ဘာသာတရား (Religion) ကမာၻ႔သမိုင္းတြင္ အေရးၾကီးေသာ
အခန္းက႑တစ္ရပ္အေနျဖင့္ ပညာေရးဆိုင္ရာေလ့လာမႈ၌ ဘာသာတရားဟူေသာ ေ၀ါဟာရကို၊
တစ္နည္းအားျဖင္ Religion ဟူေသာ အဂၤလိပ္စကားလံုး၏ အဓိပၸာယ္ကို
ရႈေထာင့္အေထြေထြမွ ေတြးျမင္သံုးသပ္ႏိုင္ေပသည္။ ဘာသာတရားဟူသည္
နာမ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေတြ႕အၾကံဳပုိင္းျဖစ္ပါသည္။ အယူ၀ါဒေရးရာ
ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္သီအိုလိုဂ်ီ သို႔မဟုတ္ တတ္သိလိမၼာသူ ပညာရွင္တို႔၏ အယူ၀ါဒ
ပံုေဖာ္မူတစ္ရပ္ဟူ၍လည္း ရႈျမင္ၾကေပသည္။ ဘာသာတရားဟူသည္ လူမႈကိုယ္က်င့္တရား၏
ျမစ္ဖ်ားခံရာ ပဓာနအရင္းအျမစ္ျဖစ္သကဲ့သို႔ လူ႔ေဘာင္ေလာကအတြက္
ကုိယ္က်င့္သိကၡာ စည္းမ်ဥ္းမ်ား၏ အေျခခံအုတ္ျမစ္လည္းျဖစ္သည္။ လူ႔ယဥ္ေက်းမႈ၏
ပဓာန အေရးၾကီးေသာ အခန္းက႑တစ္ရပ္ျဖစ္သည္မွာ ထင္ရွားလွေပသည္။
ႏိုင္ငံတကာရွိ လူမ်ဳိးအသီးသီးတြင္ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ရာ ဘာသာယူ၀ါဒ အမ်ားအျပားရွိေသာ္လည္း ပဓာန ဘာသာရပ္ႀကီး ေလးမ်ိဳးသာ ရွိပါသည္။ ေပၚထြန္းရာ သကၠရာဇ္ အစဥ္အတိုင္း ဆိုရေသာ္ ဟိႏၵဴ ဘာသာ၊ ဗုဒၶဘာသာ၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၊ အစၥလာမ္ ဘာသာမ်ား ျဖစ္ေလသည္။
(၅)အျခားဘာသာငယ္ေလးမ်ား-(ဂ်ိမ္းဘာသာ၊ ဆစ္ခ္ဘာသာ၊ ဇိုရိုအက္စတာဘာသာ၊ ရွင္တိုဘာသာစသည္မ်ား)
(၆) နတ္တင္၊ နတ္ပသဘာသာ
(၇) ဘာသာမဲ႔ဘာသာဟူ၍ (၇)အုပ္စုခန္႔ရိွပါသည္။
ဘာသာတရား အစ ကိုးကြယ္မႈက
ကမာၻေလာကမွလူအမ်ားသည္ ကမာၻဦးကာလမွစ၍ ေရာဂါအသြယ္သြယ္ အႏ ၱရာယ္အမ်ဳိးမ်ဳိး ေဘးဆိုးကပ္ဆိုး အတန္တန္တို႔ကို ရင္ဆိုင္ေတြ႔ၾကံဳ ခံစားခဲ့ၾကရသည္။ ယခု ရင္ဆိုင္ေနၾကရ၍ ေနာင္လည္း ရင္ဆုိင္ေနၾကရဦးမည္ျဖစ္သည္။ ထို ေရာဂါအသြယ္သြယ္ အႏ ၱရာယ္အမ်ဳိးမ်ဳိး ေဘးဆိုးကပ္ဆိုး အတန္တန္တို႔ကို ေတြ႔ၾကံဳၾကရေသာအခါ ေဘးအႏၱရာယ္တို႔မွ ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္မည့္ ပုဂၢိဳလ္ကို ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကသည္။ ရွာေဖြခဲ့ၾကသည္။ ကိုးကြယ္ရာအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳလိုခဲ့ၾကသည္။ ယင္းသို႔ျဖင့္ ျမစ္မ်ား၊ ေခ်ာင္းမ်ား၊ သစ္ပင္ေတာေတာင္မ်ားသည္ လူတို႔၏ ကိုးကြယ္ရာအျဖစ္သို႔ ေရာက္ခဲ့ၾကရသည္။ အသိဥာဏ္ မဖြံ႕ၿဖိဳးေသးေသာ ကမာၻဦးကာလ လူသားမ်ားသည္ ျမစ္ကို နတ္ဘုရားအျဖစ္ ထင္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။ ျမစ္သည္ ေသာက္စရာေရကိုလည္း ေပးသည္။ သစ္ပင္သီးႏွံကိုလည္း ျဖစ္ထြန္းေစသည္။ ေရထဲမွ စားစရာ သားငါးကိုလည္း ရသည္။ ဤသို႔ လူတို႔၏ အက်ဳိးစီးပြား ျဖစ္ထြန္းေစသလို တစ္ခါတရံတြင္ ျမစ္ေရမ်ားလွ်ံတက္၍ လူတို႔စိုက္ပ်ဳိးထားေသာ သီးႏွံပင္မ်ား၊ လယ္ယာစိုက္ခင္းမ်ား၊ ကၽြဲႏြားတိရစၧာန္မ်ားကို ဖ်က္ဆီးပစ္တတ္သည္။ လူတို႔၏အသက္စည္းစိမ္ ခ်မ္းသာမ်ားကို ေခ်မႈန္းပစ္တတ္သည္။ လူတို႔အား အက်ဳိးျပဳျခင္း၊ ဖ်က္ဆီးျခင္း ႏွစ္မ်ဳိးကို ျပဳတတ္ေသာေၾကာင့္ ျမစ္ကိုပင္ ဖန္ဆင္းရွင္အျဖစ္ ထင္မွတ္လာခဲ့ၾကသည္။ ထိုျမစ္၌ မ်က္စိႏွင့္မျမင္ႏိုင္ေသာ တန္ခိုးရွင္နတ္ဘုရား ရွိမည္ဟု ယံုၾကည္လာၾကေတာ့သည္။
လူတို႔၏ေကာင္းက်ဳိး ဆိုးက်ိဳးကို မ်က္စိႏွင့္ မျမင္ရေသာ ထိုနတ္ဘုရားက စီရင္ဖန္တီးေနသည္ဟု ခံယူခဲ့ၾကသည္။ ထို႔အတူ မီး၊ ေရ၊ ေလ တို႔ကို၎ သစ္ပင္ေတာေတာင္မ်ားကို၎ ယံုၾကည္မွတ္ထင္ကာ ကိုးကြယ္ခဲ့ၾကသည္။ မီး၊ ေရ၊ ေလ အဆင့္မွ မီးနတ္၊ ေရနတ္၊ ေလနတ္ စသည္ျဖင့္ တစ္ဆင့္တက္၍ ယံုၾကည္လက္ခံၾကျပန္သည္။ မ်က္စိႏွင့္ မျမင္ႏိုင္သည့္ မ်ားျပားလွေသာ နတ္မ်ားကိုလည္း မွန္းဆကိုးကြယ္ခဲ့ၾကသည္။ စိုး႐ိမ္ေၾကာက္လန္႔မႈ၊ ေမွ်ာ္လင့္အားကိုးမႈ တို႔ကို အေျခခံ၍ မ်က္ရမ္း မွန္းဆမႈ အေနမ်ဳိးျဖင့္ အစပ်ဳိးခဲ့သည္။ ကာလၾကာေသာအခါ စဥ္းစားဆင္ျခင္တတ္ေသာ ဥာဏ္ျဖင့္ယွဥ္ေသာ ကိုးကြယ္မႈကို ပို၍ ႏွစ္သက္ၾကေလသည္။ ဆင္ျခင္တံုတရားႏွင့္ သံုးသပ္ဆင္ျခင္၍ ကိုးကြယ္လာခဲ့ၾကသည္။ လက္ေတြ႕မ်က္ျမင္ဘ၀ ေလာက္ကိုသာ မၾကည့္ေတာ့ဘဲ အနာဂတ္ဘ၀ကိုလည္း ပတ္၀န္းက်င္ သဘာ၀ ျဖစ္ရပ္မ်ား၏ ေစ့ေဆာ္မႈေၾကာင့္ ႐ႈျမင္သံုးသပ္လာခဲ့ဲၾကသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို တကယ္ေပးႏိုင္သည့္ အစြမ္းသတၱိ ရွိမရွိကိုလည္း အကဲျဖတ္ခဲ့ၾက၏။ ဤသို႔ျဖင့္ ကိုးကြယ္မႈ သမိုင္းေၾကာင္းသည္ ေျပာင္းလဲလာသည္။ ကိုးကြယ္မႈမ်ားသည္ ေဒသတစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု မတူၾကေတာ့ဘဲ ဘာသာတရားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲလာသည္။
ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ား
ဘာသာတရား၏ သဘာ၀ႏွင့္ အဓိပၸာယ္ကို ပညာရွင္တို႔သည္လည္း မိမိတို႔ စရိုက္၀သီအတိုင္း အမ်ိဳးအမ်ိဴး ရႈျမင္ၾကသကဲ့သို႔ ျခားနားမ်ားျပားေသာ ထင္ေၾကးမ်ားကိုလည္း ေပးၾကေလသည္။ အယ္လ္ဒပ္စ္ ဟပ္စေလ (Aldous Huxley) ၏ အဆိုအရ ဘာသာတရားဟူသည္ အဓိကအားျဖင့္ ပညာေရးစနစ္တစ္ခုျဖစ္ျပီး ယင္းျဖင့္ လူသားတို႔သည္ မိမိတို႔၏ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးေပၚတြင္လည္းေကာင္း၊ မိမိတို႔လႈပ္ရွားက်င္လည္ေနရေသာ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေပၚတြင္လည္းေကာင္း လိုလားႏွစ္သက္အပ္ေသာ အေျပာင္းအလဲမ်ား ပိုင္ဆိုင္ရရွိေစရန္ မိမိတို႔ကိုယ္ကို ပထမေလ့က်င့္ႏိုင္သည္။ ဒုတိယအဆင့္တြင္ သိျမင္မွတ္သားမူဆိုင္ရာ သတိစြမ္းရည္ကို ျမွင့္တင္ႏိုင္ျပီး၊ ဤသို႔ျဖင့္ ေနထိုင္ရာ သဘာ၀စၾကၤာ၀ဠာႏွင့္ သူတို႔အၾကား ကူးလူးဆက္ဆံမႈမ်ား၏ လံုေလာက္ျပည့္စံုမႈကို တည္ေဆာက္ဖန္တီးႏိုင္ေပသည္။
ေဒါက္တာရာဓ ခရစ္ရွနန္ (Dr.Radhakrishnan) ကဲ့သို႔ ေခတ္သစ္အိႏိၵယ အေတြးအေခၚရွင္မ်ားက `ဘာသာတရားဟူသည္ လိုက္နာက်င့္သံုးမႈဆိုင္ရာ က်မ္းစာအစုအေ၀းကို ေခၚဆိုျခင္းမဟုတ္ဘဲ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေတြ႕အၾကံဳတစ္ရပ္သာျဖစ္သည္´ဟု ဖြင့္ဆို တင္ျပၾက၏။ သူတို႔ဆိုလိုေသာ ဘာသာေရးအေတြ႕အၾကံဳဟူသည္လည္း `လူႏွင့္နတ္၀ိညာဥ္တို႔၏ ပူးကပ္တည္ရွိမႈ´အား သိျမင္ နားလည္မႈအေပၚ အေျခခံသည္ဟု ဆို၏။ စာေရးဆရာၾကီး အိပ္ခ်္ ဂ်ီ၀ဲလ္ (H. G. Wells) ကလည္း `ဘာသာတရားဟူသည္ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔၏ စာရိတၱက်င့္၀တ္ကို အဆံုးအျဖတ္ေပးေသာ ပညာေရးဗဟိုခ်က္မျဖစ္သည္ဟု ဆို၏။ ဂ်ာမန္ဒႆနပညာရွင္ ကန္႔ (Kant) ၏ အဆိုအရ `ဘာသာတရားဟူသည္ ေသြဖည္၍မရေသာ၊ မမွိတ္မသုန္ လက္ခံက်င့္သုံးရမည္ျဖစ္ေသာ ဥပေဒတရားမ်ားကဲ့သို႔ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔၏ ကိုယ္က်င့္တရားဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို နာလည္လက္ခံမႈတစ္ရပ္ျဖစ္သည္´ဟူလို။
ဗုဒၶေဂါတမ၏ ဘာသာတရားကို ဘ၀ေနထိုင္မႈလမ္းစဥ္တစ္ရပ္အျဖစ္ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္မွာ `မေကာင္းမႈဟူသမွ်ကို ေရွာင္က်ဥ္ျခင္း၊ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈမ်ားကို ပြားမ်ားေအာင္ အားထုတ္ျပီး ဘ၀ကို ပ်ိဳးေထာင္ျမွင့္တင္ျခင္း ႏွင့္ ကိေလသာ အညစ္အေၾကးမွ ကင္းေ၀းေစလ်က္ ျမင့္ျမတ္ျဖဴစင္ေစေသာ စိတ္ႏွလံုးကို အစဥ္ထိန္းသိမ္းျခင္း´ (ဓမၼပဒ၊ ၁၈၃) ဟူ၍ျဖစ္သည္။
ျခားနားခ်က္
ကြ်ႏ္ုပ္တို႔၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားအတြက္ ဘာသာတရား၏ အဓိပၸာယ္ကို အလြန္က်ယ္ျပန္႔စြာဖြင့္ဆိုႏိုင္ရကား ဘာသာတရားဟူသည္ စာရိတၱက်င့္၀တ္ႏွင့္ ေတြေခၚေျမာ္ျမင္မႈဆိုင္ရာ ဆံုးမၾသ၀ါဒမ်ား၏ သိုေအာင္းခိုမွီးရာ ပဓာနကိုယ္ထည္ျဖစ္ျပီး၊ ထိုကဲ့သို႔ေသာ အဆံုးအမမ်ားကို ယံုၾကည္မႈသဒၶါတရားျဖင့္ လိုက္နာက်င့္သံုးျခင္းျဖစ္ေပသည္။ ဤအဓိပၸာယ္ရႈေထာင့္မွ ၾကည့္လွ်င္ ဗုဒၶ၏အဆံုးအမကို ဘာသာတရားဟု ေခၚေ၀ၚသတ္မွတ္ႏိုင္ေပရာသည္။ သို႔ရာတြင္ ဗုဒၶဘာသာသည္ ယခင္ျပဆိုခဲ့ေသာ အေထြေထြေယဘုယ် ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ားႏွင့္ကား တိတိပပ မကုိက္ညီလွေခ်။ အေၾကာင္းမူကား ဗုဒၶဘာသာသည္ အျခားေသာ ဘာသာအယူ၀ါဒမ်ားႏွင့္ မ်ားစြာေသာ ခံယူခ်က္တို႔တြင္ တူညီမႈ မရွိေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ထိုဘာသာအုပ္စု(၇)မ်ဳိးတို႔တြင္
(၁) ဟိႏၵဴဘာသာ၏ အယူ၀ါဒ ျဗာဟၼဏတို႔ ေဟာၾကားထားအပ္ေသာ “ေ၀ဒက်မ္းစာ”လာ အဆိုအမိန္႔မ်ားကို လက္ခံလိုက္နာ က်င့္သုံး၏။ သက္ရိွ၊ သက္မ့ဲအရာအားလုံး ဖန္ဆင္းႏိုင္စြမ္းရိွသည္ဆိုေသာ “ဖန္ဆင္းရွင္ မဟာျဗဟၼာ” ထာ၀ရ ဘုရားသခင္ကို ယုံၾကည္ သတ္မွတ္ ဆည္းကပ္ ကိုးကြယ္၏။
(၂) ဗုဒၶဘာသာ၏ အယူ၀ါဒမ်ား ဗုဒၶႏွင့္ ဗုဒၶသားေတာ္တို႔ ေဟာၾကားအပ္ေသာ “ပိဋကတ္က်မ္းစာ”လာ အဆို အမိန္႔မ်ားကို လိုက္နာ က်င့္သုံး၏။ ဗုဒၶ၊ ဓမၼ၊ သံဃာရတနာသုံးပါးကို အသိအမွတ္ျပဳဆည္းကပ္ကိုးကြယ္၏။ သို႔ရာတြင္ “မိမိသည္သာမိမိ၏ ဘုရားသခင္ဖန္ဆင္းရွင္” ဟု အေလးအနက္ယုံၾကည္။
(၃) ခရစ္ယာန္ဘာသာ၏ အယူ၀ါဒမွာ တမန္ေတာ္ေယရႈခရစ္ႏွင့္ ယင္း၏ သာ၀ကတို႔ ေဟာၾကားထားအပ္ေသာ “သမၼာက်မ္းစာ” လာ အဆိုအမိန္႔မ်ားကို လက္ခံ၊ လိုက္နာက်င့္သုံး၏။ သက္ရိွသက္မ့ဲအရာအားလုံးကို ဖန္ဆင္းႏိုင္စြမ္းရိွသည္ဆိုေသာ “ဖန္ဆင္းရွင္ ေယဟိုး၀ါး” ထာ၀ရ ဘုရားသခင္ကို ယုံၾကည္သတ္မွတ္ ဆည္းကပ္ ကိုးကြယ္၏။
(၄) အစၥလာမ္ဘာသာ၏အယူ၀ါဒမွာ တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ႏွင့္ ယင္း၏သာ၀ကတို႔ ေဟာၾကားထားအပ္ေသာ “ကိုရ္အာန္က်မ္းစာ” လာ အဆို အမိန္႔မ်ားကို လက္ခံ လိုက္နာ က်င့္သုံး၏။ သက္ရိွ၊ သက္မ့ဲအရာအားလုံးကို ဖန္ဆင္းႏိုင္စြမ္းရိွသည္ဆိုေသာ “ဖန္ဆင္းရွင္ အလႅာ” ထာ၀ရ ဘုရားသခင္ကို ယုံၾကည္ သတ္မွတ္ ဆည္းကပ္ ကိုးကြယ္၏။
ဘာသာႀကီး(၄)မ်ဳိးတြင္ ဗုဒၶဘာသာတစ္ခုသည္သာ “မိမိမွတပါး အျခားဖန္ဆင္းရွင္ ထာ၀ရဘုရားမရိွ” ဟု အတိအလင္းျငင္းဆို၏။ ၾကြင္းဘာသာႀကီး(၃)မ်ဳိးကား “အတၱ၀ါဒ” မ်ားခ်ည္းျဖစ္၍ “မိမိမွတပါး အျခားဖန္ဆင္းရွင္ ထာ၀ရဘုရားသခင္ရိွ၏” ဟု လက္ခံ၏။ ဗုဒၶဘာသာတစ္ခုတည္းကသာ တိရစၦာန္လည္ေခ်ာင္းေသြးျဖင့္ ယဇ္ပူေဇာ္ျခင္းကို “မေကာင္းမႈအကုသိုလ္အလုပ္” ဟု အတိအလင္းရႈတ္ခ်၏။
ခရစ္ယာန္ဘာသာကား ထိုကိစၥကို ခ်ီးလည္းမခ်ီးမြမ္း၊ ရႈတ္လည္းမရႈတ္ခ်၊ ေရငုံႏႈတ္ပိတ္ေန၏။ ဟိႏၵဴဘာသာႏွင့္ အစၥလာမ္ဘာသာမ်ားက ထိုကိစၥကို “ေကာင္းမႈကုသိုလ္အလုပ္” ဟု ခ်ီးမြမ္း၏။
(၅) ဘာသာငယ္ေလးမ်ားတြင္ (က) ဂ်ိမ္းဘာသာ၏ အယူ၀ါဒမွာ မဟာ၀ီရႏွင့္ ယင္း၏သာ၀ကမ်ား ေဟာၾကားထားအပ္ေသာ “အဟိ ံသ” က်မ္းစာလာ အဆို အမိန္႔မ်ားကို လက္ခံ လိုက္နာ က်င့္သုံး၏။ ဂ်ိမ္းဘုရား မဟာ၀ီရကို သဗၺညဳဗုဒၶ အျဖစ္ ယုုံၾကည္ သတ္မွတ္ ဆည္းကပ္ကိုးကြယ္၏။
(ခ) ဆစ္ဘာသာ၏အယူ၀ါဒမွာ ဂုရုနာနတ္က ျပဳျပင္ေဟာၾကားထားေသာ “ေ၀ဒက်မ္းစာ”လာ အဆိုအမိန္႔မ်ားကို လက္ခံလိုက္နာ က်င့္သုံး၏။ ဟိႏၵဴဘာသာခြဲ တစ္ခုျဖစ္၍ သက္ရိွသက္မ့ဲအရာအားလုံးကို ဖန္ဆင္းႏိုင္စြမ္းရိွသည္ဆိုေသာ “ဖန္ဆင္းရွင္မဟာျဗဟၼာ” ထာ၀ရ ဘုရားသခင္ကိုပင္ ယုံၾကည္သတ္မွတ္ ဆည္းကပ္ ကိုးကြယ္၏။ အမွာ။ ။ အျခားဘာသာ ငယ္ေလးမ်ား၏ အေၾကာင္းကိုကား အေသးစိတ္ မမွတ္မိေတာ့၍ ေမာင္အ့ံ(မဟာ၀ိဇၨာ) ေရးသားေသာ ဗုဒၶဘာသာ ေရးသားေသာ (၂၅၀၀) ခရီး စာအုပ္တြင္ ဖတ္ရႈေလ့လာ မွတ္သားၾကပါဟု အႀကံျပဳပါ ရေစ။
(၆) နတ္တင္၊ နတ္ပသ၏ အယူ၀ါဒမွာ ပါးစပ္ရာဇ၀င္ဆရာတို႔အစဥ္အဆက္ေျပာၾကားေလ့ရိွေသာ ဒဏၰာရီပုံျပင္လာ နတ္သမိုင္း ဆိုင္ရာအဆို အမိန္႔မ်ားကို လက္ခံ လိုက္နာ က်င့္ သုံး၏။ နတ္ေဒ၀တာ အမ်ဳိးမ်ဳိးကို အားကိုးရာ အစစ္ကယ္တင္ရွင္မ်ားအျဖစ္ ယုံၾကည္ သတ္မွတ္ကိုးကြယ္၏၊။
(၇) ဘာသာမ့ဲဘာသာ၏ အယူ၀ါဒမွာ ဘုရားမ့ဲ၊ တရားမ့ဲ၊ သံဃာမ့ဲ၊ ဘာသာမ့ဲ၊ ရုပ္၀ါဒီ သိပံသုေတသီတို႔၏ အဆိုအမိန္႔မ်ားကို လက္ခံလိုက္နာက်င့္သုံး၏။ ထိုရုပ္၀ါဒီ သိပံသုေတသီဆိုသူမ်ားကိုပင္ အမွန္တရား ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္စြမ္းရိွေသာ အာဇာနည္ သူရဲေကာင္းမ်ား အျဖစ္ ယုံၾကည္္ သတ္မွတ္ ဆည္းကပ္ ကိုးကြယ္၏။ ဘာသာမ့ဲဘာသာ၏ အဓိကအားနည္းခ်က္မွာ တစ္ေခတ္တစ္ခ်ိန္က အမွန္တရားအျဖစ္ အတိအလင္း ထုတ္ေဖာ္ထားေသာ “သီအိုရီ” တစ္ခုသည္ ေနာင္ တစ္ေခတ္ ေနာင္ တစ္ခ်ိန္တြင္ အမွားအျဖစ္ အတိအလင္းပင္ ၀န္ခံၾကရ ျပန္ျခင္း ျဖစ္၏။
ႏိုင္ငံတကာရွိ လူမ်ဳိးအသီးသီးတြင္ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ရာ ဘာသာယူ၀ါဒ အမ်ားအျပားရွိေသာ္လည္း ပဓာန ဘာသာရပ္ႀကီး ေလးမ်ိဳးသာ ရွိပါသည္။ ေပၚထြန္းရာ သကၠရာဇ္ အစဥ္အတိုင္း ဆိုရေသာ္ ဟိႏၵဴ ဘာသာ၊ ဗုဒၶဘာသာ၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၊ အစၥလာမ္ ဘာသာမ်ား ျဖစ္ေလသည္။
(၅)အျခားဘာသာငယ္ေလးမ်ား-(ဂ်ိမ္းဘာသာ၊ ဆစ္ခ္ဘာသာ၊ ဇိုရိုအက္စတာဘာသာ၊ ရွင္တိုဘာသာစသည္မ်ား)
(၆) နတ္တင္၊ နတ္ပသဘာသာ
(၇) ဘာသာမဲ႔ဘာသာဟူ၍ (၇)အုပ္စုခန္႔ရိွပါသည္။
ဘာသာတရား အစ ကိုးကြယ္မႈက
ကမာၻေလာကမွလူအမ်ားသည္ ကမာၻဦးကာလမွစ၍ ေရာဂါအသြယ္သြယ္ အႏ ၱရာယ္အမ်ဳိးမ်ဳိး ေဘးဆိုးကပ္ဆိုး အတန္တန္တို႔ကို ရင္ဆိုင္ေတြ႔ၾကံဳ ခံစားခဲ့ၾကရသည္။ ယခု ရင္ဆိုင္ေနၾကရ၍ ေနာင္လည္း ရင္ဆုိင္ေနၾကရဦးမည္ျဖစ္သည္။ ထို ေရာဂါအသြယ္သြယ္ အႏ ၱရာယ္အမ်ဳိးမ်ဳိး ေဘးဆိုးကပ္ဆိုး အတန္တန္တို႔ကို ေတြ႔ၾကံဳၾကရေသာအခါ ေဘးအႏၱရာယ္တို႔မွ ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္မည့္ ပုဂၢိဳလ္ကို ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကသည္။ ရွာေဖြခဲ့ၾကသည္။ ကိုးကြယ္ရာအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳလိုခဲ့ၾကသည္။ ယင္းသို႔ျဖင့္ ျမစ္မ်ား၊ ေခ်ာင္းမ်ား၊ သစ္ပင္ေတာေတာင္မ်ားသည္ လူတို႔၏ ကိုးကြယ္ရာအျဖစ္သို႔ ေရာက္ခဲ့ၾကရသည္။ အသိဥာဏ္ မဖြံ႕ၿဖိဳးေသးေသာ ကမာၻဦးကာလ လူသားမ်ားသည္ ျမစ္ကို နတ္ဘုရားအျဖစ္ ထင္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။ ျမစ္သည္ ေသာက္စရာေရကိုလည္း ေပးသည္။ သစ္ပင္သီးႏွံကိုလည္း ျဖစ္ထြန္းေစသည္။ ေရထဲမွ စားစရာ သားငါးကိုလည္း ရသည္။ ဤသို႔ လူတို႔၏ အက်ဳိးစီးပြား ျဖစ္ထြန္းေစသလို တစ္ခါတရံတြင္ ျမစ္ေရမ်ားလွ်ံတက္၍ လူတို႔စိုက္ပ်ဳိးထားေသာ သီးႏွံပင္မ်ား၊ လယ္ယာစိုက္ခင္းမ်ား၊ ကၽြဲႏြားတိရစၧာန္မ်ားကို ဖ်က္ဆီးပစ္တတ္သည္။ လူတို႔၏အသက္စည္းစိမ္ ခ်မ္းသာမ်ားကို ေခ်မႈန္းပစ္တတ္သည္။ လူတို႔အား အက်ဳိးျပဳျခင္း၊ ဖ်က္ဆီးျခင္း ႏွစ္မ်ဳိးကို ျပဳတတ္ေသာေၾကာင့္ ျမစ္ကိုပင္ ဖန္ဆင္းရွင္အျဖစ္ ထင္မွတ္လာခဲ့ၾကသည္။ ထိုျမစ္၌ မ်က္စိႏွင့္မျမင္ႏိုင္ေသာ တန္ခိုးရွင္နတ္ဘုရား ရွိမည္ဟု ယံုၾကည္လာၾကေတာ့သည္။
လူတို႔၏ေကာင္းက်ဳိး ဆိုးက်ိဳးကို မ်က္စိႏွင့္ မျမင္ရေသာ ထိုနတ္ဘုရားက စီရင္ဖန္တီးေနသည္ဟု ခံယူခဲ့ၾကသည္။ ထို႔အတူ မီး၊ ေရ၊ ေလ တို႔ကို၎ သစ္ပင္ေတာေတာင္မ်ားကို၎ ယံုၾကည္မွတ္ထင္ကာ ကိုးကြယ္ခဲ့ၾကသည္။ မီး၊ ေရ၊ ေလ အဆင့္မွ မီးနတ္၊ ေရနတ္၊ ေလနတ္ စသည္ျဖင့္ တစ္ဆင့္တက္၍ ယံုၾကည္လက္ခံၾကျပန္သည္။ မ်က္စိႏွင့္ မျမင္ႏိုင္သည့္ မ်ားျပားလွေသာ နတ္မ်ားကိုလည္း မွန္းဆကိုးကြယ္ခဲ့ၾကသည္။ စိုး႐ိမ္ေၾကာက္လန္႔မႈ၊ ေမွ်ာ္လင့္အားကိုးမႈ တို႔ကို အေျခခံ၍ မ်က္ရမ္း မွန္းဆမႈ အေနမ်ဳိးျဖင့္ အစပ်ဳိးခဲ့သည္။ ကာလၾကာေသာအခါ စဥ္းစားဆင္ျခင္တတ္ေသာ ဥာဏ္ျဖင့္ယွဥ္ေသာ ကိုးကြယ္မႈကို ပို၍ ႏွစ္သက္ၾကေလသည္။ ဆင္ျခင္တံုတရားႏွင့္ သံုးသပ္ဆင္ျခင္၍ ကိုးကြယ္လာခဲ့ၾကသည္။ လက္ေတြ႕မ်က္ျမင္ဘ၀ ေလာက္ကိုသာ မၾကည့္ေတာ့ဘဲ အနာဂတ္ဘ၀ကိုလည္း ပတ္၀န္းက်င္ သဘာ၀ ျဖစ္ရပ္မ်ား၏ ေစ့ေဆာ္မႈေၾကာင့္ ႐ႈျမင္သံုးသပ္လာခဲ့ဲၾကသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို တကယ္ေပးႏိုင္သည့္ အစြမ္းသတၱိ ရွိမရွိကိုလည္း အကဲျဖတ္ခဲ့ၾက၏။ ဤသို႔ျဖင့္ ကိုးကြယ္မႈ သမိုင္းေၾကာင္းသည္ ေျပာင္းလဲလာသည္။ ကိုးကြယ္မႈမ်ားသည္ ေဒသတစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု မတူၾကေတာ့ဘဲ ဘာသာတရားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲလာသည္။
ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ား
ဘာသာတရား၏ သဘာ၀ႏွင့္ အဓိပၸာယ္ကို ပညာရွင္တို႔သည္လည္း မိမိတို႔ စရိုက္၀သီအတိုင္း အမ်ိဳးအမ်ိဴး ရႈျမင္ၾကသကဲ့သို႔ ျခားနားမ်ားျပားေသာ ထင္ေၾကးမ်ားကိုလည္း ေပးၾကေလသည္။ အယ္လ္ဒပ္စ္ ဟပ္စေလ (Aldous Huxley) ၏ အဆိုအရ ဘာသာတရားဟူသည္ အဓိကအားျဖင့္ ပညာေရးစနစ္တစ္ခုျဖစ္ျပီး ယင္းျဖင့္ လူသားတို႔သည္ မိမိတို႔၏ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးေပၚတြင္လည္းေကာင္း၊ မိမိတို႔လႈပ္ရွားက်င္လည္ေနရေသာ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေပၚတြင္လည္းေကာင္း လိုလားႏွစ္သက္အပ္ေသာ အေျပာင္းအလဲမ်ား ပိုင္ဆိုင္ရရွိေစရန္ မိမိတို႔ကိုယ္ကို ပထမေလ့က်င့္ႏိုင္သည္။ ဒုတိယအဆင့္တြင္ သိျမင္မွတ္သားမူဆိုင္ရာ သတိစြမ္းရည္ကို ျမွင့္တင္ႏိုင္ျပီး၊ ဤသို႔ျဖင့္ ေနထိုင္ရာ သဘာ၀စၾကၤာ၀ဠာႏွင့္ သူတို႔အၾကား ကူးလူးဆက္ဆံမႈမ်ား၏ လံုေလာက္ျပည့္စံုမႈကို တည္ေဆာက္ဖန္တီးႏိုင္ေပသည္။
ေဒါက္တာရာဓ ခရစ္ရွနန္ (Dr.Radhakrishnan) ကဲ့သို႔ ေခတ္သစ္အိႏိၵယ အေတြးအေခၚရွင္မ်ားက `ဘာသာတရားဟူသည္ လိုက္နာက်င့္သံုးမႈဆိုင္ရာ က်မ္းစာအစုအေ၀းကို ေခၚဆိုျခင္းမဟုတ္ဘဲ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေတြ႕အၾကံဳတစ္ရပ္သာျဖစ္သည္´ဟု ဖြင့္ဆို တင္ျပၾက၏။ သူတို႔ဆိုလိုေသာ ဘာသာေရးအေတြ႕အၾကံဳဟူသည္လည္း `လူႏွင့္နတ္၀ိညာဥ္တို႔၏ ပူးကပ္တည္ရွိမႈ´အား သိျမင္ နားလည္မႈအေပၚ အေျခခံသည္ဟု ဆို၏။ စာေရးဆရာၾကီး အိပ္ခ်္ ဂ်ီ၀ဲလ္ (H. G. Wells) ကလည္း `ဘာသာတရားဟူသည္ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔၏ စာရိတၱက်င့္၀တ္ကို အဆံုးအျဖတ္ေပးေသာ ပညာေရးဗဟိုခ်က္မျဖစ္သည္ဟု ဆို၏။ ဂ်ာမန္ဒႆနပညာရွင္ ကန္႔ (Kant) ၏ အဆိုအရ `ဘာသာတရားဟူသည္ ေသြဖည္၍မရေသာ၊ မမွိတ္မသုန္ လက္ခံက်င့္သုံးရမည္ျဖစ္ေသာ ဥပေဒတရားမ်ားကဲ့သို႔ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔၏ ကိုယ္က်င့္တရားဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို နာလည္လက္ခံမႈတစ္ရပ္ျဖစ္သည္´ဟူလို။
ဗုဒၶေဂါတမ၏ ဘာသာတရားကို ဘ၀ေနထိုင္မႈလမ္းစဥ္တစ္ရပ္အျဖစ္ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္မွာ `မေကာင္းမႈဟူသမွ်ကို ေရွာင္က်ဥ္ျခင္း၊ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈမ်ားကို ပြားမ်ားေအာင္ အားထုတ္ျပီး ဘ၀ကို ပ်ိဳးေထာင္ျမွင့္တင္ျခင္း ႏွင့္ ကိေလသာ အညစ္အေၾကးမွ ကင္းေ၀းေစလ်က္ ျမင့္ျမတ္ျဖဴစင္ေစေသာ စိတ္ႏွလံုးကို အစဥ္ထိန္းသိမ္းျခင္း´ (ဓမၼပဒ၊ ၁၈၃) ဟူ၍ျဖစ္သည္။
ျခားနားခ်က္
ကြ်ႏ္ုပ္တို႔၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားအတြက္ ဘာသာတရား၏ အဓိပၸာယ္ကို အလြန္က်ယ္ျပန္႔စြာဖြင့္ဆိုႏိုင္ရကား ဘာသာတရားဟူသည္ စာရိတၱက်င့္၀တ္ႏွင့္ ေတြေခၚေျမာ္ျမင္မႈဆိုင္ရာ ဆံုးမၾသ၀ါဒမ်ား၏ သိုေအာင္းခိုမွီးရာ ပဓာနကိုယ္ထည္ျဖစ္ျပီး၊ ထိုကဲ့သို႔ေသာ အဆံုးအမမ်ားကို ယံုၾကည္မႈသဒၶါတရားျဖင့္ လိုက္နာက်င့္သံုးျခင္းျဖစ္ေပသည္။ ဤအဓိပၸာယ္ရႈေထာင့္မွ ၾကည့္လွ်င္ ဗုဒၶ၏အဆံုးအမကို ဘာသာတရားဟု ေခၚေ၀ၚသတ္မွတ္ႏိုင္ေပရာသည္။ သို႔ရာတြင္ ဗုဒၶဘာသာသည္ ယခင္ျပဆိုခဲ့ေသာ အေထြေထြေယဘုယ် ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ားႏွင့္ကား တိတိပပ မကုိက္ညီလွေခ်။ အေၾကာင္းမူကား ဗုဒၶဘာသာသည္ အျခားေသာ ဘာသာအယူ၀ါဒမ်ားႏွင့္ မ်ားစြာေသာ ခံယူခ်က္တို႔တြင္ တူညီမႈ မရွိေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ထိုဘာသာအုပ္စု(၇)မ်ဳိးတို႔တြင္
(၁) ဟိႏၵဴဘာသာ၏ အယူ၀ါဒ ျဗာဟၼဏတို႔ ေဟာၾကားထားအပ္ေသာ “ေ၀ဒက်မ္းစာ”လာ အဆိုအမိန္႔မ်ားကို လက္ခံလိုက္နာ က်င့္သုံး၏။ သက္ရိွ၊ သက္မ့ဲအရာအားလုံး ဖန္ဆင္းႏိုင္စြမ္းရိွသည္ဆိုေသာ “ဖန္ဆင္းရွင္ မဟာျဗဟၼာ” ထာ၀ရ ဘုရားသခင္ကို ယုံၾကည္ သတ္မွတ္ ဆည္းကပ္ ကိုးကြယ္၏။
(၂) ဗုဒၶဘာသာ၏ အယူ၀ါဒမ်ား ဗုဒၶႏွင့္ ဗုဒၶသားေတာ္တို႔ ေဟာၾကားအပ္ေသာ “ပိဋကတ္က်မ္းစာ”လာ အဆို အမိန္႔မ်ားကို လိုက္နာ က်င့္သုံး၏။ ဗုဒၶ၊ ဓမၼ၊ သံဃာရတနာသုံးပါးကို အသိအမွတ္ျပဳဆည္းကပ္ကိုးကြယ္၏။ သို႔ရာတြင္ “မိမိသည္သာမိမိ၏ ဘုရားသခင္ဖန္ဆင္းရွင္” ဟု အေလးအနက္ယုံၾကည္။
(၃) ခရစ္ယာန္ဘာသာ၏ အယူ၀ါဒမွာ တမန္ေတာ္ေယရႈခရစ္ႏွင့္ ယင္း၏ သာ၀ကတို႔ ေဟာၾကားထားအပ္ေသာ “သမၼာက်မ္းစာ” လာ အဆိုအမိန္႔မ်ားကို လက္ခံ၊ လိုက္နာက်င့္သုံး၏။ သက္ရိွသက္မ့ဲအရာအားလုံးကို ဖန္ဆင္းႏိုင္စြမ္းရိွသည္ဆိုေသာ “ဖန္ဆင္းရွင္ ေယဟိုး၀ါး” ထာ၀ရ ဘုရားသခင္ကို ယုံၾကည္သတ္မွတ္ ဆည္းကပ္ ကိုးကြယ္၏။
(၄) အစၥလာမ္ဘာသာ၏အယူ၀ါဒမွာ တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ႏွင့္ ယင္း၏သာ၀ကတို႔ ေဟာၾကားထားအပ္ေသာ “ကိုရ္အာန္က်မ္းစာ” လာ အဆို အမိန္႔မ်ားကို လက္ခံ လိုက္နာ က်င့္သုံး၏။ သက္ရိွ၊ သက္မ့ဲအရာအားလုံးကို ဖန္ဆင္းႏိုင္စြမ္းရိွသည္ဆိုေသာ “ဖန္ဆင္းရွင္ အလႅာ” ထာ၀ရ ဘုရားသခင္ကို ယုံၾကည္ သတ္မွတ္ ဆည္းကပ္ ကိုးကြယ္၏။
ဘာသာႀကီး(၄)မ်ဳိးတြင္ ဗုဒၶဘာသာတစ္ခုသည္သာ “မိမိမွတပါး အျခားဖန္ဆင္းရွင္ ထာ၀ရဘုရားမရိွ” ဟု အတိအလင္းျငင္းဆို၏။ ၾကြင္းဘာသာႀကီး(၃)မ်ဳိးကား “အတၱ၀ါဒ” မ်ားခ်ည္းျဖစ္၍ “မိမိမွတပါး အျခားဖန္ဆင္းရွင္ ထာ၀ရဘုရားသခင္ရိွ၏” ဟု လက္ခံ၏။ ဗုဒၶဘာသာတစ္ခုတည္းကသာ တိရစၦာန္လည္ေခ်ာင္းေသြးျဖင့္ ယဇ္ပူေဇာ္ျခင္းကို “မေကာင္းမႈအကုသိုလ္အလုပ္” ဟု အတိအလင္းရႈတ္ခ်၏။
ခရစ္ယာန္ဘာသာကား ထိုကိစၥကို ခ်ီးလည္းမခ်ီးမြမ္း၊ ရႈတ္လည္းမရႈတ္ခ်၊ ေရငုံႏႈတ္ပိတ္ေန၏။ ဟိႏၵဴဘာသာႏွင့္ အစၥလာမ္ဘာသာမ်ားက ထိုကိစၥကို “ေကာင္းမႈကုသိုလ္အလုပ္” ဟု ခ်ီးမြမ္း၏။
(၅) ဘာသာငယ္ေလးမ်ားတြင္ (က) ဂ်ိမ္းဘာသာ၏ အယူ၀ါဒမွာ မဟာ၀ီရႏွင့္ ယင္း၏သာ၀ကမ်ား ေဟာၾကားထားအပ္ေသာ “အဟိ ံသ” က်မ္းစာလာ အဆို အမိန္႔မ်ားကို လက္ခံ လိုက္နာ က်င့္သုံး၏။ ဂ်ိမ္းဘုရား မဟာ၀ီရကို သဗၺညဳဗုဒၶ အျဖစ္ ယုုံၾကည္ သတ္မွတ္ ဆည္းကပ္ကိုးကြယ္၏။
(ခ) ဆစ္ဘာသာ၏အယူ၀ါဒမွာ ဂုရုနာနတ္က ျပဳျပင္ေဟာၾကားထားေသာ “ေ၀ဒက်မ္းစာ”လာ အဆိုအမိန္႔မ်ားကို လက္ခံလိုက္နာ က်င့္သုံး၏။ ဟိႏၵဴဘာသာခြဲ တစ္ခုျဖစ္၍ သက္ရိွသက္မ့ဲအရာအားလုံးကို ဖန္ဆင္းႏိုင္စြမ္းရိွသည္ဆိုေသာ “ဖန္ဆင္းရွင္မဟာျဗဟၼာ” ထာ၀ရ ဘုရားသခင္ကိုပင္ ယုံၾကည္သတ္မွတ္ ဆည္းကပ္ ကိုးကြယ္၏။ အမွာ။ ။ အျခားဘာသာ ငယ္ေလးမ်ား၏ အေၾကာင္းကိုကား အေသးစိတ္ မမွတ္မိေတာ့၍ ေမာင္အ့ံ(မဟာ၀ိဇၨာ) ေရးသားေသာ ဗုဒၶဘာသာ ေရးသားေသာ (၂၅၀၀) ခရီး စာအုပ္တြင္ ဖတ္ရႈေလ့လာ မွတ္သားၾကပါဟု အႀကံျပဳပါ ရေစ။
(၆) နတ္တင္၊ နတ္ပသ၏ အယူ၀ါဒမွာ ပါးစပ္ရာဇ၀င္ဆရာတို႔အစဥ္အဆက္ေျပာၾကားေလ့ရိွေသာ ဒဏၰာရီပုံျပင္လာ နတ္သမိုင္း ဆိုင္ရာအဆို အမိန္႔မ်ားကို လက္ခံ လိုက္နာ က်င့္ သုံး၏။ နတ္ေဒ၀တာ အမ်ဳိးမ်ဳိးကို အားကိုးရာ အစစ္ကယ္တင္ရွင္မ်ားအျဖစ္ ယုံၾကည္ သတ္မွတ္ကိုးကြယ္၏၊။
(၇) ဘာသာမ့ဲဘာသာ၏ အယူ၀ါဒမွာ ဘုရားမ့ဲ၊ တရားမ့ဲ၊ သံဃာမ့ဲ၊ ဘာသာမ့ဲ၊ ရုပ္၀ါဒီ သိပံသုေတသီတို႔၏ အဆိုအမိန္႔မ်ားကို လက္ခံလိုက္နာက်င့္သုံး၏။ ထိုရုပ္၀ါဒီ သိပံသုေတသီဆိုသူမ်ားကိုပင္ အမွန္တရား ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္စြမ္းရိွေသာ အာဇာနည္ သူရဲေကာင္းမ်ား အျဖစ္ ယုံၾကည္္ သတ္မွတ္ ဆည္းကပ္ ကိုးကြယ္၏။ ဘာသာမ့ဲဘာသာ၏ အဓိကအားနည္းခ်က္မွာ တစ္ေခတ္တစ္ခ်ိန္က အမွန္တရားအျဖစ္ အတိအလင္း ထုတ္ေဖာ္ထားေသာ “သီအိုရီ” တစ္ခုသည္ ေနာင္ တစ္ေခတ္ ေနာင္ တစ္ခ်ိန္တြင္ အမွားအျဖစ္ အတိအလင္းပင္ ၀န္ခံၾကရ ျပန္ျခင္း ျဖစ္၏။
No comments:
Post a Comment