္နက္သားေရာင္ျခင္း)

5. Trauma (ထိခိုက္မိျခင္း)

6. Scleritis, Episcleritis (မ်က္သားျဖဴေရာင္ျခင္း)

7. Foreign body (ျပင္ပမွအရာတစ္ခုခု၀င္ေနတာေၾကာင့္ ေရာင္ရမ္းျခင္း)

1. Viral Conjunctivitis (ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး၀င္ျခင္း)

ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ မ်က္လံုးေရာင္ျခင္းပာာ လူတိုင္း၊ အသက္အရြယ္မေရြးတိုင္းမွာ ျဖစ္ပြားႏိုင္ပါတယ္။ အမ်ားဆံုးျဖစ္ပြားတဲ့ဗိုင္းရပ္စ္ကေတာ့ Adenovirus လို႔ေခၚတဲ့ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ပါ။ တျခားဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြကလည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့မ်က္စိနာျခင္းပာာ ၂ပတ္ကေန၄ပတ္ေလာက္ထိၾကာျမင့္ႏိုင္ပါတယ္။ ျပီးရင္ေတာ့ သူ႔ဘာသာသူအလုိလိုေပ်ာက္သြားတတ္ပါတယ္။ တစ္ေယာက္ကေနတစ္ေယာက္ကို ကူးစက္ႏိုင္ေခ်အရမ္းမ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ျဖစ္ပြားေနသူေတြအေနနဲ႔ မ်က္လံုးကိုကိုင္တာ၊ လက္ဆြဲႏွဳတ္ဆက္တာ၊ တဘက္ေတြ၊ လက္သုတ္ပု၀ါေတြကိုအတူတကြသံုးစြဲတာမ်ိဳးေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္ရပါမယ္။ 

မ်က္စိနာေနတဲ့သူတစ္ေယာက္ကူးထားတဲ့ေရကူးကန္မွာကူးရင္ေတာင္မွ ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလမွာအသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းကေနတဆင့္လည္း ကူးစက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္တခ်ိဳ႕ေတြေျပာေနတဲ့ မ်က္စိနာေနတဲ့သူကို ၾကည့္မိရင္ ကိုယ္ပါမ်က္စိနာတယ္လို႔ဆိုတာပာာ ဒီလမ္းေၾကာင္းေၾကာင့္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအတိုင္းၾကီးေတာ့ ၾကည့္မိရံုနဲ႔မကူးစက္ႏိုင္ပါဘူး။ Conjunctivitis ပာာ ကုခံအားက်ဆင္းတဲ့ေရာဂါ(AIDS) ျဖစ္ေနတဲ့သူေတြမွာ ျဖစ္ခဲ့ရင္ပိုျပီးဆိုးပါတယ္။ ပိုျပီးလည္း ၾကာတတ္ပါတယ္။ Conjunctivitis ေတြပာာစျဖစ္ျပီး ၄ရက္ကေန၇ရက္အၾကာေလာက္မွာအရမ္းဆိုးလာတတ္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သက္သာသြားတတ္ျပီး ၂ပတ္ကေန၄ပတ္အတြင္းမွာ သူ႔အလိုလုိေပ်ာက္သြားပါတယ္။

အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ မ်က္စိနာတဲ့သူေတြပာာ သူတို႔အနီးအနား၀န္းက်င္က မ်က္စိနာတဲ့သူေတြနဲ႔ထိေတြ႔မိသူေတြျဖစ္ပါတယ္။ မ်က္စိနာရင္ တစ္ဖက္တည္းျဖစ္ႏိုင္သလို ႏွစ္ဖက္လံုးလည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ မ်က္လံုးယားတာ၊ မ်က္လံုးထဲတစ္ခုခု၀င္ေနသလိုခံစားရတာ၊ မ်က္ရည္က်တာ၊ မ်က္လံုးနီေနတာ၊ မ်က္၀တ္ေတြထြက္ေနတာ၊ မ်က္ခြံေတြပိတ္ေနတာ(မနက္ပိုင္းမွာပိုဆိုးပါတယ္။)၊ အလင္းေၾကာက္တာေတြျဖစ္ႏို္င္ပါတယ္။ အျခားမ်က္စိေရာဂါေတြနဲ႔သိသာစြာ ကြာျခားတတ္တဲ့အေျခအေနတစ္ခုက Conjunctivitis ေၾကာင့္မ်က္စိနာသူေတြမွာ မ်က္လံုးရဲ႕အျမင္အာရံုကိုမထိခိုက္ပါဘူး။

ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ မ်က္စိနာတာျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ ကုသတဲ့ေနရာမွာ ေ၀ဒနာသက္သာေစမယ့္ အေထာက္အကူျပဳကုသမွဳေတြ (Supportive treatments) သာေပးလို႔ရပါတယ္။ ေရခဲအိတ္ကပ္တာ၊ မ်က္ရည္တုမ်က္စဥ္းခပ္တာေတြအသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ မ်က္စိကိုမသန္႔တဲ့လက္ေတြ၊ အ၀တ္ေတြနဲ႔မထိမကိုင္ဖို႔အေရးၾကီးပါတယ္။ ပြတ္တာေတြ၊ ကုတ္တာေတြကိုေရွာင္ပါ။ ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္မ်က္စိေရာင္သူေတြမွာ ကုတ္ရင္းဖဲ့ရင္း၊ မသန္႔တဲ့လက္ေတြနဲ႔ကိုင္ရင္းနဲ႔ ဘက္တီးရီးယားေတြ၀င္ေရာက္လာႏိုင္တဲ့အတြက္ အဲလိုမ်ိဳးမျဖစ္ေအာင္ ပိုးသတ္မ်က္စဥ္းခပ္လို႔ရပါတယ္။

2. Bacterial conjunctivitis (ဘက္တီးရီးယားပိုး၀င္ျခင္း)

မ်က္စိနာေစတဲ့ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာအမ်ားစုကေတာ့ သိပ္ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးမျဖစ္ပါဘူး။ သူ႔ဘာသာသူပဲျပန္ေပ်ာက္သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Gonococci လိုအေကာင္မ်ိဳးေၾကာင့္ျဖစ္ေနရင္ေတာ့ မ်က္စိကြယ္သြားတာမ်ိဳးထိျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

က်န္းမာေနတဲ့သူေတြမွာကိုပဲျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဘယ္လိုလူေတြမွာပိုျဖစ္ႏိုင္လဲဆိုေတာ့ မ်က္စိနာေနတဲ့သူနဲ႔မၾကာခဏ ထိေတြ႔ဆက္ဆံေနရတဲ့သူေတြ၊ မ်က္ကပ္မွန္တပ္တဲ့သူေတြ၊ ကိုယ္ခံအားက်ေနတဲ့သူေတြ မွာပိုျပီးျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

လကၡဏာေတြကေတာ့ ဗိုင္းရပ္စ္နဲ႔အတူပါပဲ။ ဒီမွာပိုထူးျခားတာကေတာ့ ျပည္လိုမ်ိဳး မ်က္၀တ္ေတြထြက္တတ္ပါတယ္။

ွဒီေနရာမွာေတာ့ အဓိကလုိအပ္တဲ့ကုသမွဳကေတာ့ ပိုးသတ္မ်က္စဥ္းျဖစ္ပါတယ္။ ဘက္တီးရီးယားေၾကာင့္ မက်သားပဲေရာင္ေနခဲ့ရင္ အျမင္အာရံုကိုမထိခိုက္ႏိုင္ေပမယ့္ အဲဒီကေနတဆင့္ မ်က္နက္သားကိုထိခိုက္လာခဲ့ရင္၊ မ်က္သားမွာအနာျဖစ္လာျပီဆိုရင္ေတာ့ အေရးၾကီးပါတယ္။ အျမင္အာရံုကိုထိခိုက္လာႏိုင္ပါတယ္။ မ်က္စိနာတာကိုကုသတဲ့ေနရာမွာအသံုးမ်ားတဲ့ပိုးသတ္မ်က္စဥ္းေတြကေတာ့ Gentamycin, Ciprofloxacin, Neomycin, Ofloxacin, Erythromycin, Chloramphenicol တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ မ်က္စဥ္းပံုစံနဲ႔ေရာ၊ ဂ်ယ္လ္ပံုစံနဲ႔ပါလာတတ္ပါတယ္။ ဘက္တီးရီးယားေၾကာင့္ မ်က္စိနာတာကိုကုသတဲ့ေနရာမွာ အထက္ပါပိုးသတ္ေဆးေတြကိုပဲအရင္အသံုးျပဳတတ္ပါတယ္။ တကယ္လို႔အထက္ပါပိုးသတ္ေဆးေတြနဲ႔ကုသတာပာာ မသက္သာလာဘူးဆိုရင္ေတာ့ မ်က္စိကထြက္တဲ့အရည္၊ မ်က္၀တ္၊ ျပည္ စတာေတြကိုယူျပီး ပိုးေမြးၾကည့္ရပါတယ္။ ျပီးေတာ့မွဘယ္ပိုးသတ္ေဆးနဲ႔ရမလဲဆိုတာကို စမ္းသပ္ရပါတယ္။

3. Allergic conjunctivitis (ဓါတ္မတည့္ျခင္းေၾကာင့္ မ်က္စိနာျခင္း)

Allergic conjunctivitis မွာအမ်ိဳးအစား၅မ်ိဳးထပ္ခြဲထားပါေသးတယ္။ သိပ္သိစရာမလိုတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ခ်န္ထားခဲ့လိုက္ပါတယ္။

ဓါတ္မတည့္တာေၾကာင့္ မ်က္စိနာတဲ့သူေတြမွာေတာ့ အဓိကအေနနဲ႔ျဖစ္တတ္တဲ့ အရာေတြကိုေရွာင္ေပးရပါမယ္။ မ်ိဳးရိုးထဲမွာရွိတတ္ပါတယ္။ ဓါတ္မတည့္တာေၾကာင့္မ်က္စိနာျပီဆိုရင္ အေရးၾကီးတဲ့တစ္ခ်က္ေတာ့ ယားရပါမယ္။ တကယ္လို႔မယားဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဓါတ္မတည့္တာေၾကာင့္မ်က္စိနာတာ မျဖစ္ႏိုင္ေလာက္ပါဘူး။

လကၡဏာေတြကေတာ့ Conjunctivitis ေတြအားလံုးကအတူတူပါပဲ။ Allergic conjunctivitis ပာာအ်ိဳးအစား၅မ်ိဳးရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ကုသတဲ့အခါမွလည္း မတူပါဘူး။ ရွဳပ္ေထြးပါတယ္။ Antihistamines, Vasoconstrictors, Mast cell stabilizers, NSAIDS, Corticosteroids, Immunotherapy စတဲ့ကုသမွဳေတြ၊ ေဆး၀ါးေတြအသံုးျပဳရပါတယ္။ ဒီမွာေတာ့ အမ်ားဆံုးအသံုးျပဳတာကေတာ့ Corticosteroids မ်က္စဥ္းေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာတစ္ခုေျပာခ်င္တာကေတာ့ Steroid မ်က္စဥ္းေတြ(ဘဲႏွဳတ္သီးပံုစံနဲ႔မ်က္စဥ္းပါ)ကို က်ေနာ္တို႔ဆီမွာအရမ္းက်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔အသံုးျပဳေနပါတယ္။ 

          ဆရာ၀န္နဲ႔မတိုင္ပင္ဘဲမိမိသေဘာနဲ႔ အသံုးျပဳေနတာပာာ ေကာင္းတဲ့လကၡဏာတစ္ခုမပာုတ္ပါဘူး။ Steroid ကိုသံုးတဲ့ေနရာပာာ သူ႔ပာာန႔ဲသူရွိပါတယ္။ Viral conjunctivitis လိုမ်ိဳး Allergic conjunctivitis လိုိမ်ိဳးေနရာေတြမွာ အသံုးျပဳတာက သိပ္ျပႆနာမရွိေပမယ့္ Bacterial conjunctivitis ျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္ Corneal ulcer ျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ အသံုးျပဳလိုက္မိရင္ေတာ့ အရမ္းဆိုးႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ Corneal ulcer ျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိ္န္မွာ Steroid မ်က္စဥ္းကိုအသံုးျပဳရင္ မ်က္စိကြယ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ပိုးသတ္မ်က္စဥ္းေတြကေတာ့ အသံုးျပဳလို႔ရပါတယ္။ ဘက္တီးရီးယားမပာုတ္ရင္ေတာင္မွ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ျပီးသားျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း မ်က္စိနာလာျပီဆိုရင္အေကာင္းဆံုးေတာ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ျပသတိုင္ပင္ျပီး ကုသမွဳခံယူသင့္ပါတယ္။ မ်က္စိဆိုတာက လူတစ္ေယာက္အတြက္ မရွိမျဖစ္အေရးပါတဲ့ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္တာေၾကာင့္ ဘာမပာုတ္တဲ့ပိုက္ဆံကုန္မွာႏွေျမာျပီးေတာ့ေတာ့ အဆံုးအရံွဳးမခံသင့္ပါဘူးခင္ဗ်ာ။

 https://www.facebook.com/photo.php?fbid=132447510227205&set=a.126988517439771