ျမန္မာလအမည္ေတြ ေနာက္ကြယ္မွ အေၾကာင္းအရာမ်ား

Thursday, August 29, 2013

တန္ခူး...
ဆရာႀကီး ဦးဖိုးလတ္က ထန္းသီးေတြခူးတဲ့လမို႔ ထန္းခူးလကေန တန္ခူး ျဖစ္လာတယ္လို႔ဆိုတယ္။ပညာရွိတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေလွသင္းအတြင္းဝန္ မင္းကေတာ့မိန္ရာသီကေနမိႆရာသီေျပ

ာင္းတဲ့အတာကူးတဲ့လမို႔တာကူးလ၊ ေနာက္တန္ခူးလ ျဖစ္သြားတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

ကဆုန္...
ကုဆုန္ကေနျဖစ္လာတာတဲ့။ ကုဆိုတာ ေရ၊ ဆုန္က စုဆင္းျခင္း။ အဓိပၸာယ္ကေတာ့ ေရသြန္းေလာင္းတဲ့လေပါ့။ဒါေၾကာင့္ကဆုန္လ ေညာင္ေရသြန္းပြဲလို႔ ဆိုခဲ့တာ မဟုတ္လား။

နယုန္...
နံယုန္ကေနနယုန္ျဖစ္တာ။နံကအခ်ိန္ကာလ၊ယုန္ကမိုးေရစီးဆင္းျခင္းတဲ့။ ေျပာရရင္ မိုးရြာတဲ့လေပါ့။

ဝါဆို...
ပါဠိစာေပမွာ ဝါ က ေနျခင္းေလ၊ ဆို က ရြတ္ဆိုတာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ရဟန္းေတာ္ မ်ားဟာ သူတို႔ရဲ႕ ေက်ာင္းမွာပဲေနၿပီး တရားဓမၼမ်ားကို ရြတ္ဆိုေနၾကတဲ့လလို႔ ဆိုလာတာေပါ့။

ဝါေခါင္... ဝါတြင္း(၃)လရဲ႕ အလယ္လ။ ေက်ာက္စာေတြမွာေတာ့ နံကာ တဲ့။ နံဆိုတာ အခ်ိန္ကာလ။ ကာကလယ္ယာလုပ္ငန္းဆိုေတာ့ လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္ဝင္တဲ့လလို႔ဆိုလိုတာပဲ။မိုးေတြၿဖိဳင္ၿဖိဳင္ရြာတဲ့လမို႔လယ္သမားႀကီးေတြလယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္ဝင္ေနၾကပါတယ္။

ေတာ္သလင္း...
ေတာ္ဆိုတာက ျမင့္ျမတ္တာကို ေျပာတာ။သလင္းကသာလင္းကေနလာတာ ေလ။သာယာထြန္းလင္းသည္လို႔အဓိပၸာယ္ေဖာ္ေဆာင္တာဆိုေတာ့ ရဟန္းသံဃာေတြ ဝါတြင္းကာလတရား အားထုတ္၊ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြဥပုသ္သီလေဆာက္တည္မႈအထြတ္အထိပ္ဆံုးေရာက္တဲ့အခ်ိန္မို႔ ျမင့္ျမတ္တဲ့ သာသနာေရာင္ဝါထြန္းလင္းတဲ့ လ။

သီတင္းကြၽတ္...
ဥပုသ္သီတင္းေဆာက္တည္မႈ၊ရဟန္းသံဃာေတြကိုယ့္ေက်ာင္းမွာတင္ တရားအားထုတ္မႈစတဲ့ ဝါတြင္းကာလၿပီးေျမာက္တဲ့ သီတင္းသံုးေနထိုင္ျခင္း ကြၽတ္လြတ္တဲ့လမို႔ သီတင္းကြၽတ္ လို႔ ေခၚတာေပါ့။

တန္ေဆာင္မုန္း...
ေရွးတုန္းကတန္ေဆာင္မႈန္းလို႔ ေရးခဲ့တယ္တဲ့…။တန္ေဆာင္ဆိုတာ မီး႐ႈးမီးတိုင္ကေပးတဲ့ အလင္းေရာင္၊ မႈန္းက ခ်ယ္မႈန္းသည္ဆိုေတာ့ ။ ေကာင္းကင္ႀကီးတစ္ခုလံုးဟာမီး႐ႈးမီးပန္းေတြနဲ႔ခ်ယ္မႈန္းထားေလာက္ေအာင္လင္းလက္တဲ့လေပါ့။မီးပံုးပ်ံေတြ ေစလႊတ္ၾက၊မီး႐ႈးမီးပန္းေတြပစ္ ေဖာက္ၾကတန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္မွာ ျပည့္တဲ့လက(၁၂)လရာသီမွာအျပည့္ဆံုးလတဲ့ ေလ။ဒါေၾကာင့္ ေဆးဖက္ဝင္သစ္ပင္ေတြ ေဆးေပါင္းခတဲ့ညလို ႔ေတာင္ ဆိုၾကတယ္။

နတ္ေတာ္...
နတ္ေတြကို ပူေဇာ္တဲ့လလို႔ ေျပာၾကတယ္။ ဆရာႀကီး ဦးဖိုးလတ္က မင္းမဟာဂီရိ ေမာင္ႏွမလူပူေဇာ္တယ္လို႔ဆိုတယ္။ ေလွသင္းအတြင္းဝန္မင္းက မဟာပိႏၷဲနတ္ကို ပူေဇာ္တာတဲ့။

ျပာသို...
ပါႅသို ကလာတာတဲ့။ ပါႅက ပ်ားဖေယာင္းကိုေျပာတာ။ သိုက သိုေလွာင္ျခင္းေပါ့။ပ်ားဖေယာင္းေတြအမ်ားဆံုးစုေဆာင္းလို႔ရတဲ့လေပါ့။

တပို႔တြဲ...
ထန္းဖူးထန္းခိုင္ထန္းပိုတြဲက်တဲ့လမို႔ထန္းပို႔တြဲကေနတပို႔တြဲျဖစ္လာတာပဲ။

တေပါင္း...
ထန္းရည္ေတြလိႈင္လိႈင္ထြက္ၿပီးထန္းရည္ေတြကိုစုေပါင္းက်ိဳခ်က္တဲ့လမို႔ ထန္းေပါင္း ကေန တေပါင္း ျဖစ္လာတာတဲ့။

reposted by saung

ရဲသွ်မ္း

http://myawadynews.blogspot.com/2013/08/blog-post_3788.html