ရုပ္ျမင္သံၾကားစက္(ေခၚ) တယ္လီေဗးရွင္း ဆိုသည္မွာ ေရာင္စဉ္တစ္မ်ဳိးတည္း (အျဖဴ-အမည္း) သို႕မဟုတ္ ေရာင္စံုရုပ္ပံုမ်ားကို အမ်ားအားျဖင့္ အသံနွင့္ တြဲဖက္၍ ရုပ္ပံု ထုတ္လႊင့္ျခင္းနွင့္ ဖမ္းယူျခင္းတို့ကို လုပ္ေဆာင္ေပးေသာ က်ယ္ျပန့္စြာ သံုးစြဲလ်က္ရွိေသာ ဆက္သြယ္မႈ ၾကားခံ ကိရိယာ တစ္ခု ျဖစ္သည္။ `တယ္လီေဗးရွင္း´ ဆိုေသာ စကားစုသည္ တယ္လီေဗးရွင္း စက္၊ တယ္လီေဗးရွင္း အစီအစဉ္ေရးဆြဲျခင္းနွင့္ တယ္လီေဗးရွင္း ထုတ္လႊင့္ျခင္းတို့ကိုလည္း အထူးတလည္ ရည္ညႊန္းသည္။ တယ္လီေဗးရွင္းဆိုေသာ ေဝါဟာရသည္ လက္တင္နွင့္ ဂရိစကားလံုးမ်ားမွ ဆင္းသက္လာျခင္းျဖစ္ျပီး အေဝးမွ ျမင္ကြင္း ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ ဂရိ စကားလံုး `တယ္လီ´ မွာ အေဝးမွ ဆိုေသာ အဓိပၸာယ္ရျပီး လက္တင္စကားလံုး ဗစ္စူယို သည္ `ျမင္ကြင္း´ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။
စမ္းသပ္ထုတ္လႊင့္ျခင္း
၁၉၂၆-ခုနွစ္တြင္ ပထမဆံုး ရုပ္ျမင္သံၾကား စမ္းသပ္ထုတ္လႊင့္ျခင္းကို စေကာ့လူမ်ိုး အင္ဂ်င္နီယာ ဂြ်န္လိုဂ်ီဘိုင္းယာ့ဒ္က ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
၁၉၃၆-ခုနွစ္တြင္ ပထမဆံုး ရုပ္ျမင္သံၾကား ခ်ယ္နယ္ကို ဘီဘီစီ က ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။
၁၉၅၁-ခုနွစ္တြင္ ပထမဆံုး ေရာင္စံု ရုပ္ျမင္သံၾကား ထုတ္လႊင့္ျခင္းကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၌ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ အစတြင္ အရုပ္မ်ား ရႊဲ႕ေစာင္းေနသျဖင့္ လူႀကိဳက္နဲခဲ့ျပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ ပိုမိုၾကည္လင္ျပတ္သားေသာ ပံုမ်ားရရွိလာသျဖင့္ ေရာင္စံု ရုပ္ျမင္သံၾကားကို တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ သံုးစြဲလာသည္။ ရုပ္ျမင္သံၾကားသည္ အေရးျကီးေသာ သတင္းမ်ားကို ျဖန့္ေဝသည့္ ထိေရာက္ေသာ နည္းလမ္းတစ္ခုျဖစ္လာသည္။
ေဝးလံသီေခါင္ေသာ အရပ္ေဒသမ်ားသို့ ရုပ္ျမင္သံၾကားထုတ္လႊင့္ျခင္းကို ျဂိဳလ္တုမွ တစ္ဆင့္ ေဆာင္ရြက္ရသည္။ ၁၉၆၃-ခုနွစ္တြင္ ပထမဦးဆံုး အသံုးျပဳသည့္ ျဂိဳလ္တုမွာ ဥေရာပကို အေမရိကားနွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေပးသည့္ တဲလ္စတား(Telstar) ျဖစ္သည္။ကနဦးတြင္ ရုပ္ျမင္သံၾကားစက္သည္ကားတစ္စီး ေလာက္ တန္ဘိုး ရွိေသာ ဇိမ္ခံပစၥည္းျဖစ္ခဲ့ေသာ္လည္း သံုးနွစ္အတြင္း ေနအိမ္မ်ား၌ ရုပ္ျမင္သံၾကားစက္ အလံုးေပါင္း သံုးေသာင္းေက်ာ္ တပ္ဆင္ထားျပီး ျဖစ္ေနသည္။
၁၉၃၀ ေနွာင္းပိုင္းတြင္ ေဈးကြက္အတြင္း စတင္ေရာင္းခ်ခဲ့ျပီး ေနအိမ္မ်ား၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား နွင့္ အဖြဲ့အစည္းမ်ားစြာတြင္ ေဖ်ာ္ေျဖမႈနွင့္ သတင္းထုတ္လႊင့္မႈမ်ားအတြက္ အဓိက ဆက္သြယ္ေရး ကိရိယာအျဖစ္ တြင္က်ယ္လာခဲ့သည္။
၁၉၇၀ မွစတင္၍ ရုပ္ျမင္သံၾကားကို ထုတ္လွြင့္သည့္ အစီအစဉ္မ်ား သာမက ဗီဒီယို အသံသြင္း ဗီဒီယို တိတ္ေခြမ်ား၊ ထိုမွတဆင့္ ဒီဗီဒီကဲ့သို့ေသာ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ မီဒီယာမ်ား ဖမ္းယူၾကည့္ရႈနိုင္ရန္ သံုးစြဲခဲ့ၾကသည္။
ပံုမွန္ တယ္လီေဗးရွင္းစက္တစ္လံုးတြင္ ေရဒီယိုလွိုင္း ခ်ိန္ညွိ ဖမ္းယူျခင္းနွင့္ ရုပ္သံ အခ်က္ျပေတြလွိုင္းမ်ားကို မူရင္း အရုပ္အသံ အခ်က္ျပမ်ားအျဖစ္ ျပန္လည္ေျပာင္းလဲျခင္း လုပ္ငန္း လုပ္ေဆာင္သည့္ အီလက္ထရြန္းနစ္ လွ်ပ္စီးပတ္လမ္းအမ်ားအျပား ပါဝင္သည္။ ၄င္းလွ်ပ္စီးပတ္လမ္းမ်ား မပါဝင္သည့္ ရုပ္ပံုေဖာ္နိုင္ေသာ ပစၥည္းကိုမူ တယ္လီေဗးရွင္းဟု မေခၚဘဲ ေမာ္နီတာ ဟူ၍သာ ေခၚဆိုျကသည္။ သမားရိုးက် ရုပ္သံထုတ္လႊင့္မႈ နဲ့ အသံသြင္းထားသည့္ အခ်က္ျပမ်ား ထုတ္လႊင့္မႈအျပင္ လံုျခံဳေရး စနစ္သံုး တယ္လီေဗးရွင္းစနစ္၊ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ တီဗီစနစ္နွင့္ ျပတ္သားမႈျမင့္ တယ္လီေဗးရွင္းကဲ့သို့ေသာ စနစ္မ်ားအတြက္လည္း တည္ေဆာက္နိုင္သည္။
ဂ်ာမနီနိုင္ငံ Braun HF 1 ရုပ္ျမင္သံၾကားျပစက္(၁၉၅၈ ခုနွစ္)
No comments:
Post a Comment