ရာသီဥတု ပူျပင္းခ်ိန္တြင္ ျဖစ္တတ္ေသာ က်န္းမာေရး အႏၲရာယ္မ်ား By Good Healthေႏြရာသီကို ေရာက္ရွိလာခ်ိန္မွာ အပူခ်ိန္ ျမင့္မားမႈနဲ႔အတူ က်န္းမာေရး အႏၲရာယ္တခ်ဳိ႕ ဒြန္တြဲ ပါလာတတ္ပါတယ္။ ရာသီဥတု ပူျပင္းမႈေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္တဲ့ အႏၲရာယ္ေတြကေတာ့ ေရဓာတ္ ခန္းေျခာက္တာ၊ အေရျပား ေနေလာင္တာ၊ ကိုယ္ခႏၶာ အပူခ်ိန္တက္ၿပီး ေခၽြးမထြက္ဘဲ သတိလစ္ ေမ့ေျမာမႈ (Heat Stroke) တို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
ေရႏွင့္ ဆားဓာတ္ ခန္းေျခာက္ျခင္း
ဒါက ခႏၶာကိုယ္မွ ေရဓာတ္ ဆံုး႐ႈံးမႈကို ျဖစ္ေစၿပီး ေရနဲ႔အတူ ပိုတက္စီယမ္၊ ဆိုဒီယမ္ စတဲ့ ေသြးတြင္း အေရးပါတဲ့ ဓာတ္ဆားေတြလည္း ဆံုး႐ႈံးရတတ္ပါတယ္။ ဒီဓာတ္ဆားေတြက ေက်ာက္ကပ္၊ ဦးေႏွာက္နဲ႔ ႏွလံုးတို႔လို အဂၤါ အစိတ္အပိုင္းေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ အတြက္ အေရးပါပါတယ္။ ေရနဲ႔ ဓာတ္ဆားေတြ ဆံုး႐ႈံးမႈေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ဟာ သတိလစ္တာ၊ ထိုင္းမႈိင္း ေလးလံတာ၊ အသက္႐ွဴရ ခက္ခဲတာနဲ႔ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း မမွန္တာ စတဲ့ ေဝဒနာေတြကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဆီးသြားတာနဲ႔ ေခၽြးထြက္တာေၾကာင့္ အရည္ဓာတ္ ဆံုး႐ႈံးမႈကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ အေရျပား ေနေလာင္ျခင္း ေႏြရာသီမွာ ျပင္းထန္တဲ့ ခရမ္းလြန္ ေရာင္ျခည္ေၾကာင့္ အေရျပား ထိခိုက္တဲ့ လကၡဏာ ျပသတတ္ပါတယ္။ ဒီလို ခရမ္းလြန္ ေရာင္ျခည္ဒဏ္ေၾကာင့္ အေရျပား နာက်င္႐ံုသာမက အိုမင္းတဲ့ ျဖစ္စဥ္ကို ျမန္ေစၿပီး အေရျပား ကင္ဆာလို အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ ေရာဂါေတြရဲ႕ ျဖစ္ႏႈန္းကို ျမင့္တက္ေစပါတယ္။ ကိုယ္ခႏၶာ အပူခ်ိန္တက္ၿပီး ေခၽြးမထြက္ဘဲ သတိလစ္ ေမ့ေျမာမႈ (Heat Stroke) ကိုယ္ခႏၶာ အပူခ်ိန္တက္ၿပီး ေခၽြးမထြက္ဘဲ သတိလစ္ ေမ့ေျမာမႈ (Heat Stroke) ျဖစ္ရင္ အႏၲရာယ္ ရွိပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ဒီလိုျဖစ္ရင္ လကၡဏာေတြက အခ်ိန္တိုအတြင္း ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ေပၚၿပီး သတိလစ္ ေမ့ေျမာသြားႏိုင္လို႔ပါ။
လကၡဏာမ်ား
သင့္ပတ္ဝန္းက်င္ အပူခ်ိန္ေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္မွာ ထိခိုက္မႈ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ အပူခ်ိန္ 20°C (68F) မွာ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းက ပံုမွန္ျဖစ္ကာ သက္ေသာင့္သက္သာ ရွိေနပါလိမ့္မယ္။ အပူခ်ိန္ 25 °C (77F) မွာ ေခၽြးအသင့္အတင့္ ထြက္ပါလိမ့္မယ္။ အပူခ်ိန္ 30°C (86F) မွာ ေခၽြးအသင့္အတင့္ထြက္ၿပီး အာ႐ံုစူးစိုက္မႈ ထိခိုက္ပါလိမ့္မယ္။ အပူခ်ိန္ 38-41°C (104F) မွာ ေခၽြးအလြန္အမင္းထြက္ၿပီး ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းျမန္ကာ ေမာပန္းတာနဲ႔ ပ်ဳိ႕ခ်င္အန္ခ်င္တာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။အပူခ်ိန္ 45°C (113F) မွာ ကိုယ္ခႏၶာ အပူခ်ိန္တက္ၿပီး ေခၽြးမထြက္ဘဲ သတိလစ္ ေမ့ေျမာမႈ (Heat Stroke) ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အေရျပား ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႕ကာ ကိုယ္တြင္းအဂၤါေတြေတာင္ ထိခိုက္ၿပီး အသက္အႏၲရာယ္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
ကုသမႈႏွင့္ ကာကြယ္မႈ
(၁) အရည္မ်ားမ်ား ေသာက္ပါ
ခႏၶာကိုယ္ဟာ ပံုမွန္ထက္ အရည္မ်ားမ်ား ဆံုး႐ႈံးတယ္ဆိုရင္ အေကာင္းဆံုးက ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ကာ အရည္ဓာတ္ ျပန္လည္ အစားထိုးသင့္ပါတယ္။ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ၁၂၈ ေပါင္ရွိတဲ့ လူတစ္ေယာက္က တစ္ေန႔မွာ ေရရွစ္ဖန္ခြက္ ေသာက္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ အလြန္ပူျပင္းတဲ့ ရာသီဥတုမွာ ေရကို မ်ားမ်ား ေသာက္ေပးသင့္ပါတယ္။ အရည္ဆိုတဲ့ ေနရာမွာ အရက္ကို လံုးဝ မေသာက္သင့္ပါဘူး။ အယ္လ္ကိုေဟာက ခႏၶာကိုယ္ကို ေရဓာတ္ခမ္းေျခာက္မႈ ပိုျဖစ္ေစလို႔ပါ။ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္၊ ဓာတ္ဆားရည္ စတဲ့ အရည္ေတြကိုေတာ့ ေသာက္ႏိုင္ပါတယ္။
(၂) အစားအေသာက္ကို ဆန္းစစ္ပါ
ပူၿပီး အဆီအအိမ့္မ်ားတဲ့ အစားအေသာက္ေတြကို ေရွာင္ပါ။ ေရဓာတ္ ပါဝင္မႈမ်ားတဲ့ သစ္သီးနဲ႔ ဟင္းရြက္သုပ္ေတြလို အစာေတြကို မ်ားမ်ားစားေပးပါ။
(၃) ေနေရာင္ျခည္ႏွင့္ ေဝးေဝးတြင္ ေနပါ
ေနပူရွိန္ျပင္းထန္တဲ့ ေန႔ေတြမွာ အေကာင္းဆံုး ေနသင့္တဲ့ေနရာက အရိပ္ထဲမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနပူထဲ ထြက္မယ္ဆိုရင္ အနည္းဆံုး ေနကာႏိုင္စြမ္း SPF အဆ ၂၀ ပါတဲ့ ေနကာခရင္မ္ကို လိမ္းေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ေနပူထဲမွာ ေနရင္း ပ်ဳိ႕ခ်င္အန္ခ်င္သလို ေအာ္ဂလီဆန္တာနဲ႔ ေနထိုင္ မေကာင္းတာေတြကို ခံစားရပါက ေနရိပ္ထဲကို အျမန္ဆံုး ေနထိုင္ပါ။ ေနေရာင္ျခည္က နံနက္ ၁၁ နာရီနဲ႔ ညေန ၃ နာရီၾကား အခ်ိန္မွာ အျပင္းထန္ဆံုး ျဖစ္တာေၾကာင့္ ေရွာင္ဖို႔ လိုပါတယ္။
(၄) ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္လွ်င္ သတိထားပါ
တစ္ေန႔တာရဲ႕ အပူျပင္းဆံုးအခ်ိန္ အေတာအတြင္းမွာ ေလ့က်င့္ခန္းကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ မလုပ္သင့္ပါ။ ေႏြရာသီမွာ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ရင္ ျဖည္းျဖည္းနဲ႔ မွန္မွန္ပဲ လုပ္ေဆာင္ပါ။ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ရင္း အသက္႐ွဴ မဝသလို၊ ႏွလံုးခုန္ ျမန္သလို ျဖစ္လာရင္ ခ်က္ခ်င္းရပ္နားၿပီး ခႏၶာကိုယ္ကို ေအးေအာင္ ေစာင့္ကာ ေရခ်ဳိးလိုက္ပါ။ သက္ေသာင့္သက္သာ ရွိတဲ့အထိ အနားယူေပးပါ။
(၅) ေအးျမေအာင္ ေနပါ
ေပါ့ပါးၿပီး သက္ေသာင့္သက္သာ ရွိတဲ့ ခ်ည္သားဝတ္စံုကို ဝတ္ပါ။ ထြက္လာတဲ့ ေခၽြးေတြ အေငြ႕ျပန္ လြယ္တာေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ကို ေအးျမေစပါတယ္။ မည္းၿပီး ထူထဲတဲ့ ဝတ္စံုေတြက အပူဒဏ္ကို စုပ္ယူတာေၾကာင့္ ပူျပင္း ေနတတ္ပါတယ္။
(၆) ေနကာမ်က္မွန္ တပ္ဆင္ပါ
အျပင္သြားရင္ ေနကာမ်က္မွန္ တပ္တာ၊ အနားက်ယ္တဲ့ ဦးထုပ္ ေဆာင္းတာေတြ လုပ္ပါ။ အျပင္ထြက္တဲ့အခါ ေရတစ္ဘူး ေဆာင္ထားပါ။
(၇) အိမ္ကို ေအးျမေအာင္ ထားပါ
အိမ္တြင္း ေလဝင္ေလထြက္ ေကာင္းၿပီး ေအးျမေနေအာင္ ထားတာက အပူဒဏ္ကို သက္သာေစပါတယ္။
(၈) အပူဒဏ္ သင့္လြယ္သူမ်ားကို အထူး ဂ႐ုစိုက္ပါ
အသက္ ေလးႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြနဲ႔ အသက္ ၆၅ ႏွစ္ေက်ာ္သူေတြဟာ ေနပူဒဏ္ေၾကာင့္ အႏၲရာယ္ ႀကီးႀကီးမားမား ရရွိတတ္ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္က အပူခ်ိန္ကို လိုက္ေလ်ာညီေထြ ညႇိႏိုင္စြမ္း ေလ်ာ့နည္းလို႔ပါ။ အဝလြန္သူေတြနဲ႔ နာမက်န္း ျဖစ္ေနသူေတြဟာလည္း အပူကို မ်ားမ်ား စုပ္ယူထားကာ အပူဒဏ္ သင့္ႏိုင္ပါတယ္။
ဇြန္ခိုင္ဦး (ေဆးဝါးတကၠသိုလ္) ရဲ႕ ဘေလာ့ေလးကိုျပန္လည္မွ်ေ၀ပါတယ္ ( သူငယ္ခ်င္းတို႔ က်မၼာေရးဂရုစုိက္ေနာ္ )
No comments:
Post a Comment